Саломова Наргиза Сатторовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақидаги эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Бошланғич синф ўқитувчиларида касбий маҳорат омилларини ривожлантиришнинг педагогикпсихологик детерминатлари” 19.00.06 – Ёш ва педагогик психология. Ривожланиш психологияси.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.4.PhD/P1113
Илмий раҳбар: Атабаева Наргис Батировна, психология фанлари доктори (DSc), профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК номи: Бухоро халқаро университети, PhD.03/04.01.2025.P.190.01
Расмий оппонентлар: Якубова Гўзал Асатуллаевна, психология фанлари доктори (DSc), профессор, Қабулов Қосимбой Пиржонович, психология фанлари доктори (DSc), досент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади бошланғич синф ўқитувчиларида касбий маҳоратни ривожлантиришнинг педагогик-психологик хусусиятларини аниқлаш ҳамда амалий тавсийалар ишлаб сҳиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бошланғич синф ўқитувчиларининг касбий маҳоратини ривожлантиришда педагогнинг “ўзига”, “одамларга”, “фаолиятга” йўналганлигидаги дифференциал фарқларга асосланиб рационал ҳамда шахснинг ўз имконятларини баҳолашга қаратилган касбий позициянинг шаклланиши туфайли шахс мотивацион йўналганлигини дидактик жараённи идрок қилиш билан боғлиқ конструктив тасаввурлар орқали барқарорлаштириш муҳимлиги исботланган;
бошланғич синф ўқитувчиларининг касбий маҳоратини ривожлантиришдаги доминант фаолият мотивларига кўра педагогнинг ўқувчи шахсини ривожланишига йўналганлигини таълимдаги натижадорлик билан уйғун юзага чиқиши профессионал рефлекцияни фаоллаштирганлиги туфайли ижтимоий ҳамда ўқув-илмий мотивларнинг шахс йўналганлигига боғлиқ намоён бўлиши далилланган;
бошланғич синф ўқитувчиларининг касбий маҳоратини ривожлантиришда педагог-ўқувчи муносабатларидаги эмоцияларни тушуниш, тўғри идрок қилиш орқали шахснинг ўз кечинмалари ҳамда бошқаларнинг ҳиссиётларини бошқариши дидоктоген стрессларни олдини олишда муҳимлиги туфайли эмосионал интеллект психологик детерминант сифатида таъсир этиши аниқланган;
бошланғич синф ўқитувчиларининг касбий маҳоратини ривожлантириш модели дидактик жараёнда ўқувчини ривожланиш треакториясини прогнозлай олиш қобилятини шаклланишига эришиш муҳимлиги туфайли эмосионал интеллектнинг касбий установкаларга боғлиқ намоён бўлишини таъминловчи психологик омилларга рефлексив эмпатияга устувор бериш асосида такомиллаштитирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши Бошланғич синф ўқитувчиларида касбий маҳорат ҳиссини шакллантиришнинг педагогик-психологик хусусиятлари асосида:
бошланғич синф ўқитувчиларининг касбий маҳоратини ривожлантиришда педагогнинг “ўзига”, “одамларга”, “фаолиятга” йўналганлигидаги дифференциал фарқларга асосланиб рационал ҳамда шахснинг ўз имконятларини баҳолашга қаратилган касбий позициянинг шаклланиши туфайли шахс мотивацион йўналганлигини дидактик жараённи идрок қилиш билан боғлиқ конструктив тасаввурлар орқали барқарорлаштириш муҳимлиги исботланган хулосалардан Низомий номидаги Ўзбекистон Миллий педагогика университетида ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий марказининг 2025-йил 19-июндаги ПМ-360-сон буйруғи билан “Онтогенез психологияси. Дифференциал психология” моделига киритилган (Низомий номидаги Ўзбекистон Миллий педагогика университетида ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий марказининг 2025-йил 16-июндаги ПМ-360а-сон маълумотномаси). Натижада шахс йўналганлигига асосланган касбий мотивацияларни шакллантиришга эришилган;
бошланғич синф ўқитувчиларининг касбий маҳоратини ривожлантиришдаги доминант фаолият мотивларига кўра педагогнинг ўқувчи шахсини ривожланишига йўналганлигини таълимдаги натижадорлик билан уйғун юзага чиқиши профессионал рефлекцияни фаоллаштирганлиги туфайли ижтимоий ҳамда ўқув-илмий мотивларнинг шахс йўналганлигига боғлиқ намоён бўлиши далилланган хулосалардан Низомий номидаги Ўзбекистон Миллий педагогика университетида ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий марказининг 2025-йил 19-июндаги ПМ-360-сон буйруғи билан “Онтогенез психологияси. Дифференциал психология” моделини фаолиятга жорий қилинган. (Низомий номидаги Ўзбекистон Миллий педагогика университетида ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий марказининг 2025-йил 16-июндаги ПМ-360а-сон маълумотномаси). Натижада бошланғич синф ўқитувчиларида намоён бўлувчи салбий хусусиятларни бартараф этишга эришилган;
бошланғич синф ўқитувчиларининг касбий маҳоратини ривожлантиришда педагог-ўқувчи муносабатларидаги эмоцияларни тушуниш, тўғри идрок қилиш орқали шахснинг ўз кечинмалари ҳамда бошқаларнинг ҳиссиётларини бошқариши дидоктоген стрессларни олдини олишда муҳимлиги туфайли эмосионал интеллект психологик детерминант сифатида таъсир этиши аниқланган хулосалардан Низомий номидаги Ўзбекистон Миллий педагогика университетида ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий марказининг 2025-йил 19-июндаги ПМ-360-сон буйруғи билан “Онтогенез психологияси. Дифференциал психология” моделини фаолиятга жорий этилган. (Низомий номидаги Ўзбекистон Миллий педагогика университетида ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий марказининг 2025-йил 16-июндаги ПМ-360а-сон маълумотномаси). Натижада бошланғич синф ўқитувчиларида таълим-тарбия жараёнида ўқув фаолияти самарали ташкил этилган;
бошланғич синф ўқитувчиларининг касбий маҳоратини ривожлантириш модели дидактик жараёнда ўқувчини ривожланиш треакториясини прогнозлай олиш қобилятини шаклланишига эришиш муҳимлиги туфайли эмосионал интеллектнинг касбий установкаларга боғлиқ намоён бўлишини таъминловчи психологик омилларга рефлексив эмпатияга устувор бериш асосида такомиллаштитирилган хулосалардан Низомий номидаги Ўзбекистон Миллий педагогика университетида ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий марказининг 2025-йил 19-июндаги ПМ-360-сон буйруғи билан Онтогенез психологияси. Дифференциал психология” модулини фаолиятга жорий этилган. (Низомий номидаги Ўзбекистон Миллий педагогика университетида ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий марказининг 2025-йил 16-июндаги ПМ-360а-сон маълумотномаси). Натижада бошланғич синф ўқитувчиларида касбий маҳорат омилларини ривожлантиришнинг самарадорлигига эришилган.
