Jo‘raqulov Abror Raufovichning
falsafa doktori (DSc) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Flora va fauna nomlarining paremiologik birliklar tarkibida qo‘llanilishi (nemis va o‘zbek tillari materiallari asosida)”, 10.00.06 – Qiyosiy adabiyotshunoslik, chog‘ishtirma tilshunoslik va tarjimashunoslik ixtisosligi.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2021.1.DSc/Fil1623
Ilmiy rahbar: Yaxshiev Ashur Abdievich, filologiya fanlari doktori, professor 
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Samarqand davlat chet tillar instituti
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Samarqand davlat chet tillar instituti, DSc.03/30.12.2019.Fil.83.01  
Rasmiy opponentlar: Xayrullaev Xurshidjon Zaynievich, filologiya fanlari doktori, professor; Tagaeva Sayyora Ulashevna, filologiya fanlari boʻyicha falsafa doktori, dotsent.
Yetakchi tashkilot: Qarshi davlat universiteti
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi flora va fauna nomlari ishtirok etgan paremiologik birliklarni nemis va o‘zbek tillarida milliy va madaniy xususiyatlarini inobatga olgan holda chogʻishtirish va ularning farqli hamda o‘xshash jihatlarini ochib berishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
o‘zbek va nemis paremiologiyasida ilk marta floronim hamda zoonimlarning qo‘llanilishini tavsiflovchi qiyosiy-kognitiv model yaratish orqali til va madaniyat vositasida dunyo lisoniy manzarasini ifodalash mexanizmlari ochib berilgan;
flora va fauna nomlarini o‘z ichiga olgan paremiologik birliklar korpusi tizimlashtirilib, nemis tilida  1840 ta (1468 zoonim va 372 fitonim), o‘zbek tilida esa 1740 ta (1408 zoonim va 332 fitonim) mavjudligi, har ikki tilda ham zoonimik leksikaning ustunligi aniqlangan;
paremiologik birliklarning semantik xilma-xilligi insonning shaxsiy sifatlarini, shaxslararo munosabatlarni, qadriyatlar tizimini va ijtimoiy-maishiy tasavvurlarni aks ettirishi dalillangan;
paremiologik birliklarning baholash vazifasi inson tashqi qiyofasi va ma’naviy sifatlarini ifodalashi hamda nemis va o‘zbek madaniy an’analarini belgilovchi qadriyat yo‘nalishlarini mustahkamlab borishi isbotlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
floronim va zoonimlarning funksiyalashuvini tavsiflovchi qiyosiy-kognitiv model yaratilgani va bu orqali til hamda madaniyat vositalarida dunyo lingvomadaniy manzarasini ifodalash mexanizmlari ochib berilgani haqidagi xulosalar English Access Microscholarship Program (2022–2024 yy.) doirasida qo‘llanildi. Mazkur dastur AQSh Davlat departamenti tomonidan AQShning Toshkentdagi elchixonasi hamda Xalqaro ta’lim bo‘yicha Amerika Kengashlari bilan hamkorlikda moliyalashtirilgan (Samarqand davlat xorijiy tillar instituti ma’lumotnomasi №333/02, 2025 yil 4 fevral). Natijada paremiologik birliklarning og‘zaki nutqdagi kommunikativ tabiati aniqlashtirildi va ularning pragmatik mazmuni shakllantirildi;
floronim va zoonimlarni o‘z ichiga olgan paremiologik birliklar korpusini tizimlashtirishga oid xulosalar (nemis tilida – 1840 birlik: 1468 zoonim va 372 fitonim; o‘zbek tilida – 1740 birlik: 1408 zoonim va 332 fitonim), zoonimik leksikaning ustunligi qayd etilgan holda, Erasmus+ 58545-EPP-1-2017-1-ES-EPPKA2-CBHE-JP CLASS: “Kompyuter lingvistikasi Markaziy Osiyo universitetlarida” xalqaro loyihasi kontentini ishlab chiqishda qo‘llanildi (Samarqand davlat xorijiy tillar instituti ma’lumotnomasi №371/02, 2025 yil 8 fevral). Olingan natijalar o‘quv modullari bazasini shakllantirishga asos bo‘ldi;
paremiologik birliklarning shaxsiy sifatlar, shaxslararo munosabatlar, qadriyatlar tizimi va ijtimoiy-maishiy tasavvurlarni aks ettiruvchi semantik xilma-xilligi haqidagi xulosalar 2021–2023 yillarda amalga oshirilgan SUZ-800-21GR-381 “Qarshi davlat universitetida ingliz tilidan foydalanish kompetensiyalarini mustahkamlash” xalqaro grant loyihasi doirasida joriy etildi (Qarshi davlat universiteti ma’lumotnomasi №04/994, 2025 yil 19 mart). Tadqiqot materiallari asosida “Frazeologiya”, “Paremiologiya”, “Frazeografiya va paremiografiya”, “Stilistika”, “Matn tahlili”, “Matn lingvistikasi”, “Lingvopragmatika”, “Lingvomadaniyatshunoslik” kabi fanlar bo‘yicha darslik va o‘quv qo‘llanmalar tayyorlandi, shuningdek paremiologik lug‘atlar tuzildi;
inson tashqi qiyofasi va ma’naviy sifatlarini ifodalash hamda nemis va o‘zbek madaniyatlariga xos qadriyat yo‘nalishlarini mustahkamlashda paremiologik birliklarning baholovchi funksiyasi haqidagi xulosalar esa “Assalom, Samarqand!” teledasturi va “Xayrli kun” radiodasturi ssenariylarini tayyorlashda qo‘llanildi (Samarqand viloyat teleradiokompaniyasi ma’lumotnomasi №01-07/114, 2025 yil 18 mart). Natijada ushbu ko‘rsatuvlar ilmiy ma’lumotlar bilan mazmunan boyitildi; ilmiy-tahliliy tavsiyalar esa keyingi sonlarda ham qo‘llanilishi rejalashtirilgan.