Шомиев Ғолиб Уктамовичнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақидаги эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Тиббий хизматлар бозорида инсон капиталини шакллантириш механизмини такомиллаштириш”, 08.00.05 – Хизмат кўрсатиш тармоқлари иқтисодиёти.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.1.DSc/Iqt345.
Илмий раҳбар: Навруз-Зода Бахтиёр Негматович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSc.03/27.09.2024.I.72.05
Расмий оппонентлар: Абдуллаев Аслиддин Жунайдуллоевич, иқтисодиёт фанлари доктори (DSc), профессор; Худайбергенов Дилшод Тухтабаевич, иқтисодиёт фанлари доктори (DSc), профессор; Арабов Нурали Уралович, иқтисодиёт фанлари доктори (DSc), профессор.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: тиббий хизматлар бозорида инсон капиталини шакллантириш механизмини такомиллаштиришга қаратилган илмий таклиф ва амалий тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
услубий ёндошувга коʻра “Тиббий хизматлар бозорида инсон капитали” тушунчасининг иқтисодий мазмуни тиббиёт соҳасида фаолият юритувчи  шахснинг номоддий бойлиги бўлганлиги, қонунда тақиқланмаган фаолият билан шуғулланишда фойдаланиши, ўз эгасига даромад келтирувчанлиги, генетик ва ўзлаштирилган ижобий сифат ва миқдор хусусиятларига эга барча компонентлар ва мотивациялар мажмуасига асосланган тиббий хизмат танлови  нуқтаи назаридан такомиллаштирилган; 
инсоннинг ёши (Кй), меҳнат стажи (Кмс), соғлиги (Кс) ва таълим (Кт) даражаси мезонлари бўйича тиббий соҳада инсон капиталини «шартли инсон капитали - ШИК» (cондитионал ҳуман cаритал)га айлантириш орқали унинг ҳаёт цикли моделига асосланган манфаатли ёндашувли ўлчаш усулига кўра инсон капиталининг ҳақиқий қувватини аниқлаш таклифи асосланган;
тиббий хизматлар бозорида инсон капиталидан самарали фойдаланишда истеъмолчилар талабини қондиришга табақалашган ҳолдаги ёндашувни макро ва микро даражада сегментларга ажратиш асосида маркетинг стратегияси ишлаб чиқилган;
тиббий хизматлар бозори ва инсон капиталини уйғун ривожлантириш жараёнининг ўзаро алоқадорлигига кўра, мақсадли, тузилмавий, рағбатлантирувчи, ресурслар ва натижаларни баҳоловчи функсионал блокларини киритиш ҳисобидан тиббий хизматлар бозорида инсон капиталини шакллантиришнинг давлат-хусусий шериклик механизми такомиллаштирилган;
давлат тиббиёт муассасаларининг қўшимча ва ёрдамчи функсияларини ауцорсинг асосида тиббий хизматлар бозорида инсон капиталидан фойдаланишни хусусий секторга ўтказиш ва ауцорсинг хизмати бўйича камида уч ойлик шартнома суммасига тенг айланма маблағларга эга бўлиш  таклифи ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Миллий иқтисодиётни модернизациялаш шароитида тиббий хизматлар бозорида инсон капиталини шакллантириш механизмини такомиллаштириш бўйича ишлаб чиқилган таклифлар асосида:
услубий ёндошувга коʻра “Тиббий хизматлар бозорида инсон капитали” тушунчасининг иқтисодий мазмуни тиббиёт соҳасида фоалият юритувчи  шахснинг номоддий бойлиги бўлганлиги, қонунда тақиқланмаган фаолият билан шуғулланишда фойдаланиши, ўз эгасига даромад келтирувчанлиги, генетик ва ўзлаштирилган ижобий сифат ва миқдор хусусиятларига эга барча компонентлар ва мотивациялар мажмуасига асосланган тиббий хизмат танлови  нуқтаи назаридан такомиллаштирилган таклифидан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017-йил 1-апрелдаги ПҚ-2863-сон “Соғлиқни сақлаш соҳасида хусусий секторни янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарорининг 8–9-бандларини тайёрлашда қўлланилган (Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2024-йил 27-ноябрдаги 02-28\27706-сонли ва Навоий вилояти Соғлиқни сақлаш бошқармасининг 2025 йил 3-январдаги 06-01/11-сонли маълумотномалари). Ушбу таклифдан фойдаланиш натижасида ҳудудларда тиббий хизматлар бозорида инсон капиталидан самарали фойдаланишда хусусий тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланувчи тадбиркорлар сони олдинги йилларга қараганда 12 фоизга кўпайган;
инсоннинг ёши (Кй), меҳнат стажи (Кмс), соғлиги (Кс) ва таълим (Кт) даражаси мезонлари бўйича тиббий соҳада инсон капиталини «шартли инсон капитали - ШИК»  (cондитионал ҳуман cаритал)га айлантириш орқали унинг ҳаёт цикли моделига асосланган манфаатли ёндашувли ўлчаш усулига кўра инсон капиталининг ҳақиқий қувватини аниқлаш таклифи амалиётга жорий этилиб, бу Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022-йил 11-апрелдаги ПФ-102-сон Фармонининг 3-бандида ўз аксини топган. (Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2024-йил 27-ноябрдаги 02-28\27706-сонли ва Навоий вилояти Соғлиқни сақлаш бошқармасининг 2025 йил 3-январдаги 06-01/11-сонли маълумотномалари). Мазкур таклифдан фойдаланиш натижасида тиббиёт асбоб-ускуналари ва буюмларини, эҳтиёт қисмларини Ўзбекистон Республикасига олиб кириш олдинги йилларга қараганда 8 фоизга ошган;
тиббий хизматлар бозорида инсон капиталидан самарали фойдаланишда истеъмолчилар талабини қондиришга табақалашган ҳолдаги ёндашувни макро ва микро даражада сегментларга ажратиш асосида маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш ҳақидаги таклифидан “2022-йил – Инсон қадрини улуғлаш ва фаол маҳалла йили”да амалга оширишга оид Давлат дастурининг 35-мақсадининг 173-бандини тайёрлашда фойдаланилди (Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2024-йил 27-ноябрдаги 02-28\27706-сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг жорий этилиши хусусий тиббиёт муассасаларида нарх белгилаш механизмининг мақбул вариантини танлаш имконини берди ва аҳолининг хусусий тиббиёт муассасаларига мурожаати 2024-йилда 2023-йилга нисбатан 15 фоизга ошди;
тиббий хизматлар бозори ва инсон капиталини уйғун ривожлантириш жараёнининг ўзаро алоқадорлигига кўра, мақсадли, тузилмавий, рағбатлантирувчи, ресурслар ва натижаларни баҳоловчи функсионал блокларини киритиш ҳисобидан тиббий хизматлар бозорида инсон капиталини шакллантиришнинг давлат-хусусий шериклик механизми такомиллаштириш тўғрисидаги таклифидан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019-йил 16-апрелдаги ПҚ-4290-сонли “Соғлиқни сақлаш соҳасида давлат-хусусий шерикликни ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарорининг 2-бандини тайёрлашда, Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан 2024-йил 21-октябрда тасдиқланган “Соғлиқни сақлаш соҳасида давлат-хусусий шериклик лойиҳаларини амалга ошириш тартиби” бўйича ишлаб чиқилган услубий қўлланманинг 2-бандини тайёрлашда қўлланилган (Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2024-йил 27-ноябрдаги 02-28\27706-сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида соғлиқни сақлаш соҳасида давлат-хусусий шериклик лойиҳаларини амалга оширган корхоналар сони 8 тага етди;
давлат тиббиёт муассасаларининг қўшимча ва ёрдамчи функсияларини ауцорсинг асосида тиббий хизматлар бозорида инсон капиталидан фойдаланишни хусусий секторга ўтказиш ва ауцорсинг хизмати бўйича камида уч ойлик шартнома суммасига тенг айланма маблағларга эга бўлиши ҳақидаги таклифидан “2019-2025-йилларда Ўзбекистон Республикасининг соғлиқни сақлаш тизимини ривожлантириш консепсияси”нинг 6-устувор йўналишининг 2-бандини тайёрлашда ҳамда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2020- йил 10-январдаги 16-сон “Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги тузилмасидаги ташкилотларда ауцорсинг хизматлари кўрсатиш тартиби тўғрисидаги низомни тасдиқлаш ҳақида”ги қарори асосида ишлаб чиқилган Низомнинг 10-бандини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2024-йил 27-ноябрдаги 02-28\27706-сон маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши асосида қўшимча ва ёрдамчи функсияларнинг, тиббий хизматлар бозорида инсон капиталининг хусусий секторга ўтказилиш ҳажми 11 фоизни ташкил қилган.