Жураева Дилдора Мухитдин кизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Бачадон-плацента-ҳомила қон оқими бузилишларида эндотелий дисфункцияси ривожланининг клиник-иммунологик мезонлари ва унинг ечимига шахсий ёндашув» 14.00.36 – Аллергология ва иммунология, 14.00.01 – Акушерлик ва гинекология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.4.PhD/Tib4751.
Илмий раҳбарлар: Мусаходжаева Дилорам Абдуллаевна, биология фанлари доктори, профессор; Ешимбетова Гулсара Закировна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Иммунология ва инсон геномикаси институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Иммунология ва инсон геномикаси институти, DSc.02/30.12.2019.Tib.50.01.
Расмий оппонентлар: Джаббарова Юлдуз Касимовна, тиббиёт фанлари доктори; Полевщиков Александр Витальевич, биология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Самарканд давлат тиббиёт университети.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ҳомиладор аёлларда бачадон–плацента–ҳомила қон оқими бузилишларида эндотелий дисфункцияси ривожланишининг клиник-иммунологик мезонларини асосида аниқлаш ҳамда мазкур асоратни ташхислаш, прогноз қилиш ва олдини олиш бўйича шахсийлаштирилган ёндашувни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Сурхондарё вилоятида яшовчи, йўлдош дисфункцияси бўлган ҳомиладор аёллар комплекс текширилиб, улар орасида энг кўп 1a даражаси (39,78%), кейин 1b даражаси (34,4%) ва II даража (25,8%) учраши аниқланган;
илк бор йўлдош етишмовчилигининг турли босқичларига эга бўлган аёлларнинг клиник-анамнестик ва акушерлик хусусиятлари ҳар томонлама таҳлил қилинган ва касаллик ривожланишига таъсир этувчи асосий хавф омиллари (ёш хусусиятлари, етарли овқатланмаслик, соматик касалликлар) исботланган;
илк бор йўлдош етишмовчиликнинг оғирлик даражасига кўра ўсиш омиллари (VEGF-A, PLGF, sFlt-1, TGFβ), яллиғланишга ҳос (IL-6, IL-18, IP-10) ҳамда яллиғланишга қарши (IL-4) цитокинларнинг қон зардобидаги сезиларли  ўзгаришлари аниқланган;
илк бор йўлдош етишмовчилиги оғирлигини комплекс баҳолаш учун иммунологик кўрсаткичларга асосланган интеграл индекслар (плацентар дисфункция индекси – ПДИ ва томир дисфункцияси индекси – ТДИ) ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий этилиши. 
Ҳомиладор аёлларда йўлдош етишмовчилиги аниқланганида олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: Сурхондарё вилоятида яшовчи, йўлдош дисфункцияси бўлган ҳомиладор аёллар комплекс текширилиб, улар орасида энг кўп 1a даражаси (39,78%), кейин 1b даражаси (34,4%) ва II даража (25,8%) учраши аниқланганлиги бўйича Иммунология ва инсон геномикаси институти Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 6 мартдаги №PhD3u-t/009-сон билан тасдиқланган «Плацентар дисфнкцияда ўсиш миллар мезонларининг таърифи» услубий тавсияномаси ишлаб чиқилган. Мазкур таклиф РИОваБСИАТМ Сурхондарё вилоят филиалида  2025 йил 14 январдаги №20-сонли ва Тошкент шаҳар 3-сон туғруқда 2025 йил 4 апрелдаги №81-сонли буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги Илмий техник кенгашининг 2025 йил 7 майдаги 17/22-сон маълумотномаси); ижтимоий самарадорлиги: анамнезида ҳомиладорликгача ўтказган экстрагенитал касалликларни аниқлаш ва доплерографияда плацентар дисфункцияни тасдиқловчи маркёрларни аниқлаш ҳомила йўқотилиши ва перинатал ўлим хавфи камайишига олиб келади; иқтисодий самарадорлиги: ушбу контингентдаги аёлларни аниқлаш, даволаш-профилактика тадбирларини ўз вақтида амалага ошириши натижасида 1 нафар бемор учун 604000 сўм маблағни иқтисод қилиш имконини беради; хулоса: Сурхондарё вилоятидаги ҳомиладор аёлларда йўлдош дисфункцияни эрта аниқлаш ва ўз вақтида коррекция қилиш мақсадида мунтазам мониторинг ва профилактик тадбирларнинг зарурлиги исботланган;
иккинчи илмий янгилик: йўлдош етишмовчилигининг турли босқичларига эга бўлган аёлларнинг клиник-анамнестик ва акушерлик хусусиятлари ҳар томонлама таҳлил қилинган ва касаллик ривожланишига таъсир этувчи асосий хавф омиллари (ёш хусусиятлари, етарли овқатланмаслик, соматик касалликлар) исботланганлиги бўйича Иммунология ва инсон геномикаси институти Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 6 мартдаги №PhD3u-t/009-сон билан тасдиқланган «Плацентар дисфнкцияда ўсиш миллар мезонларининг таърифи» услубий тавсияномаси ишлаб чиқилган. Мазкур таклиф РИОваБСИАТМ Сурхондарё вилоят филиалида  2025 йил 14 январдаги №20-сонли ва Тошкент шаҳар 3-сон туғруқда 2025 йил 4 апрелдаги №81-сонли буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги Илмий техник кенгашининг 2025 йил 7 майдаги 17/22-сон маълумотномаси); ижтимоий самарадорлиги: анамнезида ҳомиладорликгача ўтказган экстрагенитал касалликларни аниқлаш ва доплерографияда плацентар дисфункцияни тасдиқловчи маркёрларни аниқлаш ҳомила йўқотилиши ва перинатал ўлим хавфи камайишига олиб келади; иқтисодий самарадорлиги: ушбу контингентдаги аёлларни аниқлаш, даволаш-профилактика тадбирларини ўз вақтида амалага ошириши натижасида 1 нафар бемор учун 604000 сўм маблағни иқтисод қилиш имконини беради; хулоса: аниқланган хавф омиллари асосида йўлдош етишмовчиликнинг олдини олиш ва даволаш чора-тадбирларини ишлаб чиқиш мумкинлиги кўрсатилган;
учинчи илмий янгилик: йўлдош етишмовчиликнинг оғирлик даражасига кўра ўсиш омиллари (VEGF-A, PLGF, sFlt-1, TGFβ), яллиғланишга ҳос (IL-6, IL-18, IP-10) ҳамда яллиғланишга қарши (IL-4) цитокинларнинг қон зардобидаги сезиларли  ўзгаришлари аниқланганлиги бўйича Иммунология ва инсон геномикаси институти Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 6 мартдаги №PhD3u-t/009-сон билан тасдиқланган «Плацентар дисфнкцияда ўсиш миллар мезонларининг таърифи» услубий тавсияномаси ишлаб чиқилган. Мазкур таклиф РИОваБСИАТМ Сурхондарё вилоят филиалида  2025 йил 14 январдаги №20-сонли ва Тошкент шаҳар 3-сон туғруқда 2025 йил 4 апрелдаги №81-сонли буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги Илмий техник кенгашининг 2025 йил 7 майдаги 17/22-сон маълумотномаси); ижтимоий самарадорлиги: анамнезида ҳомиладорликгача ўтказган экстрагенитал касалликларни аниқлаш ва доплерографияда плацентар дисфункцияни тасдиқловчи маркёрларни аниқлаш ҳомила йўқотилиши ва перинатал ўлим хавфи камайишига олиб келади; иқтисодий самарадорлиги: ушбу контингентдаги аёлларни аниқлаш, даволаш-профилактика тадбирларини ўз вақтида амалага ошириши натижасида 1 нафар бемор учун 604000 сўм маблағни иқтисод қилиш имконини беради; хулоса: аниқланган цитокинлар ва ўсиш омилларини йўлдош етишмовчилик даражасини баҳолашда маркер сифатида қўллаш имконияти тасдиқланиб, бу акушерлик тактикаси оптималлашувига хизмат қилиши кўрсатилган;
тўртинчи илмий янгилик: йўлдош етишмовчилиги оғирлигини комплекс баҳолаш учун иммунологик кўрсаткичларга асосланган интеграл индекслар (плацентар дисфункция индекси – ПДИ ва томир дисфункцияси индекси – ТДИ) ишлаб чиқилганлиги бўйича бўйича Иммунология ва инсон геномикаси институти Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 6 мартдаги №PhD3u-t/009-сон билан тасдиқланган «Плацентар дисфнкцияда ўсиш миллар мезонларининг таърифи» услубий тавсияномаси ишлаб чиқилган. Мазкур таклиф РИОваБСИАТМ Сурхондарё вилоят филиалида  2025 йил 14 январдаги №20-сонли ва Тошкент шаҳар 3-сон туғруқда 2025 йил 4 апрелдаги №81-сонли буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги Илмий техник кенгашининг 2025 йил 7 майдаги 17/22-сон маълумотномаси); ижтимоий самарадорлиги: анамнезида ҳомиладорликгача ўтказган экстрагенитал касалликларни аниқлаш ва доплерографияда плацентар дисфункцияни тасдиқловчи маркёрларни аниқлаш ҳомила йўқотилиши ва перинатал ўлим хавфи камайишига олиб келади; иқтисодий самарадорлиги: ушбу контингентдаги аёлларни аниқлаш, даволаш-профилактика тадбирларини ўз вақтида амалага ошириши натижасида 1 нафар бемор учун 604000 сўм маблағни иқтисод қилиш имконини беради; хулоса: таклиф этилган интеграл индекслар (ПДИ ва ТДИ) ҳамда диагностика ва мониторинг алгоритмининг қўлланиши акушерлик асоратларини прогнозлаш ва уларнинг хавфини камайтиришда юқори самаралилиги асосланган.