G‘anieva Nargiza Odiljonovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiya himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): “O‘smirlarda shaxsiy salohiyat namoyon bo‘lishining psixologik xususiyatlari (o‘quv faoliyati misolida)”, 19.00.06 – Yosh va pedagogik psixologiya. Rivojlanish psixologiyasi.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2025.1.PhD/P744.
Ilmiy rahbar: Baykunusova Gulmira Yuldibaevna, psixologiya fanlari doktori (DSc), professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Namangan davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: O‘zbekiston milliy pedagogika universiteti, PhD.03/30.12.2021.P.26.02.
Rasmiy opponentlar: Abdurasulov Rustam Abduraimovich, psixologiya fanlari doktori, professor; Ubaydullaev Nuriddin Tohirovich psixologiya fanlari doktori (PhD)
Yetakchi tashkilot: Farg‘ona davlat universiteti
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II.Tadqiqotning maqsadi: o‘smirlarda shaxsiy salohiyat namoyon bo‘lishining psixologik xususiyatlari o‘rganish asosida o‘quv faoliyatida ichki salohiyatni namoyon qilish bo‘yicha amaliy tavsiyalar ishlab shiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
o‘smirlar shaxsiy salohiyatining ontogenetik taraqqiyotda differensiatsiyalanishi murakkab vaziyatlarda shaxs ichki psixologik resurslari, ijtimoiy moslashuv imkoniyatlari va kelajakdagi kasbiy integratsiyasini belgilovchi determinantlarning yosh xususiyatlariga bog‘liq namoyon bo‘lishiga ko‘ra o‘quvchidagi intellektual, kommunikativ ko‘nikmalarni iroda kuchi lokalizatsiyasi ta’sirida namoyon bo‘lishiga bog‘liq ekanligi dalillangan.
pedagogik jarayonda o‘smirlar shaxsiy salohiyatini namoyon bo‘lishiga ko‘ra o‘quvchilarda ijtimoiy-perseptiv faollik, “Men-konsepsiyasi”ning differensial strukturasi, motivatsion yo‘nalganlik va kognitiv-intellektual imkoniyatlarning ixtisoslashtirilgan ta’lim sharoitida funksional uyg‘unlashuvi tufayli ichki subektiv potensialning yuqori darajada aktualizatsiya qilinishi “o‘quvchi pozisiyasi”ni muvaffaqiyatga intilish motivlariga uyg‘un namoyon bo‘lishi bilan bog‘liq ekanligi dalillangan.
shaxsiy salohiyatga ta’sir etuvchi psixologik omillarni yoshga oid jihatlariga ko‘ra o‘zini anglash, ijodiy orientatsiya, irodaviy samaradorlik, kasbiy yo‘nalganlik va ijtimoiy faollikning konstruktual o‘zaro bog‘liqligini baholashga asoslanib o‘smirlardagi ichki resurslarning individual subektiv relefi shaxs ideallarini barqarorlashuvi orqali differensial namoyon bo‘lishi aniqlangan.
o‘smirlarning shaxsiy salohiyatini rivojlantirishda shaxsiy rag‘bat, shaxsiy identifikatsiya, o‘zini regulyasiya qilish, irodaviy nazorat va kreativ tafakkur kabi asosiy komponentlarni bosqichma-bosqich faollashtirish muhimligiga ko‘ra shaxsiy resurslarni introspektiv xususiyatlar orqali subektiv lokus nazoratning faollashuviga bog‘liq aktivlashtirish zarurligi dalillangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. O‘smirlarda shaxsiy salohiyat namoyon bo‘lishining psixologik xususiyatlari (o‘quv faoliyati misolida) bo‘yicha olingan ilmiy tadqiqot ishlari natijalari asosida:
o‘smirlar shaxsiy salohiyatining ontogenetik taraqqiyotda differensiatsiyalanishi murakkab vaziyatlarda shaxs ichki psixologik resurslari, ijtimoiy moslashuv imkoniyatlari va kelajakdagi kasbiy integratsiyasini belgilovchi determinantlarning yosh xususiyatlariga bog‘liq namoyon bo‘lishiga ko‘ra o‘quvchidagi intellektual, kommunikativ ko‘nikmalarni iroda kuchi lokalizatsiyasi ta’sirida namoyon bo‘lishiga bog‘liq ekanligi dalillangan takliflar O‘zbekiston milliy redagogika universiteti huzuridagi Rsixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2025-yil 23 – avgustdagi RM – 436 son buyrug‘i bilan “Ontogenez psixologiyasi. Diffirensial psixologiya” moduliga kiritilgan (O‘zbekiston milliy redagogika universiteti huzuridagi Rsixologiya o‘quv-ilmiy Markazining 2025-yil 20 – avgustdagi RM – 436 a-son ma’lumotnomasi). Natijada o‘smirlarda shaxsiy salohiyat rivojlanishinig yosh va jinsga oid xususiyatini tadqiq etish imkoniyati yaratilgan.
pedagogik jarayonda o‘smirlar shaxsiy salohiyatini namoyon bo‘lishiga ko‘ra o‘quvchilarda ijtimoiy-perseptiv faollik, “Men-konsepsiyasi”ning differensial strukturasi, motivatsion yo‘nalganlik va kognitiv-intellektual imkoniyatlarning ixtisoslashtirilgan ta’lim sharoitida funksional uyg‘unlashuvi tufayli ichki subektiv potensialning yuqori darajada aktualizatsiya qilinishi “o‘quvchi pozisiyasi”ni muvaffaqiyatga intilish motivlariga uyg‘un namoyon bo‘lishi bilan bog‘liq ekanligi dalillangan takliflar O‘zbekiston milliy redagogika universiteti huzuridagi Rsixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2025-yil 23 – avgustdagi RM – 436 son buyrug‘i bilan “Ontogenez psixologiyasi. Diffirensial psixologiya” moduliga kiritilgan (O‘zbekiston milliy redagogika universiteti huzuridagi Rsixologiya o‘quv-ilmiy Markazining 2025-yil 20 – avgustdagi RM – 436 a-son ma’lumotnomasi). Natijada o‘smirlarda shaxsiy salohiyat ta’lim sharoitida rivojlanish xususiyatlari aniqlashtirilgan.
shaxsiy salohiyatga ta’sir etuvchi psixologik omillarni yoshga oid jihatlariga ko‘ra o‘zini anglash, ijodiy orientatsiya, irodaviy samaradorlik, kasbiy yo‘nalganlik va ijtimoiy faollikning konstruktual o‘zaro bog‘liqligini baholashga asoslanib o‘smirlardagi ichki resurslarning individual subektiv relefi shaxs ideallarini barqarorlashuvi orqali differensial namoyon bo‘lishi aniqlangan takliflar O‘zbekiston milliy redagogika universiteti huzuridagi Rsixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2025-yil 23 – avgustdagi RM – 436 son buyrug‘i bilan “Ontogenez psixologiyasi. Diffirensial psixologiya” moduliga kiritilgan (O‘zbekiston milliy redagogika universiteti huzuridagi Rsixologiya o‘quv-ilmiy Markazining 2025-yil 20 – avgustdagi RM – 436 a-son ma’lumotnomasi). Natijada o‘smirlarda shaxsiy salohiyat rivojlanishiga ta’sir etuvshi rsixologik omillar va ularning ta’sir xususiyatlari aniqlangan.
o‘smirlarning shaxsiy salohiyatini rivojlantirishda shaxsiy rag‘bat, shaxsiy identifikatsiya, o‘zini regulyasiya qilish, irodaviy nazorat va kreativ tafakkur kabi asosiy komponentlarni bosqichma-bosqich faollashtirish muhimligiga ko‘ra shaxsiy resurslarni introspektiv xususiyatlar orqali subektiv lokus nazoratning faollashuviga bog‘liq aktivlashtirish zarurligi dalillangan takliflar O‘zbekiston milliy redagogika universiteti huzuridagi Rsixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2025-yil 23 – avgustdagi RM – 436 son buyrug‘i bilan “Ontogenez psixologiyasi. Diffirensial psixologiya” moduliga kiritilgan (O‘zbekiston milliy redagogika universiteti huzuridagi Rsixologiya o‘quv-ilmiy Markazining 2025-yil 20 – avgustdagi RM – 436 a-son ma’lumotnomasi). Natijada o‘smirlarda shaxsiy salohiyatini rivojlantirishga mo‘ljallangan rsixologik treninglar ishlab shiqilgan.
