Серикбаева Акмарал Сахратдиновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: «Тахтакўпир тумани топонимларининг семантикаси ва тузилиши», 10.00.03 – «Қорақалпоқ тили» (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.4.PhD/Fil655
Илмий раҳбарининг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Пахратдинов Қуралбай Атаwбаевич, филология фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қорақалпоқ давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қорақалпоқ давлат университети, DSc.03/30.04.2021.Fil.20.01.
Расмий оппонентларнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Пирниязова Алима Қудияровна, филология фанлари доктори (DSc), профессор; Бекбергенов Қидирбай Айжариқович, филология фанлари номзоди, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот номи: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Тахтакўпир тумани топонимларининг семантик ва грамматик хусусиятларини аниқлаш, шу асосда топонимик бирликларнинг номланиш сабабларини кўрсатиш, туман топонимиясининг умумий ва ўзига хос жиҳатларини белгилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
– Тахтакўпир тумани топонимлари халқнинг тарихи, маданияти ва ижтимоий муносабатларини акс эттирувчи лексик бирликлар сифатидаги ўзига хос хусусиятлари очиб берилди;
– Тахтакўпир тумани топонимларининг Қорақалпоғистоннинг бошқа туманларига нисбатан умумий ва ўзига хос жиҳатлари аниқланди;
– Тахтакўпир тумани топонимларининг вужудга келишига сабаб бўлган лингвистик ва экстралингвистик омиллар белгиланди;
– туман топонимлари семантик гуруҳларга ажратилиб, уларнинг ноёблиги асосланди;
– туман топонимларининг ясалиш хусусиятлари, шунингдек, уларнинг грамматик тузилишига кўра турлари аниқланди.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тахтакўпир тумани топонимларини ўрганиш бўйича олинган илмий натижалар қуйидагича жорий этилган:
Тахтакўпир тумани топонимларининг номланиш сабабларини аниқлаш натижалари Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида 2017–2020-йилларда бажарилган ФА-Ф-1-005 рақамли “Қорақалпоқ фолклоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ этиш” мавзусидаги лойиҳани амалга оширишда қўлланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2025-йил 27-мартдаги 165/1-сонли маълумотномаси). Натижада, Тахтакўпир тумани топонимларининг пайдо бўлишига сабаб бўлган лингвистик ва экстралингвистик омилларни ёритишга эришилди;
Янги географик обектларга ном бериш, республика топонимларининг семантик хусусиятларини аниқлаш, имло қоидалари, тарихий номларни тиклаш, топоним номинациясида табиий-географик ва этнографик омилларнинг ўрни, бир топонимик обектнинг бошқасига ўзгартирилиш сабаблари бўйича хулосалардан Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши ҳузуридаги Давлат тилини ривожлантириш департаменти географик обектлар номларини тартибга солишда фойдаланган (Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши ҳузуридаги Давлат тилини ривожлантириш департаментининг 2025-йил 7-апрелдаги 11-06/5-04/368-сонли маълумотномаси). Натижада, республика топонимларининг семантикаси, имло қоидалари, географик обектларнинг номланиш тартиби, ҳудуднинг табиий-географик хусусиятлари ҳақида тўлиқ маълумот беришга эришилди;
Тахтакўпир тумани топонимларининг Қорақалпоғистоннинг бошқа туманлари топонимлари билан ўхшаш ва фарқли хусусиятлари ҳақидаги илмий хулосалар Қорақалпоғистон Республикаси Ахборот ва оммавий коммуникациялар бошқармаси фаолиятида қўлланилган (Қорақалпоғистон Республикаси Ахборот ва оммавий коммуникациялар бошқармасининг 2025-йил 19-мартдаги 01-197-сонли маълумотномаси). Натижада, Тахтакўпир тумани топонимларининг ўзига хос хусусиятлари билан кенг жамоатчиликни таништириш орқали ахборот ва оммавий ахборот воситаларининг маданий-маърифий аҳамиятини оширишга эришилди;
Географик обектларга ном бериш тамойилларини асослаш, географик обектларнинг расмий рўйхатини тўлдириш, топонимларнинг тарихий-маданий аҳамиятини ҳар томонлама ўрганиш, тарихий номларни сақлаб қолиш билан боғлиқ материаллар Қорақалпоғистон телерадиокомпаниясининг “Гáwҳар сóзлер”, “Ассалаwма áлейкум, Қарақалпақстан” ва “Жаслар ушıн”, “Мийрас” телекўрсатувлари орқали кенг жамоатчиликка тақдим этилди (Қорақалпоғистон телерадиокомпаниясининг 2025-йил 25-мартдаги 05-22/175-сонли маълумотномаси). Натижада, Тахтакўпир тумани топонимик материаллари билан кенг жамоатчиликни таништириш орқали телекўрсатув ва радиоешиттиришларнинг маданий-маърифий аҳамиятини оширишга эришилди.