Тилябов Махсуджон Умурзоковичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даражалари бериладиган фан тармоғи): “Бўлажак кимё ўқитувчиларнинг функсионал саводхонлигини ривожлантириш асосида халқаро баҳолаш тадқиқотларига тайёрлаш методикасини такомиллаштириш”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (педагогика фанлари (кимё)). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.1.PhD/Ped7152.
Илмий раҳбар: Шерназаров Искандар Эргашович, педагогика фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат педагогика институти (Ўзбекистон-Финландия педагогика институти).
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети ҳузуридаги DSc.03/30.12.2019.К.01.03 рақамли Илмий кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Маҳмудова Дилфуза Мелиевна, педагогика фанлари доктори, профессор; Маҳкамов Музаффар Абдуғаппорович, кимё фанлари доктори, профессор. 
Етакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: бўлажак кимё ўқитувчиларни функсионал саводхонлигини ривожлантириш асосида халқаро баҳолаш тадқиқотларига тайёрлаш методикасини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бўлажак кимё фани ўқитувчиларини халқаро баҳолаш ПИСА тадқиқотларига (функсионал саводхонликка асосланган креатив фикрлаш ва табиий-илмий фаолиятни ривожлантиришга йўналтирилган) тайёрлаш учун ишлаб чиқилган топшириқлар мазмунига ўқувчиларнинг индивидуал когнитив салоҳиятини(диққат, хотира, тушуниш, фикрлаш, ижодий ёндашув, мулоқот қобилияти) ривожлантиришга хизмат қилувчи ПИСА мезонлари асосида белгиланган мураккаблик даражалари (И–ВИ босқичлар) ҳамда Блоом таксономиясининг юқори даражадаги босқичлари (таҳлил, синтез, баҳолаш) сингдирилган;
бўлажак кимё ўқитувчиларининг функсионал саводхонлигини халқаро баҳолаш тадқиқотлари талаблари асосида ривожлантириш методикаси уларнинг когнитив ривожланиш босқичларига (яъни билим-фактларни аниқлаш, тушуниш-маълумотларни шарҳлаш, қўллаш-кимёвий билимларни янги вазиятда қўллаш, таҳлил-мураккаб ҳодисаларни таркибий қисмларга ажратиш, синтез-янги ғоялар яратиш, баҳолаш-илмий асосланган қарорлар қабул қилиш) мос келадиган топшириқлар корреляциясини таъминлаш орқали такомиллаштирилган;
бўлажак кимё ўқитувчиларини касбий фаолиятга тайёрлаш методик тизимини, таълимнинг интерфаол муҳитига мослашувчанлигини адаптив (индивидуализация, мослашувчанлик, доимий мониторинг ва баҳолаш) ва амалиётга йўналтирилган (контекстуал ўрганиш, тажриба ва муаммолар ечими, касбий компетенсияларни шакллантириш) тамойилларни талаба мустақил фаолияти мазмунига продуктив барқарор интеграция қилиш орқали такомиллаштирилган; 
бўлажак кимё ўқитувчиларини халқаро баҳолаш тадқиқотларига тайёрлаш методикаси халқаро баҳолаш дастурларига тайёрлашда ноанъанавий ёндашувни (интерфаоил педагогик технологиялар, лойиҳа асосида ўқитиш ва таҳлил қилишга асосланган методларни) қўллаш ва илмий компетентликни ривожлантириш механизмининг интенсив барқарорлигини таъминлаш (давомий тайёргарликни таъминлашда - кимёни фанлараро интеграциясини ривожлантиришга оид дарслик, таълим жараёни баҳолашда-кимё фанини ўқитишда халқаро баҳолаш усулларидан фойдаланиш дарслиги яратиш) асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бўлажак кимё ўқитувчиларнинг функсионал саводхонлигини ривожлантириш асосида халқаро баҳолаш тадқиқотларига тайёрлаш методикасини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
бўлажак кимё фани ўқитувчиларини ПИСА тадқиқотларига (функсионал саводхонликка асосланган креатив фикрлаш ва табиий-илмий фаолиятни ривожлантиришга йўналтирилган) тайёрлаш учун ишлаб чиқилган топшириқлар мазмунига ўқувчиларнинг индивидуал когнитив салоҳиятини(диққат, хотира, тушуниш, фикрлаш, ижодий ёндашув, мулоқот қобилияти) ривожлантиришга хизмат қилувчи ПИСА мезонлари асосида белгиланган мураккаблик даражалари (И–ВИ босқичлар) ҳамда Блоом таксономиясининг юқори даражадаги босқичлари (таҳлил, синтез, баҳолаш) сингдиришга оид таклифларидан “Кимё фанини ўқитишда халқаро баҳолаш усулларидан фойдаланиш” номли дарслигини уаратишда фоудаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил 27-декабрдаги 485-сонли буйруғига асосан 224528-сон маълумотномаси). Натижада, уаратилган дастур ва модел асосида бўлажак кимуо ўқитувчилари ва ўқувчиларнинг функсионал саводхонлиги шакллантирилган;
бўлажак кимё ўқитувчиларининг функсионал саводхонлигини халқаро баҳолаш тадқиқотлари талаблари асосида ривожлантириш методикаси уларнинг когнитив ривожланиш босқичларига (яъни билим-фактларни аниқлаш, тушуниш-маълумотларни шарҳлаш, қўллаш-кимёвий билимларни янги вазиятда қўллаш, таҳлил-мураккаб ҳодисаларни таркибий қисмларга ажратиш, синтез-янги ғоялар яратиш, баҳолаш-илмий асосланган қарорлар қабул қилиш) мос келадиган топшириқлар корреляциясини таъминлашга оид амалиу таклиф ва тавсиуалардан “Кимёда фанлараро интеграция” номли дарслигини уаратишда фоудаланилган (Тошкент давлат педагогика университети Кенгашининг 204 йил 30-ноябрдаги 4/3.1 – сонли қарорига асосан 2024-581У-516-сон маълумотномаси). Натижада, бўлажак кимуо ўқитувчилари келажакдаги касбиу фаолиуатида ўқувчиларнинг функсионал саводхонлигини шакллантириш муаммоларини ҳал қилишда фанларнинг интеграциуаси асосидаги топшириқлар уордамида таууорлаш ёрдамида амалга оширишга эришилган;
бўлажак кимё ўқитувчиларини касбий фаолиятга тайёрлаш методик тизимини, таълимнинг интерфаол муҳитига мослашувчанлигини адаптив (индивидуализация, мослашувчанлик, доимий мониторинг ва баҳолаш) ва амалиётга йўналтирилган (контекстуал ўрганиш, тажриба ва муаммолар ечими, касбий компетенсияларни шакллантириш) тамойилларни талабаларнинг мустақил фаолияти мазмунига продуктив барқарорликда киритиш асосида такомиллаштирилган  (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги олий таълимни ривожлантириш тадқиқоқт марказининг 2025-йил 16-апрелдаги 02/01-01-138-сонли маълумотномаси). Натижада, бўлажак кимё ўқитувчилари келажакдаги касбий фаолиятида ўқувчиларнинг табиат ҳодисаларининг илмий изоҳлашда табиатшунослик саводхонлигининг гносеологик муаммоларини ҳал қилишда фанларнинг асинхрон интеграсияси асосидаги топшириқлар ёрдамида тайёрлаш самарадорлигини оширишга эришилган;
бўлажак кимё ўқитувчиларини халқаро баҳолаш тадқиқотларига тайёрлаш методикаси халқаро баҳолаш дастурларига тайёрлашда ноанъанавий ёндашувни (интерфаоил педагогик технологиялар, лойиҳа асосида ўқитиш ва таҳлил қилишга асосланган методларни) қўллаш ва илмий компетентликни ривожлантириш механизмининг интенсив барқарорлигини таъминлаш (давомий тайёргарликни таъминлашда - кимёни фанлараро интеграциясини ривожлантиришга оид дарслик, таълим жараёни баҳолашда-кимё фанини ўқитишда халқаро баҳолаш усулларидан фойдаланиш дарслиги яратиш) асосида такомиллаштирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги олий таълимни ривожлантириш тадқиқоқт марказининг 2025-йил 16-апрелдаги 02/01-01-138-сонли маълумотномаси). Натижада, бўлажак кимё ўқитувчилари келажакдаги касбий фаолиятида фанлар интеграцияси ва халқаро баҳолаш тадқиқотларидан фойдаланиш кўникмалари оширишга эришилган.