Tursunov Jo‘rabek Baxtiyorovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiya himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): “Talabalar o‘quv motivatsiyasini oshirishda qadriyatlardan foydalanishning psixologik xususiyatlari”, 19.00.05 – Ijtimoiy psixologiya. Etnopsixologiya (psixologiya fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2025.2.PhD/P1177.
Ilmiy rahbar: Saidov Azamat Ismoilovich, psixologiya fanlar doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Samarqand davlat chet tillar instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: O‘zbekiston milliy pedagogika universiteti, PhD.03/30.12.2021.P.26.02.
Rasmiy opponentlar: Qodirov Umarali Do‘stqobilovich, psixologiya fanlari doktori, professor; Jabborov Xazrat Xusenovich, psixologiya fanlari doktori, dotsent.
Yetakchi tashkilot: Buxoro davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: talabalar o‘quv motivatsiyasini oshirishda qadriyatlardan foydalanishning psixologik xususiyatlarini o‘rganish hamda amaliy tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
talabalarning ta’limga qadriyatli munosabati kasbiy bilimlarni o‘zlashtirish va amalda qo‘llash, mutaxassis diplomini qo‘lga kiritish ehtiyoji orqali milliy-ijtimoiy faollikni namoyon qilishga intilishining dinamikasiga ko‘ra talaba pozisiyasini getrogen qadriyatlarga bog‘liq senzitivligiga asoslangan shaxsiy va sotsial-madaniy xususiyatlari bilan determinatsiyalashganligi aniqlangan;
talaba qadriyatlar tizimining o‘quv motivatsiyasiga ta’siri ta’lim muhiti, guruhda ijtimoiy tan olinganlik hissi, shaxsiy o‘sishga intilish dinamikasi negizida bilim egallash va kasb sir-asrorlarini o‘rganishga bo‘lgan ehtiyojni diffuz namoyon bo‘lishiga asoslanib ijtimoiy faollikning milliy g‘urur orqali talaba pozisiyasidagi ijtimoiy-intrinsiv motivlarida aks etishiga bog‘liq ekanligi dalillangan;
talabalardagi qadriyatlar profilining differensiatsiyasiga ko‘ra ta’lim olishga nisbatan ekstrinsiv motivlarning yutuqqa erishish, guruhiy an’analarga sodiqlik, intrinsiv motivlarning esa mustaqillikka intilish, intellektual hislar bilan bog‘liqligi tufayli o‘quv faoliyatiga munosabatdagi normativ va individual ideallarning shaxs ichki dispozisiyalari asosida o‘zaro integratsiyasi muhim ekanligi dalillangan;
talabalarda o‘quv motivatsiyani oshirishda qadriyatlardan foydalanishning psixologik jihatlari shaxsning o‘zini rivojlantirish, muvaffaqiyatga erishish, ijtimoiy tan olinishga oid maqsadlarini faollashuvida ifodalanishiga ko‘ra etnik xususiyatlar orqali ta’limga ijobiy emotsional munosabatni shakllanishiga individual ideallar asosida identiv namoyon bo‘lishi dalillangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi: Talabalar o‘quv motivatsiyasini oshirishda qadriyatlardan foydalanishning psixologik xususiyatlari mavzusi boʻyicha amalga oshirilgan ilmiy-tadqiqot natijalari asosida:
talabalarning ta’limga qadriyatli munosabati kasbiy bilimlarni o‘zlashtirish va amalda qo‘llash, mutaxassis diplomini qo‘lga kiritish ehtiyoji orqali milliy-ijtimoiy faollikni namoyon qilishga intilishining dinamikasiga ko‘ra talaba pozisiyasini getrogen qadriyatlarga bog‘liq senzitivligiga asoslangan shaxsiy va sotsial-madaniy xususiyatlari bilan determinatsiyalashganligi aniqlangan ma’lumotlar O‘zbekiston milliy pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2025-yil 12-apreldagi PM-330-son buyrug‘i bilan «Ijtimoiy psixologiyasi» moduli mazmuniga kiritilgan (O‘zbekiston milliy pedagogika universiteti Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2025-yil 7-apreldagi PM-330-a-son ma’lumotnomasi). Natijada talabalar o‘quv motivatsiyasini oshirishda qadriyatlarning o‘rni tahlil qilingan;
talaba qadriyatlar tizimining o‘quv motivatsiyasiga ta’siri ta’lim muhiti, guruhda ijtimoiy tan olinganlik hissi, shaxsiy o‘sishga intilish dinamikasi negizida bilim egallash va kasb sir-asrorlarini o‘rganishga bo‘lgan ehtiyojni diffuz namoyon bo‘lishiga asoslanib ijtimoiy faollikning milliy g‘urur orqali talaba pozisiyasidagi ijtimoiy-intrinsiv motivlarida aks etishiga bog‘liq ekanligi dalillangan tavsiyalar O‘zbekiston milliy pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2025-yil 12-apreldagi PM-330-son buyrug‘i bilan «Ijtimoiy psixologiyasi» moduli mazmuniga kiritilgan (O‘zbekiston milliy pedagogika universiteti Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2025-yil 7-apreldagi PM-330-a-son ma’lumotnomasi). Natijada talabalar o‘quv motivatsiyasini oshirishda ta’sir qiluvchi ijtimoiy-psixologik omillar aniqlangan;
talabalardagi qadriyatlar profilining differensiatsiyasiga ko‘ra ta’lim olishga nisbatan ekstrinsiv motivlarning yutuqqa erishish, guruhiy an’analarga sodiqlik, intrinsiv motivlarning esa mustaqillikka intilish, intellektual hislar bilan bog‘liqligi tufayli o‘quv faoliyatiga munosabatdagi normativ va individual ideallarning shaxs ichki dispozisiyalari asosida o‘zaro integratsiyasi muhim ekanligi dalillangan mf’lumotlar O‘zbekiston milliy pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2025-yil 12-apreldagi PM-330-son buyrug‘i bilan «Ijtimoiy psixologiyasi» moduli mazmuniga kiritilgan (O‘zbekiston milliy pedagogika universiteti Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2025-yil 7-apreldagi PM-330-a-son ma’lumotnomasi).. Natijada talabalarning professional gedonizm, konformizm, universalizm, mustaqillik kabi shaxs xususiyatlari ularning kasbiy muvaffaqiyatga erishishdagi psixologik mexanizm sifatida namoyon bo‘lishi tahlil qilingan;
talabalarda o‘quv motivatsiyani oshirishda qadriyatlardan foydalanishning psixologik jihatlari shaxsning o‘zini rivojlantirish, muvaffaqiyatga erishish, ijtimoiy tan olinishga oid maqsadlarini faollashuvida ifodalanishiga ko‘ra etnik xususiyatlar orqali ta’limga ijobiy emotsional munosabatni shakllanishiga individual ideallar asosida identiv namoyon bo‘lishi dalillangan xulosalar O‘zbekiston milliy pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2025-yil 12-apreldagi PM-330-son buyrug‘i bilan «Ijtimoiy psixologiyasi» moduli mazmuniga kiritilgan (O‘zbekiston milliy pedagogika universiteti Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2025-yil 7-apreldagi PM-330-a-son ma’lumotnomasi). Natijada talabalar o‘quv motivatsiyasiga qadriyat yo‘nalganligi ta’sirining psixologik mexanizmlari asosida motivatsion sohani rivojlantiruvchi treninglar dasturini ishlab chiqishga sharoit yaratilgan.
