Нуралиева Навбаҳор Шаймардон қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақидаги эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Бутун ва каср тартибли дифференциал тенгламалар учун кўпнуқтали ва чизиқсиз нолокал масалалар”, 01.01.02 – Дифференциал тенгламалар ва математик физика (физика-математика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2025.2.PhD/FM1288
Диссертация бажарилган муассаса номи: В.И.Романовский номидаги Математика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: В.И.Романовский номидаги Математика институти ҳузуридаги DSc.02/30.12.2019.FM.86.01 рақамли Илмий кенгаш.
Илмий раҳбар: Ашуров Равшан Раджабович, физика-математика фанлари доктори, профессор.
Расмий оппонентлар: Дурдиев Дурдимурод Қаландарович, физика-математика фанлари доктори, профессор; Яхшибоев Махмадиёр Умирович, физика-математика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади субдиффузия, диффузия, каср тартибли тўлқин тенгламалари ва иккинчи тартибли хусусий ҳосилали тенгламаларда учрайдиган параметрли чизиқли ва ночизиқли нолокал масалаларнинг турли кўринишлари учун классик ечимларнинг мавжуд ва ягоналигини исботлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
учта параметрли чизиқли нолокал масалалар ва субдиффузия тенгламаси учун чизиқсиз нолокал масалаларнинг классик маънода ягона ечимлилиги исботланган;
каср тартибли тўлқин тарқалиши тенгламалари учун икки ва тўрт параметрли нолокал масалаларнинг классик маънода ягона ечимга эга эканлиги исботланган;
хусусий ҳосилали дифференциал тенгламалар учун кўпнуқтали нолокал масалаларнинг классик маънода ягона ечимлилиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бутун ва каср тартибли дифференциал тенгламалар учун кўпнуқтали ва чизиқсиз нолокал масалалар бўйича олинган натижалар асосида:
субдиффузия, диффузия тенгламаларнинг ечимларини турли хил параметрларга боғлиқ чизиқли ва ночизиқли нолокал шартлар остида топилган ечимларидан 22-11-00064 рақамли “Геосферадаги динамик жарайонларни ирсийатни ҳисобга олган ҳолда моделлаштириш” мавзусидаги хорижий лойиҳада субдиффузийа тенгламалари учун нолокал масалаларни таснифлашда фойдаланилган (Космофизика тадқиқотлари ва радиотўлқинлар тарқалиш институтининг 2025-йил 8-сентябрдаги № 346-сонли маълумотнома, Российа Федерацийаси). Илмий натижани қўлланилиши ҳужайра ичида дори моддаларининг секин диффузияланишини моделлаштириб, оптимал дозалаш режимини аниқлаш имконини берган;
каср тартибли тўлқин тарқалиши тенгламалари ҳамда хусусий ҳосилали дифференциал тенгламаларнинг турли параметрга боғлиқ чизиқли ва ночизиқли нолокал шартлар остида ечимларидан 122041800013-4 рақамли “Умумлашган каср тартибли дифференциал операторли тенгламалар учун чегаравий масалаларни ўрганиш, уларни физик ва ижтимоий-иқтисодий жараёнларни моделлаштиришда қўллаш” мавзусидаги хорижий лойиҳада турли физик ва биологик жараёнларни математик моделлаштиришда қўлланилган (Кабардин-Балкар илмий маркази Амалий математика ва автоматлаштириш институтининг 2025-йил 16-апрелдаги №01-13/48-сонли маълумотнома, Россия Федерацияси). Илмий натижаларнинг қоълланилиши турли физикавий ва биологик жарайонларни математик моделлаштиришда самарали қоълланилайотган каср ва бутун тартибли ҳосила қатнашган эволюцион тенгламалар учун локал ва нолокал чегаравий масалаларни ечиш имконини берган.