Қурбонов Илҳом Жумақуловичнинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Кредит институтларининг рискларини бошқариш тизимини такомиллаштириш”, 08.00.07 – “Молия, пул муомаласи ва кредит”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: 28.04.2016/В2016.2.I690. 
Илмий раҳбар: Иминов Одилжон Каримович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/30.12.2019.I.17.01.
 Расмий оппонентлар: Жумаев Нодир Хосиятович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Каралиев Шербек Турабоевич, иқтисодиёт фанлари номзоди, досент.
Етакчи ташкилот: Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Бизнес ва тадбиркорлик олий мактаби.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: кредит институтларининг рискларини бошқариш тизимини такомиллаштиришга қаратилган илмий таклиф ва амалий тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
кредит рискини бошқариш бўйича стресс-ссенарийларни аниқлашда муаммоли кредитлар улушининг ошиши омили 2 фоиз бўлганда “барқарор ссенарий”, 3 фоиз бўлганда “стрессли ссенарий” ва 5 фоиз бўлганда “инқирозли ссенарий” деб таснифлаш таклиф этилган;
банкларда ликвидлилик рискини бошқаришни такомиллаштиришда муддатли депозитларнинг чиқиб кетиши 10 фоиз, талаб қилиб олингунча маблағларнинг чиқиб кетиши 15 фоиз ва йирик депозиторлар маблағларининг чиқиб кетиши 10 фоиз бўлганда “стрессли ссенарий” деб таснифлаш таклиф этилган;
капитал етарлилиги рискини бошқаришни такомиллаштиришда чегаравий қиймат сифатида капитал етарлилик коеффициенти 14,1 фоиз, 1-даражали капиталнинг етарлилик коеффициенти 10,1 фоиз, 1-даражали асосий капиталнинг етарлилик кўрсаткичи 8,1 фоиз ва молиявий левераж коеффициентини 7,5 фоиз этиб белгилаш таклиф этилган;
банкда консентрация рискини аниқлашда назорат қиймати сифатида хорижий валютадаги активларнинг жами активлардаги улуши 37 фоиз, хорижий валютадаги кредитларнинг жами кредит портфелидаги улуши 32 фоиз ва банклараро депозитларнинг жами депозитлардаги улуши 30 фоиз этиб белгилаш таклиф этилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Кредит институтларининг рискларини бошқариш тизимини такомиллаштириш бўйича ишлаб чиқилган таклифлар асосида: 
кредит рискини бошқариш бўйича стресс-ссенарийларни аниқлашда муаммоли кредитлар улушининг ошиши омили 2 фоиз бўлганда “барқарор ссенарий”, 3 фоиз бўлганда “стрессли ссенарий” ва 5 фоиз бўлганда “инқирозли ссенарий” деб таснифлаш таклифи “Бизнесни ривожлантириш банки” акциядорлик тижорат банкининг 2024-йил 25-мартдаги 63-сонли “Бизнесни ривожлантириш банки” АТБ тизимида стресс-тест ўтказиш сиёсати”ни ишлаб чиқишда фойдаланилган  (“Бизнесни ривожлантириш банки” акциядорлик тижорат банкининг 2025-йил 17-мартдаги 03-07/3421-сонли маълумотномаси). Бунинг натижасида, банкнинг стресс-тестдан ўтказиш тизими янада такомиллашган, ссенарийлар бўйича стресс-тест ўтказиладиган рисклар рўйхати ва асосий риск омиллари аниқлаштирилган. 2024-йилда банкнинг муддати ўтган брутто қарздорлиги 1408,4 млрд сўмга ёки 56,9 фоиз камайишга эришган.
банкларда ликвидлилик рискини бошқаришни такомиллаштиришда муддатли депозитларнинг чиқиб кетиши 10 фоиз, талаб қилиб олингунча маблағларнинг чиқиб кетиши 15 фоиз ва йирик депозиторлар маблағларининг чиқиб кетиши 10 фоиз бўлганда “стрессли ссенарий” деб таснифлаш таклифи “Бизнесни ривожлантириш банки” акциядорлик тижорат банкининг 2024-йил 25-мартдаги 63-сонли “Бизнесни ривожлантириш банки” АТБ тизимида стресс-тест ўтказиш сиёсати”ни ишлаб чиқишда фойдаланилган (“Бизнесни ривожлантириш банки” акциядорлик тижорат банкининг 2025-йил 17-мартдаги 03-07/3421-сонли маълумотномаси). Натижада, банкнинг юқори ликвидли активларнинг барқарорлик даражаси сақлаб қолинган, банкнинг ликвидлилик кўрсаткичлари меʼёрий даражаси таъминланган. Шунингдек, 2024-йилда юқори ликвидли активларнинг жами активларга нисбати республика банк тизими кўрсаткичидан 3,2 фоиз банд юқори бўлиб 18,6 фоизни, ликвидлиликни қоплаш меʼёри коеффициенти эса 65,6 фоиз банд юқори бўлиб 259,4 фоизни ташкил этган.
капитал етарлилиги рискини бошқаришни такомиллаштиришда чегаравий қиймат сифатида капитал етарлилик коеффициенти 14,1 фоиз, 1-даражали капиталнинг етарлилик коеффициенти 10,1 фоиз, 1-даражали асосий капиталнинг етарлилик кўрсаткичи 8,1 фоиз ва молиявий левераж коеффициентини 7,5 фоиз этиб белгилаш таклифи “Бизнесни ривожлантириш банки” акциядорлик тижорат банки Кузатув кенгашининг 2024-йил 27-мартдаги 7-сонли қарори билан тасдиқланган “Бизнесни ривожлантириш банки” АТБнинг Риск аппетити ва риск профили сиёсати”ни ишлаб чиқишда фойдаланилган (“Бизнесни ривожлантириш банки” акциядорлик тижорат банкининг 2025-йил 17-мартдаги 03-07/3421-сонли маълумотномаси). Натижада, 2024-йилда банк капитали 71,1 фоиз ёки 2395,8 млрд сўмга ошган ва етарлилик коеффициенти 18,49 фоизни, 1-даражали капиталнинг етарлилик коеффициенти 2,14 фоиз бандга ошиб 13,56 фоизни ва левераж коеффициенти эса 2,29 фоиз бандга ошиб, 12,69 фоизни ташкил этган.  
банкда консентрация рискини аниқлашда назорат қиймати сифатида хорижий валютадаги активларнинг жами активлардаги улуши 37 фоиз, хорижий валютадаги кредитларнинг жами кредит портфелидаги улуши 32 фоиз ва банклараро депозитларнинг жами депозитлардаги улуши 30 фоиз этиб белгилаш таклифи “Бизнесни ривожлантириш банки” акциядорлик тижорат банки Кузатув кенгашининг 2024-йил 27-мартдаги 7-сонли қарори билан тасдиқланган “Бизнесни ривожлантириш банки” АТБнинг Риск аппетити ва риск профили сиёсати”ни ишлаб чиқишда фойдаланилган. (“Бизнесни ривожлантириш банки” акциядорлик тижорат банкининг 2025-йил 17-мартдаги 03-07/3421-сонли маълумотномаси). Бунинг натижасида, банк риск профилининг асосий кўрсаткичлари рўйхати ва уларнинг чегаралари аниқлаштирилган, баҳолаш мезонлари такомиллашган. Шунингдек, 2024-йилда хорижий валютадаги активларнинг жами активлардаги улуши 24,1 фоиз ёки 7752,4 млрд сўмни, хорижий валютадаги кредитларнинг жами кредит портфелидаги улуши 23,1 фоиз ёки 4881,5 млрд сўмни ва банклараро депозитларнинг жами депозитлардаги улуши 29,1 фоиз ёки 3137,3 млрд сўмни ташкил этган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish