Барноев Санжар Курбоновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон.

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Юсуф Ҳамадонийнинг Мовароуннаҳр тасаввуф тариқатлари ривожидаги оърни”, 09.00.03 – Фалсафа тарихи (фалсафа фанлари)
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.4.PhD/Fal1112
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSc.03/27.02.2020.F.72.08.
Илмий раҳбар: Наврузова Гулчихра Нигматовна, фалсафа фанлари доктори, профессор.
Расмий оппонентлар: Болтаев Абдурахим Амонович, фалсафа фанлари доктори, доцент; Рахматова Холидахон Холиқовна, фалсафа фанлари доктори, доцент
Етакчи ташкилот: Баҳоуддин Нақшбанд илмий-тадқиқот маркази.
Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади Юсуф Ҳамадонийнинг Мовароуннаҳр тасаввуф илми ривожидаги ўрнини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Хожа Абдулхолиқ Ғиждувонийнинг “Мақомоти Юсуф Ҳамадоний” асари асосида Юсуф Ҳамадоний Хожагон-Нақшбанд тариқатига “Ҳуш дар дам” (огоҳ, воқиф, сергак бўлиш, ҳар бир нафасини назорат қилиш), “Назар бар қадам” (ҳушёрлик, гуноҳ ва ғафлатда қолмаслик учун ундан огоҳ бўлиш), “Сафар дар ватан” (ватан ичра сафарда бўлсин, халқ орасида бўлиш, қалбга сафар қилиш) ва “Хилват дар анжуман” (зоҳиран халқ билан ботинан Ҳақ билан бўлиш) каби қоидаларни киритганлиги ҳамда “ҳузур”, “сукут”, “нафсни тарбиялаш”, “руҳий покланиш” каби тамойиллар орқали Мовароуннаҳр тасаввуфий тариқатларининг таркибий шаклланишига таъсир этганлиги аниқлаштирилган;
Юсуф Ҳамадонийнинг инсоннинг Аллоҳ томонидан барча махлуқларнинг аввали, азизи ва сарвари этиб танлангани ғоясида тафаккур орқали масъулиятни англаш, коинот билан инсон ўртасидаги муносабатларда борлиқ неъматлари - таом, ичимлик, кийим, масканда меёрга амал қилиш, иссиқлик ва совуқлик, нур ва олов, сув ва тупроқ, ҳаво ва шамолдан эҳтиёж даражасида фойдаланиш, оила ва никоҳ, халқ билан бирга бўлиш, уйқу ва уйғоқлик, ҳаракат ва тўхташда ҳалоллик ва покликка риоя этиш, тафаккур ва ботиний ишларда мулоҳаза юритиш, истак ва ирода ақлга, сабрга таяниш тамойиллари ривожлантирилганлиги асослаб берилган; 
Юсуф Ҳамадонийнинг “Рутбат ул-ҳаёт” асари асосида тана, қалб, руҳ, сир каби тушунчаларнинг одамнинг ҳайвонийлик даражасида қолиб кетиши ёки инсонийлик даражасига кўтарилишидаги ўрни тана ва руҳга муносабатига боғлиқ эканлиги, тирик - тинчлик (дунё, яъни моддий нарсалар билан осуда, тинч ва сокин) жамият билан боғлиқ ҳодиса сифатида, тириклик - хотиржамлик (илоҳий, маънавий қувват билан) инсоннинг ўзи, қалби ва руҳи билан боғлиқ ҳодиса сифатида уйғунлашгани далилланган;
“Одоби тариқат” асаридаги нафс риёзати, ҳалол луқма, пок либос ва маскан, мужоҳада ва зикр орқали тана ва руҳни поклаш инсон комиллиги босқичи эканлиги, тариқат одобларидаги пок қалб, илоҳий тажаллига тайёргарлик ва эҳсон даражасига интилиш тамойиллари замонавий тарбия жараёнларида “ҳалоллик вакцинаси”, маънавий барқарорлик ва экстремистик ғояларга қарши мафкуравий ҳимояни шакллантириш омили сифатида асосланган.  
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Юсуф Ҳамадонийнинг Мовароуннаҳр тасаввуф тариқатлари ривожидаги оърнини таҳлил этиш жараёнида олинган илмий натижалар асосида:
Хожа Абдулхолиқ Ғиждувонийнинг “Мақомоти Юсуф Ҳамадоний” асари асосида Юсуф Ҳамадоний Хожагон-Нақшбанд тариқатига “Ҳуш дар дам” (огоҳ, воқиф, сергак бўлиш, ҳар бир нафасини назорат қилиш), “Назар бар қадам” (ҳушёрлик, гуноҳ ва ғафлатда қолмаслик учун ундан огоҳ бўлиш), “Сафар дар ватан” (ватан ичра сафарда бўлсин, халқ орасида бўлиш, қалбга сафар қилиш) ва “Хилват дар анжуман” (зоҳиран халқ билан ботинан Ҳақ билан бўлиш) каби қоидаларни киритганлиги ҳамда “ҳузур”, “сукут”, “нафсни тарбиялаш”, “руҳий покланиш” каби тамойиллар орқали Мовароуннаҳр тасаввуфий тариқатларининг таркибий шаклланишига таъсир этганлигига доир илмий йангиликлар ва хулосалардан Оъзбекистон Миллий университетида бажарилган ОТ-Ф1-106-сон “Оърта асрлар Шарқ алломалари ва мутафаккирларининг табиий-илмий ва ижтимоий-фалсафий меросининг Ғарб олимлари томонидан тадқиқ етилиши” фундаментал илмий-тадқиқот лойиҳаси доирасида нашр етилган ишларда фойдаланилган (Мирзо Улуғбек номидаги Оъзбекистон миллий университетининг 2025-йил 12-майдаги 04/11-5967-сон маълумотномаси). Натижада, Хожа Юсуф Ҳамадонийнинг ҳайот йоъли ва маънавий меросини таҳлил қилиш орқали кишилик жамийати ҳайотида ҳушйорлик, огоҳлик, тинчлик, меҳнацеварлик мақомларининг тутган оърни, асосий мезон ва принципларини аниқлашга хизмат қилган;  
Юсуф Ҳамадонийнинг инсоннинг Аллоҳ томонидан барча махлуқларнинг аввали, азизи ва сарвари этиб танлангани ғоясида тафаккур орқали масъулиятни англаш, коинот билан инсон ўртасидаги муносабатларда борлиқ неъматлари - таом, ичимлик, кийим, масканда меёрга амал қилиш, иссиқлик ва совуқлик, нур ва олов, сув ва тупроқ, ҳаво ва шамолдан эҳтиёж даражасида фойдаланиш, оила ва никоҳ, халқ билан бирга бўлиш, уйқу ва уйғоқлик, ҳаракат ва тўхташда ҳалоллик ва покликка риоя этиш, тафаккур ва ботиний ишларда мулоҳаза юритиш, истак ва ирода ақлга, сабрга таяниш тамойиллари ривожлантирилганлигига оид лмий янгиликлар, таклиф ва тавсиялардан Ёшлар ишлари агентлиги фаолиятида, жумладан, “Маънавий-маърифий ишлар самарадорлигини ошириш ва соҳани ривожлантиришни янги босқичга кўтаришга доир қўшимча чора-тадбирлар дастури”нинг ВИИ боб “Маънавий-маърифий тарғибот ишлари самарадорлигини оширишга қаратилган илмий-тадқиқот ишлари” мавзусига доир турли тадбирлар ва семинарларни ташкил этишда фойдаланилган (Оъзбекистон Республикаси Йошлар ишлари агентлигининг 2025-йил 12-майдаги 2-13-21-2461-сон маълумотномаси). Натижада, йошлар маънавий салоҳийатини юксалтириш, йошлар тарбийасида миллий ва умуминсоний қадрийатларнинг оърнини йанада мустаҳкамлашда, шу билан бирга йошларнинг илмий ва инновацион салоҳийатини юксалтириш каби вазифаларни амалга ошириш имконийатларини йанада кенгайтиришга хизмат қилган; 
Юсуф Ҳамадонийнинг “Рутбат ул-ҳаёт” асари асосида тана, қалб, руҳ, сир каби тушунчаларнинг одамнинг ҳайвонийлик даражасида қолиб кетиши ёки инсонийлик даражасига кўтарилишидаги ўрни тана ва руҳга муносабатига боғлиқ эканлиги, тирик - тинчлик (дунё, яъни моддий нарсалар билан осуда, тинч ва сокин) жамият билан боғлиқ ҳодиса сифатида, тириклик - хотиржамлик (илоҳий, маънавий қувват билан) инсоннинг ўзи, қалби ва руҳи билан боғлиқ ҳодиса сифатида уйғунлашгани бўйича илмий асосланган илмий янгилик ва хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил учун иш режасига мувофиқ олий таълим муассасаларида маънавий-маърифий ишларни такомиллаштириш, радикаллашувнинг олдини олиш бўйича маърифий дастурлар, Шарқ қўлёзмаларини тадқиқ этиш, ижтимоий барқарорлик ва экстремизмнинг олдини олиш бўйича маърифий фаолиятида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2025-йил 12-майдаги 4/17-4/4-12525-сон маълумотномаси). Натижада, Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги, Маънавият ва маърифат марказлари, Ўзбекистон Республикаси Ёшлар иттифоқи, Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази ва Баҳооуддин Нақшбанд илмий-тадқиқот марказларининг таълимий-тарбиялаш фаолиятида тарғибот ва ташвиқот ишларининг самарадорлигини оширишда, ёш авлодни маънавий баркамол қилиб тарбиялаш, уларда ватанпарварлик туйғуларини шакллантириш, ҳаётий тажрибасини ошириш, умуминсоний ва миллий қадриятларга садоқат кўрсатиш руҳида тарбиялашга хизмат қилган;
“Одоби тариқат” асаридаги нафс риёзати, ҳалол луқма, пок либос ва маскан, мужоҳада ва зикр орқали тана ва руҳни поклаш инсон комиллиги босқичи эканлиги, тариқат одобларидаги пок қалб, илоҳий тажаллига тайёргарлик ва эҳсон даражасига интилиш тамойиллари замонавий тарбия жараёнларида “ҳалоллик вакцинаси”, маънавий барқарорлик ва экстремистик ғояларга қарши мафкуравий ҳимояни шакллантириш омили эканлигига доир илмий натижаларидан Бухоро телеканалининг 2025 йил январ ва феврал ойларида ефирга узатилган “Ассалом, Бухоро”, “Махсус репортаж”, “Адабиёт миллат ертаси” телекўрсатувлари, “Бухоро” радиосида ефирга берилган “Мозийдан садо”, “Нажот билимда”, радиоешиттиришлари ссенарийларини тайёрлашда фойдаланилган ( “Бухоро вилоят телерадиоканали” давлат муассасасининг 2025-йил 8-майдаги 01-09-97-сон маълумотномаси). Натижада, телетомошабин (тингловчи)ларнинг Юсуф Ҳамадоний тасаввуфий таълимотининг моҳияти, умуман Мовароуннаҳр тасаввуфида унинг ўрни борасидаги билимларини оширишга, телекўрсатувларнинг илмий-оммабоп таъсирчанлигини оширишга, телекўрсатувлар учун тайёрланган материалларнинг илмий далилларга бой бўлишига ҳамда кўрсатувнинг илмий-оммабоплиги таъминланишига хизмат қилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish