Мирзахаликов Бобир Бахтиёровичнинг
иқтисодиёт фанлари доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): 
“Камбағалликни қисқартириш дастурларини тартибга солишда молиявий сиёсатнинг методологик асосларини такомиллаштириш”, 08.00.07 – “Молия, пул муомаласи ва кредит”
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: -
Илмий маслахатчи: Рахмонов Дилшоджон Алиджонович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ташкент Интернатионал Университй 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент Халқаро университети, DSc.22/29.12.2023.I.175.01
Расмий оппонентлар: Рўзиева Дилобар Исомжоновна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Шернаев Акбар Акмирзаевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Восиков Улуғбек Алишер оғли, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент
Етакчи ташкилот: Андижон давлат техника институти 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистонда камбағалликни қисқартириш дастурларини тартибга солишда молиявий сиёсатнинг методологик асосларини такомиллаштирига қаратилган илмий таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
камбағалликни қисқартириш дастурларини даромад манбалари ва камбағаллик сабабларини комплекс инобатга олиш асосида ижтимоий тенгликни таъминлашга қаратилган механизм таклиф этилган; 
барқарор ижтимоий қўллаб-қувватлаш тизимини шакллантириш мақсадида ижтимоий ҳимоя дастурларини молиялаштириш жараёнида оила аъзолари сонининг ошиб боришини ҳисобга олиш механизмини жорий этиш асосида давлат дастурларига тушадиган молиявий юкламани тартибга солиш ҳамда маблағлардан фойдаланиш самарадорлигини ошириш таклиф этилган;
аҳолининг барқарор даромад манбаларини кенгайтириш, инсон капиталига инвестицияларни кучайтириш мақсадида иш ҳақи ва уй хўжаликлари даромадларини меҳнат унумдорлигига уйғунлаштириш орқали меҳнат бозори динамикасининг самарали тартибга солиниши ва камбағалликни қисқартириш дастурларининг таъсирчанлигини ошириш асосланган;
камбағалликни қисқартириш дастурларини субсидиялар ва грантлар асосида молиялаштириш орқали ижтимоий ҳимоя механизмларини кучайтириш ҳамда молиявий дастакларнинг ижтимоий самарадорлигини ошириш йўли билан аҳолининг даромадлари барқарорлигини таъминлаш ва ижтимоий тенгликни мустаҳкамлаш имкониятларини юзага чиқарувчи консептуал ёндашув асосланган;
ҳудудда камбағалликни қисқартириш жараёнларининг эҳтимолий йўналишларини аниқлаш, ресурсларни самарали тақсимлаш ва ижтимоий-иқтисодий сиёсатни мақсадли режалаштиришда Наманган вилоятида камбағаллик даражасининг ўзгариш тенденсияларини ифодаловчи 2027-йилга қадар ўрта муддатли прогноз ссенарийлари таклиф этилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Камбағалликни қисқартириш дастурларини тартибга солишда молиявий сиёсатнинг методологик асосларини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:    
камбағалликни қисқартириш дастурларини даромад манбалари ва камбағаллик сабабларини комплекс инобатга олиш асосида ижтимоий тенгликни таъминлашга қаратилган механизмига доир таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024-йил 23-сентябрдаги ПҚ-330-сон “Камбағалликдан фаровонлик сари” дастурини амалга ошириш бўйича биринчи навбатдаги чора-тадбирлар тўғрисида” қарорининг 1-илова 2-банди ва “Ўзбекистон Республикаси аҳолисини ижтимоий ҳимоя қилиш стратегиясини тасдиқлаш тўғрисида”ги 2022-йил 25-июлдаги ПФ-175-сон фармонининг 1-илова 2-банди ижросини таъминлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий мажлиси ҳузуридаги Фуқаролик жамияти институтларини қўллаб қувватлаш жамоат фондининг 2025-йил 14-июлдаги 01-06/306-сон маълумотномаси, Тараққиёт стратегияси марказининг 2025-йил 17-июлдаги 645 сон далолатномаси). Натижада, кам таъминланган оилаларнинг улуши юқори, ижтимоий-иқтисодий ривожланиши ҳамда инфратузилма билан таъминланиш даражаси паст бўлган энг оғир аҳволдаги 1000 та маҳаллалар рўйхати шакллантирилган, уларга республика даражасидаги раҳбарлар бириктирилди ва 2024-йилда бандликка кўмаклашиш дастурлари орқали 65 минг ишсиз шахслар қамраб олинган;
барқарор ижтимоий қўллаб-қувватлаш тизимини шакллантириш мақсадида ижтимоий ҳимоя дастурларини молиялаштириш жараёнида оила аъзолари сонининг ошиб боришини ҳисобга олиш механизмини жорий этиш асосида давлат дастурларига тушадиган молиявий юкламани тартибга солиш ҳамда маблағлардан фойдаланиш самарадорлигини ошириш таклифи Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2025-йил 27-февралдаги 125-сонли “Оилаларни камбағалликдан чиқаришга қаратилган кўмак чораларини кўрсатишга доир тартиб-таомилларни такомиллаштириш тўғрисида”ги қарори ижросини таъминлашда фойдаланилган (Ўзбекистон республикаси Олий Мажлиси ҳузуридаги фуқаролик жамияти институтларини қўллаб-қувватлаш жамоат фондининг 14.07.2025-йил 01-06/306 сонли маълумотномаси, Тараққиёт стратегияси марказининг 2025-йил 17-июлдаги 645-сон далолатномаси). Натижада, камбағал оилалар билан ижтимоий шартнома тузиш тартиби такомиллаштирилиб, уларнинг реал эҳтиёжларига мослаштирилган, адолатли ва барқарор ижтимоий қўллаб-қувватлаш тизимини шакллантилган;
аҳолининг барқарор даромад манбаларини кенгайтириш, инсон капиталига инвестицияларни кучайтириш мақсадида иш ҳақи ва уй хўжаликлари даромадларини меҳнат унумдорлигига уйғунлаштириш орқали меҳнат бозори динамикасининг самарали тартибга солиниши ва камбағалликни қисқартириш дастурларининг таъсирчанлигини ошириш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2025-йил 17-январдаги ПҚ-12-сон “2025-йилда аҳоли бандлигини таъминлаш ва камбағалликни қисқартириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарорининг 12-илова ижросини таъминлашда фойдаланилган (Ўзбекистон республикаси Олий Мажлиси ҳузуридаги фуқаролик жамияти институтларини қўллаб-қувватлаш жамоат фондининг 14.07.2025-йил 01-06/306-сонли маълумотномаси, Тараққиёт стратегияси марказининг 2025-йил 17-июлдаги 645-сон далолатномаси). Натижада, 2025-йил 1-апрелдан бошлаб Камбағалликни қисқартириш ва бандлик вазирлигига меҳнат бозоридаги эҳтиёжни инобатга олган ҳолда Касбий кўникмалар марказларида янги касб йўналишлари ташкил этмоқда;
камбағалликни қисқартириш дастурларини субсидиялар ва грантлар асосида молиялаштириш орқали ижтимоий ҳимоя механизмларини кучайтириш ҳамда молиявий дастакларнинг ижтимоий самарадорлигини ошириш йўли билан аҳолининг даромадлари барқарорлигини таъминлаш ва ижтимоий тенгликни мустаҳкамлаш имкониятларини юзага чиқарувчи консептуал ёндашувга доир таклифи Ўзбекистон Республикаси Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2024-йил 21-октябрдаги 691-сонли “Маҳалла еттилиги» тавсияси асосида камбағалликдан чиқариш дастурига киритилган ва уй-жой шароитини яхшилашга муҳтож бўлган шахсларга ипотека кредитини ажратиш тартиби тўғрисидаги низомни тасдиқлаш ҳақида”ги қарори ижросини таъминлашда фойдаланилган (Ўзбекистон республикаси Олий Мажлиси ҳузуридаги фуқаролик жамияти институтларини қўллаб-қувватлаш жамоат фондининг 14.07.2025-йил 01-06/306 сонли маълумотномаси, Тараққиёт стратегияси марказининг 2025-йил 17-июлдаги 645-сон далолатномаси). Натижада, қарз олувчиларга нисбатан белгиланган мувофиқлик мезонлари такомиллаштирилган;
ҳудудда камбағалликни қисқартириш жараёнларининг эҳтимолий йўналишларини аниқлаш, ресурсларни самарали тақсимлаш ва ижтимоий-иқтисодий сиёсатни мақсадли режалаштиришда Наманган вилоятида камбағаллик даражасининг ўзгариш тенденсияларини ифодаловчи 2027-йилга қадар ўрта муддатли прогноз ссенарийларига доир таклифи Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 25.04.2022-йилдаги 211-сонли 2022–2026-йилларда Наманган вилояти ҳудудларини комплекс ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш ва аҳоли турмуш даражасини янада яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида қароридаги “Худудларда аҳоли билан ўтказилган учрашувлар давомида билдирилган таклифлар ва аҳолини узоқ йиллардан буён қийнаб келаётган мавжуд муаммоларни тезкор бартараф этишга қаратилган ҳамда амалий тадбирларни ўз ичига олган «йўл харитаси»”да белгиланган чора тадбирларни таъминлашда фойдаланилган (Ўзбекистон республикаси Олий Мажлиси ҳузуридаги фуқаролик жамияти институтларини қўллаб-қувватлаш жамоат фондининг 14.07.2025-йил 01-06/306 сонли маълумотномаси). Натижада 2027-йилга бориб, 1-бўйича Наманган вилоятида аҳоли жон бошига реал умумий даромадлари, 2024-йилга нисбатан 271,5 минг сўмга ошиши вилоятда қамбағаллик даражаси 6,5% га етишига олиб келади, бу ўз навбатида махаллий бюджетдан камбағалликни қисқартириш молиялаштириш маблағларини 2027-йилга келиб 1432,8 млрд. сўмга камайишини таъминласа, 2-бўйича қамбағаллик даражаси ўзгаришининг кўп омилли прогноз қийматларига кўра, вилоятда қамбағаллик даражаси 2024-йилга нисбатан 2027-йилга бориб, 5,9%ни ташкил этилиши кутилмиқда.