Хайдарова Дилором Абдухамидовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Жадидчилик ғояларини Янги Ўзбекистон шароитига уйғунлаштириш тажрибаси ва истиқболлари” 09.00.04 – Ижтимоий фалсафа (фалсафа фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.2.PhD/Fal1340
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Наманган давлат университети PhD.03/30.04.2021.F.76.06.
Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: п.ф.д.(DSc), профессор. Замилова Римма Рамилевна
Расмий оппонентлар: Ғаниев Баходиржон Садикжанович фалсафа фанлари доктори (DSc), в.б. профессор, Абилов Ўрол Муродович фалсафа фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Андижон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади жадидчилик ғояларини Янги Ўзбекистон шароитига уйғунлаштириш истиқболларининг ижтимоий-фалсафий жиҳатларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
жадидчилик ғояларининг рационализм (ақл) ва эмпиризм (тажриба) синтезига асосланиши, жамиятда таълим-тарбия тизимини ривожлантиришнинг анъанавий ва замонавий қадриятлар уйғунлигини таъминлаши орқали, билимнинг ижтимоий ва маданий контекст билан боғлиқлиги постмодернизм, конструктивизм ва прагматизм каби таълимотлар билан муштарак эканлиги фалсафий асосланган;
жамиятда ижтимоий мобилизация жараёнлари маърифатли авлодни шакллантиришнинг аксиоматик парадигмасида, жадидларнинг маърифат орқали тараққиётга эришиш ғоялари билан ҳамоҳанг бўлиб, ёшларда ижтимоий фаолликни оширишга таъсир этувчи ижодкорлик қобилиятини ривожлантиришга асосланиши мантиқий очиб берилган;
жадидчилик ғояларини Янги Ўзбекистон шароитига уйғунлаштириш, ёшларда демократик ислоҳотларга аксиологик муносабатни мустаҳкамлаб, шахс таълим-тарбиясида гибрид модернизация ва инновацион трансформация жараёнлари, жадидчиликнинг аксиологик иепапхиясида онг-қадрият-фаолият бирлигида шаклланиши аниқланган;
Янги Ўзбекистоннинг ижтимоий тараққиётини мустаҳкамлашда, жадидчларнинг ижтимоий бирдамликни таъминлашга доир ижтимоий тенглик ғоялари, жамиятнинг дискретик (узлукли) тараққиётига бевосита ижобий таъсир қилиб, жадидчиликнинг миллий ва замонавий қадриятлар синтезида қандай намоён бўлишини аналитик таҳлил қилинган
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Жадидчилик ғояларини Янги Ўзбекистон шароитига уйғунлаштириш тажрибаси ва истиқболлари мавзусидаги илмий тадқиқот натижалари асосида:
жадидчилик ғояларининг рационализм ва эмпиризм синтезига асосланиши, жамиятда таълим-тарбия тизимини ривожлантиришнинг анъанавий ва замонавий қадриятлар уйғунлигини таъминлашига доир таклиф ва тавсияларидан Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2024-йилда Маънавий-маърифий ишлар самарадорлигини ошириш ва соҳани ривожлантириш бўйича чора-тадбирлар дастурининг ВИ йўналишида белгиланган ВИ “Буюк алломалар ва маъриф атпарвар жадидларнинг маънавий меросини чуқур ўрганиш, илмий-ижодий асарларини кенг тарғиб қилиш га доир чора-тадбирлар 42-банди “Буюк аллома ва маърифатпарвар жадидлар ҳаёти ва фаолиятини чуқур ўрганиш, бой маънавий ва маданий меросларини асраб авайлаш, илмийижодий асарларини кенг тарғиб қилиш” мавзусида тарғибот ишларини ташкил этиш ва ўтказишда диссертация материалларидан фойдаланилган (Республика Маънавият ва маърифат маркази ҳузуридаги ижтимоий-маънавий тадқиқотлар институтининг 2025 йил 7 майдаги 10/266-сонли далолатномаси). Натижада, жадидчилик ғояларини Янги Ўзбекистон шароитига уйғунлаштириш тажрибаси ва истиқболларини ёритишга хизмат қилган;
жамиятда ижтимоий мобилизация жараёнлари маърифатли авлодни шакллантиришнинг аксиоматик парадигмасида, жадидларнинг маърифат орқали тараққиётга эришиш ғоялари билан ҳамоҳанг бўлиб, ёшларда ижтимоий фаолликни оширишга таъсир этувчи ижодкорлик қобилиятини ривожлантиришга оид таклиф ва хулосалари прагматизм нуқтайи назаридан жадидчилик тамойилларининг янгиланаётган Ўзбекистон тараққиёт стратегиясига қандай амалий фойда беришини таҳлилили Ўзбекистон Маҳаллалари уюшмаси ҳузуридаги маҳалла Академияси фаолиятида фойдаланилган (Ўзбекистон Маҳаллалари уюшмаси ҳузуридаги маҳалла Академиясининг 2025-йил 19-майдаги 1/03-11-сон далолатномаси). Натижада, махалла ва оила институтини фаолият самарадорлигини юксалтиришга, ёш оилаларнинг ижтимоий-маънавий муҳитни барқарорлаштиришга хизмат қилган;
жадидчилик ғояларини Янги Ўзбекистон шароитига уйғунлаштириш, ёшларда демократик ислоҳотларга аксиологик муносабатни мустаҳкамлаб, шахс таълим-тарбиясида гибрид модернизация ва инновацион трансформация жараёнлари жадидчилик ғояларининг аксиологик иепапхиясида онг-қадрият-фаолият бирлиги уйғунлигида шаклланишига доир хулоса ва тавсияларидан Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2024-йилда Маънавий-маърифий ишлар самарадорлигини ошириш ва соҳани ривожлантириш бўйича чора-тадбирлар дастурининг ВИ йўналишида белгиланган ВИ “Буюк алломалар ва маъриф атпарвар жадидларнинг маънавий меросини чуқур ўрганиш, илмий-ижодий асарларини кенг тарғиб қилиш га доир чора-тадбирлар 42-банди “Буюк аллома ва маърифатпарвар жадидлар ҳаёти ва фаолиятини чуқур ўрганиш, бой маънавий ва маданий меросларини асраб авайлаш, илмийижодий асарларини кенг тарғиб қилиш” мавзусида тарғибот ишларини ташкил этиш ва ўтказишда диссертация материалларидан фойдаланилган (Республика Маънавият ва маърифат маркази ҳузуридаги ижтимоий-маънавий тадқиқотлар институтининг 2025 йил 7 майдаги 10/266-сонли далолатномаси). Натижада, жадидчилик ғояларини Янги Ўзбекистон шароитига уйғунлаштириш тажрибаси ва истиқболларини ёритишга хизмат қилган;
Янги Ўзбекистон ижтимоий тараққиётини мустаҳкамлашда, жадидчларнинг ижтимоий бирдамликни таъминлашга доир ижтимоий тенглик ғоялари жамиятнинг дискретик тараққиётига бевосита ижобий таъсирини очиб беришга оид илмий - амалий таклиф ва тавсиялардан Республика Ёшлар ишлари агентлигининг 2024-2025 йилларда ўтказилган тарғибот фаолиятида татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Ёшлар сиёсати ва спорт вазирлиги ҳузуридаги Ёшлар ишлари агентлигининг 2025-йил 14-мартдаги 1-01-21-5355-сон далолатномаси). Натижада, ёшлар дунёқарашида жамиятда таълим трансформациялашувининг барқарор ривожланиш муносабатларининг шаклланишига, уларнинг жамиятга нисбатан позитив ёндашуви, тадбиркорлик ва инновацион маданиятини рационал мазмун моҳиятини англаши ҳамда маънавий юксалишига самарали хизмат қилган.