Рустамов Абдулазиз  Эргашовичнинг фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи):
“Араб тилида ḥarf туркумининг функционал-семантик хусусиятлари”, 10.00.05 – Осиё ва Африка халқлари тиллари ва адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2025.1.PhD/Fil5608
Илмий раҳбар: Муталова  Гулнора  Саттаровна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори PhD, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат шарқшунослик университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат шарқшунослик университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.21.01.
Расмий оппонентлар: Исломов Зохиджон Махмудович, филология фанлари доктори, профессор; Нуриддинов Нодир Нурмат ўғли, филология фанлари бўйича фалсафа доктори PhD, доцент; 
Етакчи ташкилот: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади:  араб тили ḥarf туркумининг лисоний мақомини далиллаш ҳамда унинг функционал-семантик хусусиятларини очиб беришдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
араб тилшунослигида ḥarf туркумига оид илмий-назарий қарашларни яхлит кўринишда ёритиш асосида ḥarfнинг лексик қийматга эга бўлмаган, морфологик жиҳатдан ўзгармас ва гапдаги маъно тусларини берувчи функционал сўз (модификатор) сифатида лисоний мақоми белгиланган;
араб тилида حرف ḥarf сўзининг луғавий ва терминологик маъноларининг таҳлили асосида унинг полисемик табиати (12 та лексик ва 12 та терминологик маънолари) асосланган;
араб тилида туб ḥarfларнинг 6 та флексияга таъсир қилувчи ва 6 та флексияга таъсир қилмайдиган турлари аниқланиб, уларнинг кўп маънолилик (~59%, жумладан, ب, حتّى, على,ل , ما,و  энг юқори полисемик даражасига эга) ва бир маънолилик (~41%) хусусияти исботланган;
ḥarfларнинг юклама, олд кўмакчи ва боғловчи вазифаларини фарқлаш натижасида уларнинг кўп вазифалилик (~20%, жумладан, 5 таси – ل, و, حتّى, ب, على полифункционал) ва якка вазифалилик (~80%) хусусияти аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Араб тилида ḥarf туркумининг функционал-семантик хусусиятларини тадқиқ қилиш қуйидагиларга имкон берди:
араб адабий тилида тадқиқ қилинаётган ḥarf туркумининг шаклланиши, араб нахвидаги ḥarf тушунчаси, унинг луғавий ва терминологик маънолари ҳамда уларнинг функционал-семантик вазифаларига оид назарий материаллардан “Лингвистика (араб тили)” мутахассислиги учун “Мутахассисликнинг назарий масалалари (араб тили)” ўқув қўлланмаси (“Сўз туркумлари. Араб тилшунослигида сўз туркумларини таснифлаш масаласи” мавзулари)ни яратишда фойдаланилди (Тошкент давлат шарқшунослик университетининг 2025-йил 27-майдаги 01-04-02/1464-сон маълумотномаси). Илмий-назарий натижалар ḥarf туркумини ўрганиш соҳасидаги камчиликни тўлдиришга хизмат қилиб, магистрантларнинг бу борадаги билимларини кенгайтириш имконини берди;
араб тилшунослигида ḥarf сўз туркуми тўғрисидаги илмий-назарий қарашлар ва араб тилида ḥarf сўз туркумини таснифлаш масаласига оид илмий ҳамда таҳлилий материаллардан Тошкент давлат шарқшунослик университетида бажарилган “Европа фондларида сақланаётган, Ўзбекистонда мавжуд Туркий қўлёзмаларнинг маълумотлар базасини ва “Yevroturcologica.uz” электрон платформасини яратиш” лойиҳасида фойдаланилди (Тошкент давлат шарқшунослик университетининг 2025-йил 23-августдаги 02/1984-сон маълумотномаси). Олинган натижалар минтақамизда юзага келган араб тилшунослигига оид ёзма манбаларнинг ўзига хос хусусиятларини асослашга хизмат қилган;
ḥarf туркумини илмий ва амалий жиҳатдан ўрганиш, мавжуд таснифлардаги фарқларни ёритиш ҳамда мазкур ḥarfларнинг хусусиятлари ва ўзаро фарқловчи мезонларини аниқлашга оид илмий ва амалий натижалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон-24” телерадиоканалидаги “Таълим ва тараққиёт”, “Жаҳон адабиёти”, “Ўзбекистон ёшлари” радиодастурларини самарали ташкил этишда ҳамда уларнинг сценарийларини тузишда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон-24” ижодий бирлашмаси давлат муассасасининг 2025-йил 15-сентябрдаги 05-09-1434-сон маълумотномаси).
Натижалар татбиқи эфирга узатилган эшиттиришларнинг илмий далилларга бой ва илмий-оммабоп бўлишини таъминлаган.