Kuchkorov Temurbek Ataxonovichning
texnika fanlari doktori (DSc) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar. Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Geoma’lumotlar va masofadan zondlash tasvirlariga raqamli ishlov berish usuli, algoritmlari va dasturiy majmuasini ishlab chiqish”, 05.01.04 – “Hisoblash mashinalari, majmualari va kompyuter tarmoqlarining matematik va dasturiy ta’minoti” (texnika fanlari).  
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.2.DSc/T786.
Ilmiy maslahatchi: Djumanov Jamoljon Xudaykulovich, texnika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent axborot texnologiyalari universiteti, DSc.13/30.12.2019.T.07.01
Rasmiy opponentlar: t.f.d., prof. Kabulov Anvar Voselovich, t.f.d., prof. Muxamedieva Dilnoz Tulkunovna, t.f.d. (DSc), dots. Bobojonov Elmurod Satimbaevich.
Yetakchi tashkilot: Qoraqalpoq davlat universiteti. 
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: geoma’lumotlar va masofadan zondlash multispketral tasvirlariga raqamli ishlov berish usuli, modellari, algoritmlari, dasturiy majmuasi hamda raqamli qishloq xo‘jaligi geoportalini ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
-    masofadan zondlash multispektral tasvirlariga raqamli ishlov berish va geoaxborot texnologiyalari nazariyasi asosida qishloq xo‘jaligi erlari holatini baholashning ko‘p bosqichli tahlil usuli ishlab chiqilgan;
-    kengaytirilgan konvolyusion neyron tarmoq asosida Sentinel-2 platformasi va uchuvchisiz uchish qurilmalaridan olingan multispektral tasvirlarning sifatini yaxshilash modeli va algoritmi ishlab chiqilgan;
-    multispektral tasvirlarning fazoviy va spektral aniqligini oshirish asosida qishloq xo‘jaligi erlari kontur chegaralarini avtomatik aniqlash algoritmi hamda erdan foydalanishni tasniflashning modifikatsiyalangan TL-ResUnet modeli ishlab chiqilgan;
-    katta hajmli masofadan zondlash ma’lumotlari va avtomatlashgan o‘lchash qurilmalaridan olingan ma’lumotlarga raqamli ishlov berish asosida erning qayta tiklanish potensiali indeksini hisoblash modeli va algoritmi ishlab chiqilgan.
-    geoma’lumotlar va masofadan zondlash tasvirlarini yagona geoportalga integratsiya qilishning intellektual tizimi asosida qishloq xo‘jaligi erlari samaradorligini baholash algoritmi va ushbu algoritm asosida agroindikatorlarni xaritalashtirishga mo‘ljallangan dasturiy majmuaning funksional tuzilmasi yaratilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Dissertatsiya tadqiqotlari doirasida geoma’lumotlar va masofadan zondlash tasvirlariga raqamli ishlov berish usuli, algoritmlari va dasturiy majmuasi asosida:
masofadan zondlashning multispektral tasvirlariga raqamli ishlov berish asosida qishloq xo‘jaligi erlari holatini baholashning geoaxborot texnologiyalariga tayangan ko‘p bosqichli tahlil usuli, Sentinel-2 platformasi va uchuvchisiz uchish qurilmalaridan (UAV) olingan multispektral tasvirlar sifatini yaxshilash modeli  O‘zbekiston Respublikasi Tog‘ kon sanoati va geologiya vazirligining «O‘zbekgidrogeologiya» Davlat muassasasining «Orolbo‘yi gidrogeologik ekspedisiyasi» kuzatuv quduqlarida er osti suvi monitoring tizimiga joriy qilingan. (O‘zbekiston Respublikasi Raqamli texnologiyalar vazirligi 2025 yil 23 iyundagi 33-8/4337-son ma’lumotnomasi). Natijada, qishloq xo‘jaligi monitoringida mavzuli ma’lumotlarni ko‘p qatlamli tahlil va vizualizatsiya qilish imkoniyati yaratilgan;
multispektral tasvirlarning fazoviy aniqligi va spektral barqarorligini oshirish asosida qishloq xo‘jaligi erlari kontur chegaralarini aniqlash va erdan foydalanishni tasniflashning fazoviy segmentatsiyasiga asoslangan TL-ResUnet modeli, katta hajmli masofadan zondlash ma’lumotlari va sensorlardan olingan ma’lumotlarni raqamli ishlash modeli va algoritmlari “Uzinfocom” davlat axborot tizimlarini yaratish va qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha yagona integratori faoliyatiga joriy qilingan. (O‘zbekiston Respublikasi Raqamli texnologiyalar vazirligi 2025 yil 23 iyundagi 33-8/4337-son ma’lumotnomasi). Natijada, erdan foydalanishni avtomatik tasniflashda ekin maydonlari, uning holatini baholash, agromaydonlardagi kontur chegaralarini aniqlashda tezkorlik va aniqlikni oshirish imkonini bergan;
geoma’lumotlar va masofadan zondlash tasvirlarini yagona geoportalga integratsiya qilishning intellektual tizimi asosida qishloq xo‘jaligi erlari samaradorligini baholash, erdan qayta foydalanish potensiali indeksini hsioblash algoritmi va agroindikatorlarni xaritalashtirishga mo‘ljallangan dasturiy majmuaning funksional tuzilmasi Xorazm viloyati Hazorasp tuman xokimyati qishloq va suv xo‘jaligi bo‘limiga joriy qilingan. (O‘zbekiston Respublikasi Raqamli texnologiyalar vazirligi 2025 yil 23 iyundagi 33-8/4337-son ma’lumotnomasi). Natijada, multispektral tasvirlar yordamida masofadan monitoring qilish, o‘lchash qurilmalaridan olingan ma’lumotlarni raqamli ishlash orqali qishloq xo‘jaligi erlarini raqamli xaritalash, ekin maydonlarini tahlil qilish va hosildorlikni baholashda samaradorligi 10-15 foizga oshirish imkonini bergan. 

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish