Саидмахамадов Носир Мўйсиналиевичнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Электр ёй печида суюқлантирилаётган пўлатларнинг қуймакорлик хоссаларини оширишнинг илмий асосларини яратиш”, 05.02.01 – Машинасозликда материалшунослик. Қуймачилик. Металларга термик ва босим остида ишлов бериш. Қора, рангли ва ноёб металлар металлургияси. Камёб, нодир ва радиоактив элементлар технологияси (қуймачилик ва металларга ишлов бериш технологияси йўналиши) (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: № В2023.3.DSc/Т668
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ислом Каримов номидаги Тошкент давлат техника университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат техника университети хузуридаги DSc.03/30.12.2019.Т.03.04. рақамли Илмий Кенгаш.
Илмий раҳбар: Тураходжаев Нодир Джахонгирович, техника фанлари доктори, профессор.
Расмий оппонентлар: техника фанлари доктори, профессор Норхуджаев Ф.Р., техника фанлари доктори, доцент Худояров С.Р., техника фанлари доктори, доцент Бердияров Б.Т.
Етакчи ташкилот: Навоий давлат кончилик ва технологиялар университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Республикамизнинг корхоналарида кўп фойдаланиладиган 35ХГСЛ, 65Г ва 35ХМЛ маркали пўлатларни электр ёй печида суюқлантириш жараёнида уларни қуймакорлик хоссаларини оширишнинг илмий асосларини яратишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
электр-ёй печида пўлатни суюқлантириш жараёнида легирловчи элемент сифатида хромни киритишнинг технологияси феррит фазасини кўпайиши натижасида ҳосил бўладиган сиқилиш коеффициентининг пасайиши асосида ишлаб чиқилган;
электр-ёй печида пўлатни суюқлантириш жараёнида флюс билан уч босқичли ишлов бериш технологияси қотишма таркибидаги фосфор ва олтингугурт миқдорининг  камайиш динамикаси асосида  ишлаб чиқилган;
қолип конструксиясининг сифонли таъминлагичининг параметрлари қолип ичида ҳосил бўладиган суюқ металл босимининг қатламлар бўйича тақсимланиш қонунияти асосида ишлаб чиқилган;
пўлатга ковш ичида алюминий билан ишлов бериш технологияси қотишма таркибидаги газ ва нометалл қўшимчаларнинг миқдори ҳамда олинаётган қотишманинг суюқ оқувчанлиги киритилаётган алюминий ўлчамларига богʻлиқлик даражаси асосида асосланган;
пўлатни қум-гилли қолипга қуйишда қолип ашёсининг катализацияловчи таркиби ҳамда суюқ металлнинг қолип ичида совуш жараёнини бошқариш орқали қуймаларнинг чизиқли киришувчанлигини камайтириш усуллари  асосланган;
қуйма тизимидаги устаманинг конструксияси суюқ металл ҳароратига ҳамда қуйманинг ҳажм бўйлаб совуш тезлигига богʻлиқлиги  асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Электр ёй печида суюқлантирилаётган пўлатларнинг қуймакорлик хоссаларини оширишнинг илмий асосларини яратиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
қум-гилли қолипда пўлат қотишмасидан қуймалар олишда сифонли таъминлагичнинг конструксияси “УзМеткомбинат” АЖ корхонасининг “Қуюв механика” цехига жорий қилинган. (“УзМеткомбинат АЖ” корхонасининг 2023 йил 29 сентябрдаги №01/02-02/02/89-сонли маълумотномаси). Жорий қилиш натижасида иссиқ ҳолатдаги ёриқларнинг ҳосил бўлиши 18 – 20 % га камайган;
пўлат қотишмасини электр ёй печида суюқлантиришнинг легирловчи элементи билан ишлов бериш технологияси “УзМеткомбинат” АЖ корхонасининг “Қуюв механика” цехига жорий қилинган. (“УзМеткомбинат АЖ” корхонасининг 2023 йил 29 сентябрдаги №01/02-02/02/89-сонли маълумотномаси). Натижада қотишманинг оқувчанлиги 7 ÷ 8 % га ошган;
суюқ пўлат қотишмасини ковш ичида ишлов бериш технологияси “УзМеткомбинат” АЖ корхонасининг “Қуюв механика” цехига жорий қилинган. (“УзМеткомбинат АЖ” корхонасининг 2023 йил 29 сентябрдаги №01/02-02/02/89-сонли маълумотномаси). Натижада қуйманинг таркибидаги нометалл қўшимчалари 5 ÷ 6 % га камайган;
пўлат қотишмасини электр ёй печида суюқлантиришнинг уч босқичли режими “УзМеткомбинат” АЖ корхонасининг “Қуюв механика” цехига жорий қилинган. (“УзМеткомбинат АЖ” корхонасининг 2023 йил 29 сентябрдаги №01/02-02/02/89-сонли маълумотномаси). Натижада қотишма таркибидаги фосфорнинг миқдори 14 ÷ 16 % га камайган;
пўлат қотишмаларини бир марталик қолиплардан қуймалар олишда қолип ашёсининг катализацияловчи таркиби “УзМеткомбинат” АЖ корхонасининг “Қуюв механика” цехига жорий қилинган. (“УзМеткомбинат АЖ” корхонасининг 2023 йил 29 сентябрдаги №01/02-02/02/89-сонли маълумотномаси). Натижада олинаётган қуймаларнинг киришувчанлиги 4 ÷ 5 % га камайган.