Ахмедова Шахноза Уткировнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Газларни нордон компонентлардан тозалашда самарали абсорбент композициясини ишлаб чиқиш», 02.00.08 – Нефт ва газ кимёси ва технологияси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.2.PhD/Т4571.
Илмий раҳбар: Ахмедова Озода Бахроновна, техника фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Диссертация бажарилган муассасалар номи: Бухоро давлат техника университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Бухоро давлат техника университети, DSc.03/28.02.2022.Т.101.01. 
Расмий оппонентлар: Сайдахмедов Шамшиддинхўжа Мухторович, техника фанлари доктори, профессор; Игамкулова Наргиса Абдувалиевна, кимё фанлари номзоди,  доцент.
Етакчи ташкилот: Қорақалпоқ давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик. 
II. Тадқиқотнинг мақсади: табиий газларни нордон компонентлардан тозаланиш даражасини ошириш учун абсорбент композициясини ишлаб чиқиш ва самарадорлигини оширишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
консентрацияси 32 % ДЕА, 2 % гексамин, 0,025 % карбогидразид бўлган абсорбент композициясининг нордон газлар билан тўйиниш даражаси 0,495 мол/молдан 0,518 мол/мол гача оширилиши аниқланган;
самарадорлиги юқори деб танганган ДЕАли 4-намунали абсорбент композицияси ёрдамида тозаланган углеводород газлари газ хроматография спектрида карбонат ангидрид миқдорини 0,0057 % (мол) гача, водород сулфид миқдорини 0,0028 г/м3 (28 ппм) гача камайтириши илмий исботланган; 
абсорбентга қўшилган активатор таъсирида тўйинган ва десорбсияланган ДЕА намуналарининг консентрацияга таъсири таҳлил этилиб, энг кам йўқотилиш 32 % ли ДЕА намунаси эканлиги (31,98 %) асосланган;
технологик жараёнда экспанзер қурилмасидан ажралаётган газлар аралашмаси умумий хомашё газининг 0,044 % га тенглиги ва уни хомашёга қўшиш моддий балансни 400000 кг/соатдан  400176 кг/соатга ошириши  аниқланган;
ДЕА асосли гексамин  ва карбогидразид қўшилган композицион абсорбент тайёрланиб, улар ёрдамида табиий газларни нордон компонентлардан тозалашнинг такомиллаштирилган технологияси ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Газларни нордон компонентлардан абсорбсион тозалашда самарали абсорбент композициясини ишлаб чиқиш илмий тадқиқот иши бўйича олинган натижалар асосида: 
янги таркибли абсорбент композициясини олиш усули «Нефтгазтадқиқот» АЖда жорий этилган («Узбекнефтегаз» АЖ «Шўртан газ кимё мажмуаси» МЧЖнинг 2025 йил 27 мартдаги 030/1239-сонли маълумотномаси). Натижада, лаборатория шароитида абсорбент ва нордон газлар ўзаро таъсирлашганда ҳосил бўладиган  термик барқарор тузлар миқдори камайишига, абсорбент таркибига қўшилган активатор ҳисобига карбонат ангидриднинг ютилиш тезлиги ва ютилиш миқдори ортиши имконини берган;
газларни нордон компонентлардан абсорбсион тозалашда самарали абсорбент композициясини олиш технологияси «Шўртан газ кимё мажмуаси» МЧЖда жорий этилган («Узбекнефтегаз» АЖ «Шўртан газ кимё мажмуаси» МЧЖнинг 2025 йил 27 мартдаги 030/1239-сонли маълумотномаси). Натижада, ДЕА ли намунада метан 92,483 % гача, этан 4,297 % гача, пропан 1,1151 % гача, н-бутан ва изо- бутан аралашмаси 0,501 % гача, н-пентан, изо-пентан ва нео-пентан аралашмаси 0,137 % гача, гександан юқори бўлган углеводородлар 0,493 % гача бўлиш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish