Миралимов Миржамол Юлдашевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақидаги эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Вояга етмаган шахсларда жиноят мотивлари шаклланишининг психодиагностикаси ва психокоррексияси”. 19.00.06 – Ёш ва педагогик психология. Ривожланиш психологияси.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.2.PhD/930.
Илмий раҳбар: Назаров Акмал Мардонович, психология фанлари доктори (DSc), профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК номи: Бухоро давлат университети ҳузуридаги илмий даражалар берувчи DSc.03/04.10.2024.P.72.06.
Расмий оппонентлар: Ғофуров Азизбек Умаржонович, психология фанлари доктори (DSc), доцент; Ўктамова Шоҳида Одилбек қизи, психология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади вояга етмаган шахсларда жиноят мотивлари шаклланишининг психодиагностикаси ва психокоррексиялаш ҳамда амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
вояга етмаганлардаги жиноят мотивлари психодиагностикасида ўсмирларнинг ахлоқий мотивларини намоён бўлиш даражасини ҳиссий ўзини назорат қилишга интенсив таъсирига асосланиб, мотивацион, ижтимоий хусусиятларнинг характер аксентуациясига боғлиқ жиҳатлари динамикасини баҳолаш муҳимлиги исботланган;
вояга етмаганлардаги жиноят мотивлари ўсмирларнинг “катталик ҳисси” билан боғлиқ инқирозлари шахснинг ўзига берадиган баҳосини ноадекватлаштириб, шахслараро муносабатлар ва мактабдаги таълим билан боғлиқ хавотирланишни кучайишига олиб келганлиги туфайли ижтимоий вазиятга боғлиқ безовталаниш даражаси таъсирида намоён бўлиши далилланган;
вояга етмаганлардаги жиноят мотивларини бартараф этиш учун ўсмирлар ахлоқига таъсир этувчи мотивацион омиллар ўзига ва фаолиятга йўналганликнинг пасайишига, эмоционал омиллар эса “инсонларга йўналганлик”нинг кучайишига таъсир этиб ёшга хос инқирозларга боғлиқ намоён бўлиши туфайли психокоррексион фаолиятда шахс йўналганлигига боғлиқ ижтимоий кўникмаларни ривожлантириш муҳимлиги исботланган;
вояга етмаган шахслардаги жиноят мотивларини бартараф этишнинг психокоррексион модели ўсмирларда ахлоқий хулқ мотивларини ривожлантириш, эмоционал барқарорликни таъминлашда ёшга оид динамик хусусиятларни ҳисобга олиш муҳимлигига асосланиб, психопревенсив жараёнга аффектив-қадриятли компоненетни индивидуал рефлекцияга боғлиқ жиҳатларини шакллантирувчи механизмларни киритиш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. “Вояга етмаган шахсларда жиноят мотивлари шаклланишининг психодиагностикаси ва психокоррексияси”ни ўрганишга доир олиб борилган илмий-тадқиқот ишлари натижалари асосида:
вояга етмаганлардаги жиноят мотивлари психодиагностикасида ўсмирларнинг ахлоқий мотивларини намоён бўлиш даражасини ҳиссий ўзини назорат қилишга интенсив таъсирига асосланиб, мотивацион, ижтимоий хусусиятларнинг характер аксентуациясига боғлиқ жиҳатлари динамикасини баҳолаш муҳимлиги исботланганлигига оид таклифлар Низомий номидаги Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий марказининг 2025-йил 24-январдаги ПМ-314-сон буйруғи билан “Онтогенез психологияси. Дифференциал психология” модулига киритилган (Низомий номидаги Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий Марказининг 2025-йил 29-январдаги ПМ-314а-сон маълумотномаси). Натижада вояга етмаганлардаги жиноят мотивлари психодиагностикасидаги муҳим жиҳатларни аниқлаштирилган;
вояга етмаганлардаги жиноят мотивлари ўсмирларнинг “катталик ҳисси” билан боғлиқ инқирозлари шахснинг ўзига берадиган баҳосини ноадекватлаштириб, шахслараро муносабатлар ва мактабдаги таълим билан боғлиқ хавотирланишни кучайишига олиб келганлиги туфайли ижтимоий вазиятга боғлиқ безовталаниш даражаси таъсирида намоён бўлиши далилланганлигига оид таклифлар Низомий номидаги Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий марказининг 2025-йил 24-январдаги ПМ-314-сон буйруғи билан “Онтогенез психологияси. Дифференциал психология” модулига киритилган (Низомий номидаги Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий Марказининг 2025-йил 29-январдаги ПМ-314а-сон маълумотномаси). Натижада вояга етмаган шахсларда жиноят мотивларини шаклланишига ижтимоий вазиятга боғлиқ безовталаниш даражасининг таъсирини аниқланган;
вояга етмаганлардаги жиноят мотивларини бартараф этиш учун ўсмирлар ахлоқига таъсир этувчи мотивацион омиллар ўзига ва фаолиятга йўналганликнинг пасайишига, эмоционал омиллар эса “инсонларга йўналганлик”нинг кучайишига таъсир этиб ёшга хос инқирозларга боғлиқ намоён бўлиши туфайли психокоррексион фаолиятда шахс йўналганлигига боғлиқ ижтимоий кўникмаларни ривожлантириш муҳимлиги исботланганлигига оид таклифлар Низомий номидаги Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий марказининг 2025-йил 24-январдаги ПМ-314-сон буйруғи билан “Онтогенез психологияси. Дифференциал психология” модулига киритилган (Низомий номидаги Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий Марказининг 2025-йил 29-январдаги ПМ-314а-сон маълумотномаси). Натижада вояга етмаган шахслардаги жиноят мотивларининг шахс йўналганлигига боғлиқ жиҳатларини очиб берилган;
вояга етмаган шахслардаги жиноят мотивларини бартараф этишнинг психокоррексион модели ўсмирларда ахлоқий хулқ мотивларини ривожлантириш, эмоционал барқарорликни таъминлашда ёшга оид динамик хусусиятларни ҳисобга олиш муҳимлигига асосланиб, психопревенсив жараёнга аффектив-қадриятли компоненетни индивидуал рефлекцияга боғлиқ жиҳатларини шакллантирувчи механизмларни киритиш асосида такомиллаштирилганлигига оид таклифлар Низомий номидаги Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий марказининг 2025-йил 24-январдаги ПМ-314-сон буйруғи билан “Онтогенез психологияси. Дифференциал психология” модулига киритилган (Низомий номидаги Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий Марказининг 2025-йил 29-январдаги ПМ-314а-сон маълумотномаси). Натижада вояга етмаган шахслардаги жиноят мотивларини бартараф этишнинг психокоррексион моделини ишлаб чиқилган.
