Умаров Даврон Шавкатовичнинг
Фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи):
“Тижорат банклари даромадларини ошириш асосида молиявий барқарорлигини таъминлаш йўллари”, 08.00.07 – “Молия, пул муомаласи ва кредит”
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:
Илмий раҳбар: Курбонбекова Моҳичеҳра Туробжоновна, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент халқаро университети, DSc.22/29.12.2023.I.175.01
Расмий оппонентлар: Бердияров Бахриддин Тавашарович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Махмудов Раҳимжон Хамид ўғли , иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори.
Етакчи ташкилот: Асакабанк АТБ.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистонда банк молиявий барқарорлигини та'минлашда даромадлиликни ошириш юзасидан илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
банк кредит сиёсатида мижознинг кредитга лаёқатлилигини баҳолаш жараёнига банкнинг жойлашган микроҳудуд омилини интеграция қилиш асосида кредит фоиз ставкаларининг дифференциаллашувини таъминлаб, банкнинг фоизли даромадларининг барқарор ўсиши асосланган;
банкларда молиявий менежментнинг вертикал шаклланиш тизимига номонетар омилларни горизонтал-вертикал интеграция асосида қўшиш орқали банкларнинг молиявий рентабеллигини ошириш асосланган;
банк тақсимланмаган фойдаси банк капитали рентабеллиги шаклланишига ижобий та'сир этувчи омил эканлигини инобатга олиш асосида банкларнинг молия бозоридаги даромадлилигини ошириш таклиф этилган.
банк активларининг рентабеллигида фоизсиз даромадларнинг роли камайиб бораётганлигини инобатга олиб операсион харажатларни рақамлаштириш орқали банкларнинг даромадлилигини оширишни молиявий барқарорликни та'минлашга уйғунлаштириш таклиф этилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тижорат банклари молиявий барқарорлигини та'минлашда даромадлиликни ошириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
банк кредит сиёсатида мижознинг кредитга лаёқатлилигини баҳолаш жараёнига банкнинг жойлашган микроҳудуд омилини интеграция қилиш асосида кредит фоиз ставкаларининг дифференциаллашувини таъминлаб, банкнинг фоизли даромадларининг барқарор ўсишига доир таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 12 майдаги “2020 — 2025 йилларга мўлжалланган Ўзбекистон Республикасининг банк тизимини ислоҳ қилиш стратегияси тўғрисида”ги ПФ-5992-сон фармонининг 4-хатбошиси ижросини та'минлашга хизмат қилди (Ўзбекистон саноат-қурилиш банки АТБнинг 2025 йил 2 апрелдаги 03-07/6728-сон ма'лумотномаси). Натижада, банк даромадларида кредитлардан олинган фоизларнинг улуши 2024 йилда ўтган йилга нисбатан 11 фоизга ошган;
банкларда молиявий менежментнинг вертикал шаклланиш тизимига номонетар омилларни горизонтал-вертикал интеграция асосида қўшиш орқали банкларнинг молиявий рентабеллигини ошириш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 12 майдаги “2020 — 2025 йилларга мўлжалланган Ўзбекистон Республикасининг банк тизимини ислоҳ қилиш стратегияси тўғрисида”ги ПФ-5992-сон фармонининг 2-иловаси 40-банди ижросини та'минлашга хизмат қилди (Ўзбекистон саноат-қурилиш банки АТБнинг 2025 йил 2 апрелдаги 03-07/6728-сон ма'лумотномаси). Мазкур таклифни амалиётга жорий этиш натижасида банкда ходимлар фаолият самарадорлиги ошиши орқали банк даромадлилиги 2024 йилда ўтган йилга нисбатан 1,6 баробарга ошган;
банк тақсимланмаган фойдаси банк капитали рентабеллиги шаклланишига ижобий та'сир этувчи омил эканлигини инобатга олиш асосида банкларнинг молия бозоридаги даромадлилигини ошириш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 12 майдаги “2020 — 2025 йилларга мўлжалланган Ўзбекистон Республикасининг банк тизимини ислоҳ қилиш стратегияси тўғрисида”ги ПФ-5992-сон фармонининг 1-банди 1-хатбоши ижросини та'минлашга хизмат қилди (Ўзбекистон саноат-қурилиш банки АТБнинг 2025 йил 2 апрелдаги 03-07/6728-сон ма'лумотномаси). Мазкур таклифни амалиётга жорий этиш натижасида банкнинг молия бозоридаги фаолияти бўйича даромадлилги 2024 йилда ўтган йилга нисбатан 28 фоизга ошган;
банк активларининг рентабеллигида фоизсиз даромадларнинг роли камайиб бораётганлигини инобатга олиб операсион харажатларни рақамлаштириш орқали банкларнинг даромадлилигини оширишни молиявий барқарорликни та'минлашга уйғунлаштириш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 12 майдаги “2020 — 2025 йилларга мўлжалланган Ўзбекистон Республикасининг банк тизимини ислоҳ қилиш стратегияси тўғрисида”ги ПФ-5992-сон фармонининг 1-иловаси 3-бўлими 3-банди ижросини та'минлашга хизмат қилди (Ўзбекистон саноат-қурилиш банки АТБнинг 2025 йил 2 апрелдаги 03-07/6728-сон ма'лумотномаси). Мазкур таклифни амалиётга жорий этиш натижасида банк рақамли технологияларни жорий этиши натижасида операсион харажатлари 2024 йилда ўтган йилга нисбатан 7,1 фоизга камайган.