Хамидова Моҳинахон Алишеровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
        Диссертация мавзуси, ихтисослик шифи (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Болалар адабиётидаги глюттоник дискурс таржимасининг лингвомаданий талқини (инглиз-ўзбек тиллари мисолида)” 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик ихтисослиги бўйича.
        Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.2.PhD/Fil3600.
Илмий раҳбар: Одилова Гулноза Комилжоновна, филология фанлари доктори, профессор.
        Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент Кимё халқаро университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, DSs.30.12.2019.Fil.05.02 рақамли Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: филология фанлари доктори, профессор  Лайло Раупова, филология фанлари доктори, профессор Содиқов Зоҳид Якубжанович.        Етакчи ташкилот: Исъҳоқхон Ибрат номидаги Наманган давлат чет тиллари институти.
        Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади жаҳон болалар адабиётидаги глюттоник дискурсни таржима қилишнинг лингвомаданий масалаларини ўрганиш ва унинг амалиётини такомиллаштириш бўйича илмий таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
болалар адабиётига хос глюттоник дискурс ва уни таржима қилишнинг лингвомаданий муаммолари комплекс таҳлил қилиниб, мулоқот иштирокчиларининг таом ва унинг истеъмоли билан боғлиқ диний ва эстетик қарашлари, маданияти ва дунёқараши асосида глюттоник дискурснинг миллий этнопсихология, тарбия, ижтимоий одоб-ахлоқ маҳсули эканлиги инглиз ва ўзбек тилларидаги бадиий матнлар мисолида далилланган;
ўзбек ва инглиз тилларидаги сайёр сюжетларнинг лингвокултурологик жиҳатлари, шунингдек, муаллиф ва китобхон ўртасидаги глюттоник коммуникациянинг креатив тарзда ташкил қилинганлиги болалар адабиётидаги глюттоник дискурсга хос  “очлик ва еб тўймаслик”, “еб қўйиш”, “таом яхшилик мукофоти сифатида”, “таом ва ширинликларни ўғирлаш”, “болани овқатлантириш” каби тушунчалар таҳлили орқали очиб берилган; 
ўзбек ва жаҳон болалар адабиётида таом мавзуси ҳамда глюттоник сюжетлар муқоясаси таом дискурси таҳлили орқали миллий маданиятимиз ва Европа маданиятининг ўзаро ўхшаш ва фарқли жиҳатларини очиб беришга, шарқона одоб-ахлоқ ва дидактиканинг ўзига хос лингвомаданий хусусиятларини тўла англашга хизмат қилиши лингвомаданий жиҳатдан асосланган; 
ўзбек болалар адабиётида таом дискурсини таржимада қайта яратиш муаммолари унинг тарбия соҳаси билан узвий боғлиқлиги  асар таржимасида ўзбек миллий дидактик мезонларини сақлаш, таржимада аслиятнинг муқобили мавжуд бўлмаган ва нотаниш бўлган ҳолларда, таржима тили аудиторияси болажонларининг маданий ва географик дунёқарашини ҳисобга олиш ва таржимада алмаштириш, генерализация, экспликасион таржима каби таржима трансформацияларидан фойдаланиш орқали лингвистик баҳолаш мезонлари ёритиб берилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Болалар адабиётидаги глюттоник дискурс таржимасининг лингвомаданий талқинини (инглиз-ўзбек тиллари мисолида) такомиллаштириш бўйича ишлаб чиқилган таклиф ва тавсиялар асосида:
болалар адабиётига хос глюттоник дискурс ва уни таржима қилишнинг лингвомаданий муаммолари, мулоқот иштирокчиларининг таом ва унинг истеъмоли билан боғлиқ диний ва эстетик қарашлари, маданияти ва дунёқараши асосида глюттоник дискурснинг миллий этнопсихология, тарбия, ижтимоий одоб-ахлоқ маҳсули эканлиги ҳамда ўзбек ва инглиз тилларидаги сайёр сюжетларнинг лингвокултурологик жиҳатлари, муаллиф ва китобхон ўртасидаги глюттоник коммуникациянинг креатив тарзда ташкил қилинганлиги болалар адабиётидаги глюттоник дискурсга хос  “очлик ва еб тўймаслик”, “еб қўйиш”, “таом яхшилик мукофоти сифатида”, “таом ва ширинликларни ўғирлаш”, “болани овқатлантириш” каби тушунчалар таҳлилига оид хулосалардан давлат илмий-техник дастурлари доирасидаги 2021-2023-йилларга мўлжалланган ИЛ-402104474 рақамли “bolalaradabiyoti.uz” электрон платформа ва унинг мобил иловасини яратиш” номли амалий грант лойиҳасида фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 14-сентябрдаги 01/10-1794-сон маълумотномаси). Натижада ўзбек болалар адабиёти намуналарида глюттоник дискурс масалалари, жаҳон ва ўзбек болалар адабиётидаги таомларнинг бола фантазиясида тутган ўрни, бола руҳиятидаги ҳиссий табиатни таржимада қайта яратишга оид кўрсатмалар лойиҳанинг назарий асоси бойитилишига хизмат қилган;
ўзбек ва жаҳон болалар адабиётида таом мавзуси ҳамда глюттоник сюжетлар муқоясаси таом дискурси таҳлили орқали миллий маданиятимиз ва Европа маданиятининг ўзаро ўхшаш ва фарқли жиҳатларини очиб беришга, шарқона одоб-ахлоқ ва дидактиканинг ўзига хос лингвомаданий хусусиятларини англашга хизмат қилишига оид хулосалардан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2020-2023 йилларда бажарилган АМ-Ф3-201908172 рақамли “Ўзбек тилининг таълимий корпусини яратиш” мавзусидаги амалий грант лойиҳасида фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2024 йил 4 октябрдаги 04/1-2711-сон маълумотномаси). Натижада ўзбек ва жаҳон болалар адабиётида глюттоник қаҳрамонлар ва етакчи сюжетлар таҳлил қилиниб, ҳозирги айрим мавжуд манбалар билан қиёсланган, болалар адабиёти тадқиқотчилари қарашларидаги ўхшаш ва фарқли жиҳатлар илмий асосланган, айрим сифатли таржималарнинг амалга оширилганлиги ва бу асарларнинг ўзбек адабиётига таъсири масалаларини аниқлашга эришилган;
ўзбек болалар адабиётида таом дискурсини таржимада қайта яратиш муаммолари унинг тарбия соҳаси билан узвий боғлиқлиги  асар таржимасида ўзбек миллий дидактик мезонларини сақлаш, таржимада аслиятнинг муқобили мавжуд бўлмаган ва нотаниш бўлган ҳолларда, таржима тили аудиторияси болажонларининг маданий ва географик дунёқарашини ҳисобга олиш ва таржимада алмаштириш, генерализация, экспликасион таржима каби таржима трансформацияларидан фойдаланиш орқали лингвистик баҳолаш мезонлари ёритилганлигига оид хулосалардан Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон тарихи” телеканали ижодкорлари томонидан кинофилмлар ссенарийсини шакллантиришда, хусусан, “Ўзбекистон тарихи” телеканалида эфирга узатилган “Тақдимот” кўрсатувида ушбу тадқиқотларда илгари сурилган болалар адабиётида учрайдиган глюттоник дискурс таржимасининг лингвомаданий жиҳатлари, шунингдек, ссенарийда таом билан боғлиқ бўлган номлар ва уларнинг таржимасини болалар нутқига етказиш, қўллашга оид илмий маълумотлардан фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг 2024-йи 14-октябрдаги 06-28-874-сон маълумотномаси). Натижада теледастурларда берилган мазкур илмий натижалар тингловчиларнинг ўзбек ва инглиз тилларига хос таом номлари ва уларнинг ўринли қўлланилишини таъминлашга хизмат қилган.
Тадқиқот натижаларининг апробацияси. Мазкур тадқиқот натижалари 4 та халқаро, 4 та республика илмий-амалий анжуманларида муҳокамадан ўтказилган.
Тадқиқот натижаларининг эълон қилиниши. Диссертация мавзуси бўйича жами 14 та илмий иш, шу жумладан, Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги ҳузуридаги Олий аттестация комиссияси томонидан докторлик диссертациялари асосий илмий натижаларини чоп этиш учун тавсия этилган илмий нашрларда 6 та мақола, улардан 1 таси хорижий журналда нашр эттирилган.