Уринов Бобур Насиллоевичнинг
фандоктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): “Акциядорлик жамиятларининг капитал қийматини яхши корпоратив бошқарув асосида ошириш методологиясини такомиллаштириш”, 08.00.13 – Менежмент ва 08.00.07 – Молия, пул муомаласи ва кредит”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2025.1.DSc/Iqt896.
Илмий раҳбари: Зайнутдинов Шавкат Нуритдинович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети ҳузуридаги DSc.03/30.12.2020.I.16.02 рақамли Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар Карриева Якутжан Каримовна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор, Раззаков Жасур Хамрабаевич иқтисодиёт фанлари доктори, профессор, Қаҳҳоров Отабек Сиддиқович иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Бизнес ва Тадбиркорлик олий мактаби.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Акциядорлик жамиятларининг капитал қийматини яхши корпоратив бошқарув асосида ошириш методологиясини такомиллаштириш бўйича илмий ва амалий таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
услубий ёндашувга кўра “яхши корпоратив бошқарув” тушунчасининг иқтисодий мазмуни корпоратив тузилмалар манфаатдор томонлар ўртасида шаффоф, масъулиятли ва самарали бошқарув тизимини ташкил этувчи тамойилларга асосланган фаолиятининг узоқ муддатли барқарорлиги, инвесторлар ишончни мустаҳкамлаш ва капитал қийматини оширишга хизмат қиладиган қарорлар қабул қилиш усуллари, тартиблари ва харакатлари мажмуи сифатида такомиллаштирилган;
акциядорлик жамиятларининг капитал қийматини яхши корпоратив бошқарув дастаклари ҳисобланган мустақил директорлар улушини ошириш, кузатув кенгаши таркибида гендер диверсификациясини таъминлаш, номолиявий кўрсаткичлардан иборат бўлган маълумотларни ошкор этиш орқали ошириш таклифи асосланган;
акциядорлик жамиятларида капитал қийматини ва акцияларнинг бозор нархини кузатув кенгайши таркибида мустақил директорларнинг улушини миқдорий чегарасини (МДУ≥20%) белгилаш, номолиявий маълумотларнинг ошкор этилиши ва барқарор дивиденд сиёсати усулларини қўллаш таклифи асосланган;
стратегик қарорларни оптимал танлашда фойдаланиладиган “стратегик очиқлик индекси”ни баҳолашнинг очиқлик, шаффофлик ва инклюзивлигини “паст” (0≤СОИ≤39%), “ўртача” (40≤СОИ≤69%) ва “юқори” (70≤СОИ≤100%) оптимал чегараларида корпоратив бошқарувдаги барча манфаатдор томонлар ташаббусларини инобатга олиш таклифи асосланган;
акциядорлик жамиятларининг яхши корпоратив бошқарув тамойилларини ташкил этувчи мустақил директорлар улуши, аудит қўмитаси, барқарор дивиденд сиёсати, номолиявий ҳисоботларни ошкор этиш элементлардан фойдаланиш асосида “Ўзметкомбинат” акциядорлик жамияти капитал қийматини оширишнинг 2030-йилга қадар прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Акциядорлик жамиятларининг капитал қийматини яхши корпоратив бошқарув асосида ошириш методологиясини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
услубий ёндашувга кўра “Яхши корпоратив бошқарув” тушунчаси корпоратив тузилмалар манфаатдор томонлар ўртасида шаффоф, масъулиятли ва самарали бошқарув тизимини ташкил этувчи тамойилларга асосланган фаолиятининг узоқ муддатли барқарорлиги, инвесторлар ишончни мустаҳкамлаш ва капитал қийматини оширишга хизмат қиладиган қарорлар қабул қилиш усуллари, тартиблари ва ҳаракатлари мажмуи сифатида такомиллаштирилган назарий-услубий материаллардан олий ўқув юртлари талабалари учун тавсия этилган “Корпоратив бошқарув” номли дарсликни тайёрлашда фойдаланилган. (Тошкент давлат иқтисодиёт университети ректорининг 2024-йил февралдаги 45-сонли буйруғи, № 45-06). Мазкур илмий янгиликнинг амалиётга жорий этилиши натижасида талабаларда корпоратив бошқарув ва уни такомиллаштиришга оид назарий билим ва амалий кўникмаларни кенгайтириш имкони яратилган;
акциядорлик жамиятларининг капитал қийматини яхши корпоратив бошқарув дастаклари ҳисобланган мустақил директорлар улушини ошириш, кузатув кенгаши таркибида гендер диверсификациясини таъминлаш, номолиявий кўрсаткичлардан иборат бўлган маълумотларни ошкор этиш орқали ошириш бўйича таклиф “Ўзметкомбинат” акциядорлик жамиятига жорий этилган (“Ўзбекистон Металлургия Комбинати” акциядорлик жамиятининг 2025 йил 25-сентябрдаги №01/05-01-01/1265-сонли малумотномаси). Мазкур илмий янгиликни амалиётга жорий этиш натижасида “Ўзметкомбинат” акциядорлик жамиятида агрессив ва барқарор дивиденд сиёсати жорий этилган ва кузатув кенгаши таркибида гендер диверсификациясини таъминлашга эришилиб, “Ўзметкомбинат” акциядорлик жамиятининг капитал қиймати 2024-йилда 2023-йилга нисбатан 141 фоизга ошириш таъминланган.
акциядорлик жамиятларида капитал қийматини ва акцияларнинг бозор нархини кузатув кенгайши таркибида мустақил директорлар улушининг миқдорий чегарасини (МДУ≥20%) белгилаш, номолиявий маълумотларнинг ошкор этилиши ва барқарор дивиденд сиёсати усулларини қўллаш таклифи “Ўзметкомбинат” акциядорлик жамияти фаолиятига жорий этилган (“Ўзбекистон Металлургия Комбинати” акциядорлик жамиятининг 2025 йил 25-сентябрдаги №01/05-01-01/1265-сонли малумотномаси). Мазкур илмий янгиликни амалиётга жорий этиш натижасида кузатув кенгаши таркибида мустақил директорларнинг улушини 2023 йилдаги 14 фоиздан 2024 йилда 30 фоизга оширилиб, жамият акцияларининг бозор қийматини 2023 йилдаги 373 млрд. сўмдан, 2024 йилда 900 млрд. сўмга оширишга эришилган;
стратегик қарорларни оптимал танлашда фойдаланиладиган “стратегик очиқлик индекси”ни баҳолашнинг очиқлик, шаффофлик ва инклюзивлигини “паст” (0≤СОИ≤39%), “ўртача” (40≤СОИ≤69%) ва “юқори” (70≤СОИ≤100%) оптимал чегараларида корпоратив бошқарувдаги барча манфаатдор томонларнинг ташаббусларини инобатга олиш таклифи “Ўзметкомбинат” акциядорлик жамияти фаолиятига жорий этилган (“Ўзбекистон Металлургия Комбинати” акциядорлик жамиятининг 2025 йил25-сентябрдаги №01/05-01-01/1265-сонли малумотномаси). Илмий янгиликни амалиётга жорий этиш натижасида жамият корпоратив бошқарувида барча манфаатдор томонларнинг ташаббусларини инобатга олиш орқали стратегик қарорлар қабул қилиш тизими яратилиб, бошқарув қарорлари ижросини таъминлаш муддатларини қисқартириш орқали самарадорликни таъминлашга эришилган;
акциядорлик жамиятларининг яхши корпоратив бошқарув тамойилларини ташкил этувчи мустақил директорлар улуши, аудит қўмитаси, барқарор дивиденд сиёсати, номолиявий ҳисоботларни ошкор этиш элементларидан фойдаланиш асосида “Ўзметкомбинат” акциядорлик жамияти капитал қийматини оширишнинг 2030 йилга қадар ишлаб чиқилган прогноз кўрсаткичларидан жамият фаолиятида фойдаланилган (“Ўзбекистон Металлургия Комбинати” акциядорлик жамиятининг 2025 йил 25-сентябрдаги №01/05-01-01/1265-сонли малумотномаси). Мазкур илмий янгиликни амалиётга жорий этиш натижасида “Ўзметкомбинат” акциядорлик жамияти самарали корпоратив муносабатлар орқали иқтисодий ривожлантириш ва рақобатбардошлигини оширишга яхши корпоратив бошқарув таъсирининг истиқбол параметрлари ўртасидаги мувофиқликни таъминлаш имкони яратилган.