Dospanov Raxim Rauaj uli’ning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I.Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Shaharsozlik obektlarini xavfsiz ekspluatatsiyalash uchun poydevorlarni loyihalashda GAT texnologiyalarini qo‘llagan holda muhandislik-geologik rayonlashtirish (Xo‘jayli tumani misolida)”, 18.00.02 – «Rayonlashtirish. Shaharsozlik. Qishloq turar-joylarini rejalashtirish. Landshaft arxitekturasi. Bino va inshootlar arxitekturasi» (texnika).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2025.2.PhD/T5797.
Ilmiy rahbar: Aimbetov Izzet Kallievich, texnika fanlari doktori, katta ilmiy xodim.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: O‘zR FA Qoraqalpog‘iston bo‘limi Qoraqalpoq tabiiy fanlar ilmiy-tadqiqot instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassaslar) nomi, IK raqami: Toshkent arxitektura qurilish universiteti huzuridagi PhD.26/04.07.2023.T.11.03 raqamli Ilmiy kengash.
Rasmiy opponentlar: Sodiqov Jamshid Ibroxim o‘g‘li, texnika fanlari doktori, professor; Usmonov Quvat Turdievich, texnika fanlari nomzodi, dotsent.
Yetakchi tashkilot: “Qishloqqurilishloyiha” DM.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II.Tadqiqotning maqsadi Xo‘jayli tumani shaharsozlik obektlarini muhandislik-geologik sharoitlarning o‘ziga xos xususiyatlarini hisobga olgan holda samarali va xavfsiz loyihalashni ta’minlashdan iborat.
III.Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
GAT texnologiyalaridan foydalangan holda Xo‘jayli tumani gruntlari va grunt suvlari sho‘rlanish darajasini ifodalovchi kompyuter sxematik xaritalari seriyasi amaliyotda birinchi marta tizimli ravishda ishlab chiqildi.
GAT texnologiyalari asosida Xo‘jayli tumanidagi qoziqli hamda tasmasimon poydevorlarning yuk ko‘tarish qobiliyati va tasmasimon poydevorlarning cho‘kishiga oid kompyuter sxematik xaritalar seriyasi ishlab chiqildi.
Xo‘jayli tumani gruntlari bo‘yicha GOST 31108-2020 standartiga muvofiq portlandsementda va GOST 22266-2013 standartiga muvofiq sulfatga chidamli sementda tayyorlangan betonlarga gruntlarning agressiv ta’sir darajasi, shuningdek, grunt suvlari tomonidan po‘lat armaturaga ko‘rsatiladigan korroziya xavfi ilmiy asosda dastlabki marta rayonlashtirilgan.
Binolarning cho‘kishiga doir tabiiy kuzatuv natijalari “Plaxis” kompyuter dasturi orqali bajarilgan hisoblash natijalari bilan birinchi bor ilmiy jihatdan taqqoslab tahlil qilindi va Xo‘jayli tumanining muhandislik-geologik sharoitida poydevorlar konstruksiyasiga sho‘r gruntlarning agressiv ta’sirini kamaytirishga doir asoslangan tavsiyalar ishlab chiqildi.
IV.Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Xo‘jayli tumani hududi uchun ishlab chiqilgan gruntlar va grunt suvlarining sho‘rlanish kompyuter kartalari seriyasi, 1,0 m chuqurlikda joylashgan gruntlarning hisobiy qarshilik karta-sxemalari, qoziqli poydevorlarning yuk ko‘tarish qobiliyati karta-sxemalari “O‘zshaharsozlik LITI” DM Qoraqalpog‘iston Respublikasi filiali va “Nukusgorlandshaftproekt” MChJ loyiha institutlarida joriy etilgan. Natijada loyiha-qidiruv ishlari muddatini qisqartirishga erishilgan.
Xo‘jayli tumani grunt suvlar sathini pasaytirish bo‘yicha tavsiyalar Qurilishda muhandislik qidiruvlari, geoaxborot va shaharsozlik kadastri davlat loyiha-qidiruv instituti Qoraqalpog‘iston filialida (“O‘ZGAShKLITI” DUK) joriy etildi.
Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi Qoraqalpog‘iston Respublikasi Qurilish va uy joy kommunal xo‘jaligi vazirligining ma’lumotnomasi bilan tasdiqlangan (Qoraqalpog‘iston Respublikasi Qurilish va uy joy kommunal xo‘jaligi vazirligining ma’lumotnomasi № 04-07/01-2180).