Мансуров Зуҳриддин Ҳалилулаевичнинг фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): Қурилиш чизмачилиги фанини ўқитишда график дастурлардан фойдаланиш методикаси, 13.00.02 – “Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси” (Техника фанлари)
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2025.3.PhD/T251
Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони:
педагогика фанлари фалсафа доктори, доцент Насритдиниова Умида Ахмаджоновна
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети ҳузуридаги DSc.03/30.12.2019.Т.10.02 рақамли Илмий Кенгаш асосидаги бир марталик Илмий кенгаш
Расмий оппонентлар: педагогика фанлари доктори, доцент Мустафоева Дурдона Асиловна, (13.00.06), педагогика фанлари фалсафа доктори, доцент Маликов Козим Гофурович (13.00.02).
Етакчи ташкилот – Гулистон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади “Қурилиш чизмачилиги” фанини график дастурлар воситасида ўқитиш методикаси бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
қурилиш чизмачилиги фанини ўқитиш самарадорлигини белгиловчи конструкциялаш, прогнозлаш, моделлаштириш каби компонентларнинг динамик преспектив методика билан идентивлик даражаси продуктивлигини бевосита ҳисобга олиш орқали аниқлаштирилган;
Ревит дастурига Ўзбекистоннинг амалдаги қурилиш нормалари ва стандартларига мос келувчи панеллар кутубхонаси имплементациясини интеграция қилиш методикаси ишлаб чиқилган;
талабаларни илмий тадқиқотга ва лойиҳа ишига йўналтириш технологияси қурилиш чизмачилиги фанининг катта ҳажмли мавзуларини концентризм тамойили асосида йирик блокларга бирлаштириб ўқитишнинг дидактик имкониятларини кенгайтириш, касбий-мотивацияли фаолият, яратувчанлик идентивлик кўрсаткичи барқарорлигига устуворлик бериш SmartGraph Approach методикаси ишлаб чиқилган;
Ревит дастури воситасида танланган объектнинг график акс эттириш шаклларини босқичма-босқич лойиҳалаш, талабаларнинг креатив салоҳиятини ривожлантиришга йўналтирилган лойиҳавий топшириқлар мажмуини танлаш мезонларини ишлаб чиқиш каби “Қурилиш чизмачилиги” фанини ўқитишнинг методик шарт-шароитлари лойиҳавий фаолиятнинг технологик ва рефлексив фазалари интенсификациясини EvalTech Framework баҳолаш методикаси ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
График дастурлар асосида қурилиш чизмачилиги фанларини ўқитишнинг инновасион усули бўйича олинган натижалар асосида:
CAD график дастурларининг архитектур композицияларни яратишга доир автоматлаштирилган-дидактик имкониятларини қурилиш чизмачилиги фанини ўқитиш самарадорлигини белгиловчи лойиҳалаш, конструкциялаш, прогнозлаш, моделлаштириш каби компонентларнинг динамик архитектурли преспектив методика билан идентивлик даражаси продуктивлигини бевосита ҳисобга олиш орқали аниқлаштириш, қурилиш чизмачилиги фанини ўқитиш методикасини автоматлаштирилган дастурлардан фойдаланиш орқали архитектур муҳитда визуал коммуникациясини ҳосил қилиш, силует излаш ёрдамида лойиҳалаш, объэктларнинг аксонометрик ва перспектив тасвирларни яратишга йўналтирилган талабаларнинг графикли фаолиятини фазовий ва мантиқий фикрлаш билан ўзаро оптимал уйғунлигини таъминлаш асосида такомиллаштиришга доир таклиф ва тавсиялардан “Компютер лойиҳалаш” ўқув қўлланмаcини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 23 ноябрдаги 500-сон буйруғи, 500-518-рақамли гувоҳнома) натижада “Қурилиш чизмачилиги” фанини ўқитиш мазмунини такомиллаштиришга имконият яратилган;
бўлажак муҳандис-қурувчиларнинг дизайн фикрлашини ривожлантириш, ижодий ва интеллектуал қобилиятларини рўёбга чиқариш ҳамда маҳоратларини янада ошириш мақсадида олий таълим муассасаларида талабаларнинг дарсдан бўш вақтларида қўшимча фаъкултатив машғулотларини кўпайтириш, ҳар бир бўлажак кадр билан индивидуал шуғулланиш бўйича ишлаб чиқилган илмий тавсияларидан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг “Маҳалла” телерадиоканалида эфирга узатилган “Минбар” номли кўрсатувини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2024-йил 12-декабрдаги 02-15-730-сонли маълумотномаси). Натижада, бўлажак муҳандис-қурувчиларнинг дизайн фикрлашини ривожлантиришда график дастурларининг барча замонавий имкониятлари ҳақида маълумот олишларига эришилган;
график дастурлар воситасида танланган объектнинг график акс эттириш шаклларини босқичма-босқич лойиҳалаш, талабаларнинг креатив салоҳиятини ривожлантиришга йўналтирилган лойиҳавий топшириқлар мажмуини танлаш мезонларини ишлаб чиқиш каби амалий таклиф ва тавсиялардан “Қурилиш чизмачилиги” электрон дарслигини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024 йил 17 июндаги 02/01-01-18-сон маълумотномаси). Натижада, “Қурилиш чизмачилиги” фанини ўқитишнинг электрон-дидактик таъминотини такомиллаштиришга хизмат қилган.