Йигитов Аюбхон Азизовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Симультант лапароскопик операцияларни қўллаш орқали қорин бўшлиғи органларида ҳамрох касалликларининг даволаш натижаларини яхшилаш», 14.00.27 – «Хирургия» (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.3.PhD/Tib4981.
Илмий раҳбар: Ходжиматов Гуломиддин Минходжиевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат тиббиёт институти, DSc.04/30.12.2019.Tib.95.01. 
Расмий оппонентлар: Мусашайхов Хусанбой Таджибаевич, тиббиёт фанлари доктори, доцент; Ирматов Сарвар Хикматиллаевич, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Фарғона жамоат саломатлиги тиббиëт институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: қорин бўшлиғи аъзоларининг қўшма хирургик касалликларида симультан оператив аралашувлар вақтида асоратлар ривожланиш хавфини камайтиришга қаратилган видеоэндохирургик усулларни қўллаш орқали даволаш натижаларини яхшилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор қорин бўшлиғи аъзоларининг қўшма жарроҳлик касалликлари бўлган беморларда етарли клиник материал асосида симультан операциялар шароитида иммунологик маркерлар динамикаси, қўлланиладиган хирургик усуллар ва периоперацион давр юритилишининг морфофнкционал хусусиятлари аниқланган;
қорин бўшлиғи аъзоларининг қўшма хирургик касалликларини оператив даволашда изоляцион ёки бир ташрих давомида бажариладиган аралашувларни ўтказиш заруратини комплекс баҳолаш билан симультан эндовидеохирургик ташрихларнинг тактик ва техник жиҳатлари аниқланган;
қорин бўшлиғи аъзоларининг қўшма хирургик касалликларини даволашда иммунологик ва лаборатор кўрсаткичларни (CD3+, CD4+, IL-6, СРО, лимфоцитлар) баҳолаган ҳолда иммуносупрессив фенотипни ҳамда иммунтанқислик ҳолати эҳтимоллигини аниқлаш орқали иммунокоррекция қилиш модели ишлаб чиқилган;
қорин бўшлиғи аъзоларида симультан оператив аралашувлар вақтида асоратлар ривожланиш хавфини камайтиришга қаратилган ҳамда “тезкор тикланиш” (fts) концепциясига асосланган ҳолда индивидуаллаштирилган ташхисот ва даволаш-реабилитация тактик тартиботининг клиник самарадорлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Қорин бўшлиғи аъзоларининг қўшма хирургик касалликларини хирургик даволаш натижаларини яхшилаш бўйича олиб борилган илмий-тадқиқот натижалари асосида:
биринчи илмий янгилик: илк бор қорин бўшлиғи аъзоларининг қўшма жарроҳлик касалликлари бўлган беморларда етарли клиник материал асосида симультан операциялар шароитида иммунологик маркерлар динамикаси, қўлланиладиган хирургик усуллар ва периоперацион давр юритилишининг морфофнкционал хусусиятлари аниқланганлиги Андижон давлат тиббиёт институти кенгаши томонидан 2025 йил 22 апрелда 6i-41/u-сон билан тасдиқланган «Симультант лапароскопик операцияларни қўллаш орқали қорин бўшлиғи органларида ҳамрох касалликларининг даволаш натижаларини яхшилаш» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Мазкур таклиф Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Фарғона филиалининг 28.04.2025 йилдаги 98/9-сон ҳамда Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Наманган филиалининг 12.05.2025 йилдаги 71-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2025 йил 10 июндаги 19/33-сон хулосаси). Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: ушбу илмий янгиликдан фойдаланиш беморларни даволаш давомида юзага келиши мумкин бўлган асоратлар сонини кескин камайтиради; ташрихдан олдинги ва кейинги асоратларнинг частотасини камайтириш натижасида реабилитация вақти тезроқ амалга ошиб, беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилашга имкон беради. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: қорин бўшлиғи аъзоларининг қўшма жарроҳлик касалликлари бўлган беморларда комплекс баҳоланган периоперацион давр хусусиятларини инобатга олиш ҳар бир беморга кутилаётган сарф-харажатлар ўртача 3922052,1 сўмни (беморнинг шифохонадаги дастлабки куни текширувлари, муолажалари, амалиётлари ва бошқ. Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази АФ прейскуранти бўйича), таклиф қилинаётган жарроҳлик тактикасида ушбу қиймат 2792718,8 сўмни ташкил қилади, яъни харажатларни 1,4 баробар камайтириш имконини беради. Хулоса: таклиф этилаётган жарроҳлик тактикасидаги комплекс усулларни амалиётга жорий этилиши бир бемор учун 1129333,3 сўм иқтисод қилинишига имкон беради. Бунинг натижасида йиллик иқтисодий самара 212314660,4 сўмни ташкил этади (188 нафар бемор учун).
иккинчи илмий янгилик: қорин бўшлиғи аъзоларининг қўшма хирургик касалликларини оператив даволашда изоляцион ёки бир ташрих давомида бажариладиган аралашувларни ўтказиш заруратини комплекс баҳолаш билан симультан эндовидеохирургик ташрихларнинг тактик ва техник жиҳатлари аниқланганлиги Андижон давлат тиббиёт институти кенгаши томонидан 2025 йил 22 апрелда 6i-41/u-сон билан тасдиқланган «Симультант лапароскопик операцияларни қўллаш орқали қорин бўшлиғи органларида ҳамрох касалликларининг даволаш натижаларини яхшилаш» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Мазкур таклиф Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Фарғона филиалининг 28.04.2025 йилдаги 98/9-сон ҳамда Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Наманган филиалининг 12.05.2025 йилдаги 71-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2025 йил 10 июндаги 19/33-сон хулосаси). Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: беморларни даволашда симультан эндовидеохирургик ташрихларнинг аниқлаштирилган тактик ва техник жиҳатлари беморларга бир вақтда қорин бўшлиғи аъзоларининг қўшма хирургик касалликларидан даволанишга, хаёт сифатини оширишга, меҳнат қобилиятини тез тикланишига  имкон беради. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: таклиф этилаётган усулларни комплекс қўллаш орқали беморларнинг ташрихдан кейинги эрта фаоллаштиришга эришилган, бунинг натижасида беморларнинг реанимация бўлимида қаров вақти ўртача 23,1 соатдан 14,9 соатга қисқарган. Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази АФ прейскуранти бўйича (02.02.2024йил) реанимация бўлимида Ўзбекистон Республикаси фуқоролари учун реанимация қарови учун 1 соати- 42000 сўм, 24 соати учун 1000000 сўмни ташкил этган. Ҳисоблашга кўра анъанавий-стандарт тактика қўлланилганда бир бемор учун реанимация бўлимида қаров учун 970200  (23,1×42000=970200) сўм сарфланган, таклиф этилган усул жорий этилганда эса 625800 сўм (14,9×42000=625800) сарфланган. Демак такомиллаштирилган усулни қўллаш натижасида бир бемордан 344400 сўм (970200–625800= 344400) тежаш имконини беради. Хулоса: таклиф этилаётган комплекс усулларни амалиётга жорий этилиши бир бемор учун 344400 сўм иқтисод қилинишига олиб келди.
учинчи илмий янгилик: қорин бўшлиғи аъзоларининг қўшма хирургик касалликларини даволашда иммунологик ва лаборатор кўрсаткичларни (CD3+, CD4+, IL-6, СРО, лимфоцитлар) баҳолаган ҳолда иммуносупрессив фенотипни ҳамда иммунтанқислик ҳолати эҳтимоллигини аниқлаш орқали ишлаб чиқилган иммунокоррекция қилиш модели Андижон давлат тиббиёт институти кенгаши томонидан 2025 йил 22 апрелда 6i-41/u-сон билан тасдиқланган «Симультант лапароскопик операцияларни қўллаш орқали қорин бўшлиғи органларида ҳамрох касалликларининг даволаш натижаларини яхшилаш» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Мазкур таклиф Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Фарғона филиалининг 28.04.2025 йилдаги 98/9-сон ҳамда Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Наманган филиалининг 12.05.2025 йилдаги 71-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2025 йил 10 июндаги 19/33-сон хулосаси). Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: ишлаб чиқилган иммунокоррекция қилиш моделини қўллаш ташрихдан кейинги асоратлар сонини камайтириш, беморларнинг реабилитация вақтини қисқартириш, ташрихдан кейинги ўлим даражасини камайтиришга олиб келади. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: қорин бўшлиғи аъзоларининг қўшма хирургик касалликларини даволашда таклиф этилаётган моделни қўллаш натижасида шифохонада қолиш муддати ўртача 9 кундан 6 кунга қисқарган. Бунинг натижасида 1 беморнинг стационарда бўлиши 1 кунлик жами харажатларининг ўртача миқдори (Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази АФ прейскуранти бўйича ётоқ-ўрини, дори-дармонлар, текширувлар билан биргаликда) 188222,6 сўмни ташкил этса, 3 кунлик харажат 564666,7 сўмни ташкил этади. Хулоса: таклиф этилаётган комплекс усулларни амалиётга жорий этилиши бир бемор учун 564666,7 сўм иқтисод қилинишига олиб келди. Хулоса: ушбу илмий янгиликдан фойдаланиш ўрин-кунларни қисқартириш ҳисобига тадқиқот кўлами бўйича (n=54) 30492001,8 сўм бюджет маблағлари тежалишига имкон беради.
тўртинчи илмий янгилик: қорин бўшлиғи аъзоларида симультан оператив аралашувлар вақтида асоратлар ривожланиш хавфини камайтиришга қаратилган ҳамда “тезкор тикланиш” (fts) концепциясига асосланган ҳолда индивидуаллаштирилган ташхисот ва даволаш-реабилитация тактик тартиботининг клиник самарадорлиги исботланганлиги Андижон давлат тиббиёт институти кенгаши томонидан 2025 йил 22 апрелда 6i-41/u-сон билан тасдиқланган «Симультант лапароскопик операцияларни қўллаш орқали қорин бўшлиғи органларида ҳамрох касалликларининг даволаш натижаларини яхшилаш» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Мазкур таклиф Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Фарғона филиалининг 28.04.2025 йилдаги 98/9-сон ҳамда Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Наманган филиалининг 12.05.2025 йилдаги 71-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2025 йил 10 июндаги 19/33-сон хулосаси). Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: индивидуаллаштирилган жарроҳлик тактикасини қўллаш диагностик хатолар ва ташрихдан кейинги асоратлар сонини камайтириш, беморларнинг реабилитация вақтини қисқартириш, ташрихдан кейинги ўлим даражасини камайтиришга олиб келади. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: Ҳисоб-китобларга асосланиб, асосий гуруҳдаги беморларда симультан лапароскопик амалиётларни ўтказишдан ўртача иқтисодий самарадорлик 1 нафар беморга 8413442 сўмни ташкил этди. Хулоса: индивидуаллаштирилган ташхисот ва даволаш-реабилитация тактик тартиботидан фойдаланиш тадқиқот кўлами бўйича (n=54) жами 454325868 сўм маблағлар тежалишига имкон беради.