Эрдонов Музаффар Назаровичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Монокристал кремнийнинг хоссаларини кобалт ва радиациявий нуқсонлар киритиш орқали такомиллаштириш”, 01.04.07 – Конденсирланган ҳолат физикаси (физика-математика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: № B2024.2. PhD/FM1110
Илмий раҳбар: Шермахмат Махкамов, физика-математика фанлари номзоди, катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Ядро физикаси  институти 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ядро физикаси институти, DSc.02/30.12.2019.FM/Т.33.01.
Расмий оппонентлар: Ражапов Сали Аширович, физика-математика фанлари доктори, катта илмий ходим. Мухтаров Адил Позилович, физика-математика фанлари номзоди, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети қошидаги Яримўтказгичлар физикаси ва микроелектроника илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқот ишининг мақсади кремнийнинг хусусиятларини ва кобалт киришмали ҳамда радиациявий электр фаол нуқсон марказлари билан компенсацияланган кремний п+-н-н+ диодли тузилмаларнинг хусусиятларини бошқаришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
термал диффузия усули билан легирлаш пайтида кремнийдаги кобалт консентрациясининг тақсимот профили аниқланган, ва биринчи марта реактор нейтронларини фаоллаштириш таҳлили усули билан кобалт аралашмалари ва унинг 59Cо  ҳамда 56Cо радионуклидининг кремнийдаги эрувчанлик консентрациясидаги фарқ аниқланган; Си даги Cо нинг эрувчанлигининг ҳароратга боғлиқлигини тавсифловчи эмпирик ифодалар олинган;
биринчи марта ионланиш энергияси Эc-0,41 эВ ва Эc-0,55 эВ бўлган диодларнинг таянч ҳудудида, кобалтнинг аксептор типидаги чуқур сатҳли компенсацион электр фаол рекомбинация марказларини шакллантириш орқали н-Си диффузия диодларининг ишлаш тезлигини ошириш имконияти кўрсатилган;
биринчи марта кремний п+-н-н+ диодли конструксияларнинг тескари қаршилигини тиклаш вақтини кобалт киришмани киритиш ва ҳосил боʻлган диффузия п+ қатламининг чуқурлигига қараб электрон, протон ҳамда гамма-нурлар билан нурлантириш вақтида компенсацион нурланиш нуқсон марказларини шакллантириш орқали тартибга солиш имконияти таклиф этилган;
термостабил (450 ℃ гача) рекомбинацион нурланиш нуқсонлари марказларини яратиш учун термо-радиация технологияси ишлаб чиқилган бўлиб, у кенг диапазонда п+-н-н+ тузилмаларининг диффузия тезлигини тартибга солиш имкониятини берган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: киришма ва радиациявий нуқсон марказларининг кобалт билан легирланган кремнийга ўтиши ва парчаланиши ва юқори энергияли ядро зарралари таъсирининг шаклланиши жараёнларини ўрганиш натижаларига кўра:
 п+- қатламининг чуқурлигига, компенсацион нурланиш нуқсонлари марказларининг таркиби ва турига қараб радиация технологияси бўйича диффузия п+-н-н+ диодларининг тескари қаршилигини тиклаш вақтини назорат қилиш натижалари “УЗЕЛТЕХСАНОАТ” АК қошидаги “ФОТОН” АЖ томонидан қўлланилган. (“УЗЕЛТЕХСАНОАТ” Акнинг  2024-йил  22-июлдаги  №04-3/1215-сонли хати ҳамда  ФОТОН АЖнинг 2024-йил 11-июлдаги 132-сонли гувоҳномаси). Натижалардан фойдаланиш тезлаштирилган электронлар билан нурлатиш йўли билан н-Си дан ясалган диодларнинг параметрлари ва характеристикаларини оптималлаштириш имконини берган;
кремний пластиналарини кобалт киришмалари билан термал диффузияли легирлашнинг ишлаб чиқилган усули ФОТОН” АЖ томонидан қўлланилган (“УЗЕЛТЕХСАНОАТ” Акнинг  2024-йил  22-июлдаги  №04-3/1215-сонли хати ҳамда  ФОТОН АЖнинг 2024-йил 11-июлдаги 132-сонли гувоҳномаси). Натижалардан фойдаланиш н-Си да кобалтнинг рекомбинацион қабул қилувчи марказларини яратиш йўли билан диффузия диодларининг унумдорлигини ошириш имконини берган;
2-4 МеВ энергияли электронлар билан нурланганда кремний п+-н-н+ тузилмаларида 450 ℃ ҳароратгача термостабил бўлган рекомбинацион нурланиш нуқсонлари марказларини жорий қилиш учун ишлаб чиқилган терморадиация усули ФОТОН” АЖ томонидан қўлланилган (“УЗЕЛТЕХСАНОАТ” Акнинг  2024-йил  22-июлдаги  №04-3/1215-сонли хати ҳамда  ФОТОН АЖнинг 2024-йил 11-июлдаги 132-сонли гувоҳномаси). Натижалардан фойдаланиш кремнийли диодлари унумдорлигини икки бараваргача ошириш имконини берган.  
“У-003” электрон тезлаткичида кремний диодли конструксияларнинг характеристикалари ва параметрларини ўзгартириш учун радиация технологиясидан фойдаланиш бўйича олинган маълумотлар асосида Ядро физикаси институти ва “ФОТОН” АЖ орасида икки томонлама ҳамкорлик шартномалари тузилди.

Yangiliklarga obuna bo‘lish