Орипов Нозимжон Комиловичнинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Бино-иншоотларни қурилишини ҳисобга олган ҳолда қурилиш майдонларида сейсмик таъсир ўзгаришининг хусусиятлари», 04.00.06 - Геофизика. Фойдали қазилмаларни қидиришнинг геофизик усуллари (физика-математика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2025.1.PhD/FM1218. 
Илмий раҳбар: Исмаилов Вахитхан Алиханович, геология-минералогия фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Сейсмология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Сейсмология институти, DSc.02/30.12.2019.GM/FM.97.01.
Расмий оппонентлар: Ибрагимова Татяна Людвиговна, физика-математика фанлари доктори; Нуртаев Бахтиёр Сайфуллаевич, физика-математика фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот: Тошкент архитектура қурилиш университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: қурилиш майдонларида бино-иншоотларнинг грунт қатламига таъсирини ҳисобга олган ҳолда грунт-иншоот тизимининг сейсмик тебраниш кўрсаткичларини ўзгаришини баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
қурилиш майдонларида зилзила натижасида ҳосил бўладиган сейсмик тебраниш кўрсаткичларининг бино-иншоот замин грунтларига таъсири назарий ҳамда экспериментал баҳоланган;
юзаки тўлқинлар спектрал таркибининг инверсияси асосида бино замин грунтлари ва эркин майдондаги сейсмик тўлқин тезликларининг чуқурлик бўйича ўзгаришини ифодаловчи тезлик моделлари ишлаб чиқилган;
грунт-иншоот тизимининг 3Д моделларида биноларнинг статик юкламаси таъсиридаги грунтларнинг сейсмик хусусиятлари, жумладан, тезлик, тезланиш ва силжиш қийматларининг камайиши аниқланган;
илк бор қурилиш майдонларида қўлланиладиган турли хил бино пойдеворларининг (саёз, чуқур, қозиқсимон) сейсмик таъсир даражасини камайтириш хусусияти миқдорий жиҳатдан баҳоланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бино-иншоотлар қурилиши шароитида қурилиш майдонларида сейсмик таъсирнинг ўзгаришини геофизик, инструментал-сейсмометрик усуллар ҳамда уч ўлчамли рақамли моделлаштириш асосида баҳолаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
қурилиш майдонларида кучли зилзилалар натижасида юзага келадиган сейсмик тебраниш кўрсаткичларини экспериментал баҳолаш методикаси “ГЕОКАДАСТР” МЧЖ амалиётига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлигининг 2025 йил 11 февралдаги 20-06/1627-сонли маълумотномаси асосида). Ушбу натижалар бино-иншоотлар замин грунтларининг сейсмик энергияни ютиш хусусиятларини самарали баҳолашда хизмат қилган;
юзаки тўлқинларнинг ҲВСР эгри чизиғи инверсияси асосида Вп ва Вс тўлқин тезликларининг чуқурлик бўйича тақсимотини акс эттирувчи моделлар “ЎЗГАШКЛИТИ” лойиҳа-қидирув ташкилоти амалиётига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлигининг 2025-йил 11-февралдаги 20-06/1627-сонли маълумотномаси асосида). Ушбу моделлар қурилиш майдонларининг сейсмик тезлик параметрларини самарали аниқлаш имконини берган;
биноларнинг статик юкламаси таъсирида грунтларнинг сейсмик хусусиятларини баҳолаш учун ишлаб чиқилган грунт-иншоот тизимининг уч ўлчамли (3Д) рақамли моделлари “ЎЗГАШКЛИТИ” лойиҳа-қидирув ташкилоти амалиётига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлигининг 2025 йил 11 февралдаги 20-06/1627-сонли маълумотномаси асосида). Ушбу моделлар тезлик, тезланиш ва силжиш параметрларининг камайишини аниқлаш имконини берган;
қурилиш майдонларида қўлланиладиган турли хил бино пойдеворларининг (саёз, чуқур ва қозиқсимон) сейсмик таъсирни камайтириш даражаси “ЗАНГИОТА ҲОУСЕ” МЧЖ амалиётига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлигининг 2025 йил 11 февралдаги 20-06/1627-сонли маълумотномаси асосида). Ушбу натижалар пойдевор турларининг сейсмик таъсирни турлича даражада камайтириш самарадорлигини миқдорий баҳолаш имконини берган.