Рустамов Мирзохид Мансур ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Сулфат тикланувчи бактериялар таъсирига учраган нефт конларини ишлатиш самарадорлигини ошириш», 04.00.13 – Нефт ва газ конларини ўзлаштириш ҳамда ишлатиш (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.1.PhD/Т4407.
Илмий раҳбар: Турсунов Максад Абдужалилович, техника фанлари номзоди.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши давлат техника университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: “ЎЗЛИТИНЕФТГАЗ” АЖ, DSc.23/25.08.2021.Т.136.01.
Расмий оппонентлар: Шевсов Владимир Михайлович, техника фанлари доктори, профессор; Акрамов Бахшилло Шафиевич, техника фанлари номзоди, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат техника университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: қатлам сувларини ҳайдаш орқали ишлатилаётган ва СТБ таъсирига учраган нефт конлари қудуқлари ҳамда жиҳозларнинг хизмат муддатини узайтириш учун самарали технологиялар ва усулларни ишлаб чиқиш ва синовдан ўтказишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
қатлам сувини қайта ҳайдаш усули қўлланилиб ишлатилаётган нефт конларининг маҳсулдор қатламлари сулфат тикланувчи бактериялар билан биологик ифлосланиши асослаб берилди, ҳамда унинг қудуқ ускуналари, қувурлар ва ер усти иншоотларидаги коррозия жараёнларига таъсир даражаси баҳоланган;
сулфат тикланувчи бактериялар билан зарарланган ва сув босими усули билан ишлатилаётган Бухоро–Хива минтақасидаги конларининг геологик-физик шароитларида ҳамда жорий ишлатиш ҳолатида юқори самарали ГРДС-0923 биоцид реагенти ишлаб чиқилган;
сув ҳайдаш усули қўлланилиб ишлатилаётган нефт конларида водород сулфид ҳосил бўлиши назарий асосланди, жараённи мониторинг қилиш ва қудуқ ускуналарида коррозия тезлигини пасайтириш усули ишлаб чиқилган;
сув ҳайдаш усули қўлланилиб ишлатилаётган ва СТБ билан зарарланган нефт конларида биоцидлардан фойдаланиш самарали эканлиги исботланган ҳамда уларнинг металл коррозия тезлигини камайтириши, таъмирлаш харажатларини қисқартириши, кон жиҳозлари хизмат муддатини узайтириши, ишлатиш самарадорлигини ошириши асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Сулфат тикланувчи бактериялар тасирига учраган нефт конларини ишлатиш самарадорлигини ошириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
қатлам сувлари СТБ билан зарарланганлигини аниқлаш ва кимёвий реагентларнинг бактерицид самарадорлигини баҳолаш методикаси Шимолий Ўртабулоқ конида амалиётга жорий қилинган (“Саноат Энергетика Гуруҳи” МЧЖнинг 2025 йил 14 августдаги 047-0750-1798-2025-сонли маълумотномаси). Натижада, сулфат тикланувчи бактерияларга қарши самарали бактерицидлар ва технологияларни танлаш имконини берган;
биоцид-бактериосид реагенти Шимолий Ўртабулоқ конининг 158-сонли қудуғида жорий этилган (“Саноат Энергетика Гуруҳи” МЧЖнинг 2025 йил 14 августдаги 047-0750-1798-2025-сонли маълумотномаси). Натижада, темир-металл ускуналарда водород сулфиди ва ФеС камайтириш асосида қудуқ туби зонасининг ўтказувчанлиги барқарорланиши негизида соф иқтисодий самарадорликка эришиш имконини берган.