Искандаров Шухрат Чориевичнинг
фан доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармогʻи номи): “Ванадий оқим аккумуляторлари учун қайта ишланган В2О5 асосидаги электролитлар ва наноқатламлар билан модификацияланган электродлар”, 01.04.12 – Наноматериаллар физикаси ва технологияси (техника фанлари фанлари PhD).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2025.1.PhD/Т5212.
Илмий маслаҳатчи: Ашуров Хатам Бахронович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: У.А. Арифов номидаги Ион-плазма ва лазер технологиялари институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ион-плазма ва лазер технологиялари институти, DSc.02/30.12.2019.FM/T.65.01.
Расмий оппонентлар:
Махманов Урол Қудратович, физика-математика фанлари доктори, профессор. 
Алимов Умарбек Кадирберганович, техника фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади:
Ванадий оқим аккумулятори учун қайта ишланган ванадий беш оксидидан (В2О5) электролит сифатида фойдаланиш имкониятини оʻрганиш ҳамда электрод юзасига атом қават оʻстириш (АЛД) усулида ТиО2 наноқопламалар қоплаш орқали электрод самарадорлигини ошириш ва емирилишини олдини олиш.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор модификацияланган наноқопламали электродларни синовдан оʻтказиш мақсадида бир ячейкали мембрана электрон блок (МЕБ) лаборатория модели ишлаб чиқилди;
илк бор АЛД усулида углерод намат юзасига наноқопламали ТиО2 қоплаш орқали 50 нм қалинликда оʻстирилган ТиО2 ли электроднинг зарядланиш вақти 1,5-мартагача камайиши ва оптимал қалинлик 50 нм эканлиги аниқланди;
илк бор ТиО2 билан модификацияланган катод электродларида емирилиш 2,3-мартагача камайиши аниқланди. Бундан ташқари катод электродларидаги емирилиш ТиО2 наноқоплама қалинлиги боғлиқ этмаслиги аниқланди;
илк бор ванадий оқим аккумуляторлар МЕБ учун янги турдаги биполяр пластинкалар технологияси ечими таклиф қилинди. (№ ФАП 02314. 31.07.2023)
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ванадий оқим аккумуляторлари учун қайта ишланган В2О5 асосидаги электролитлар ва наноқатламлар билан модификацияланган электродлар боʻйича тадқиқот натижаларига кўра:
Коʻп ячейкали МЕБ учун Оʻзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлиги томонидан фойдали моделга патент олинди (№ ФАП 02314, №-31.07.2023-й.). Натижада, коʻп ячейкали МЕБ йигʻишда юқа (2-3 мм) графит плиталардан фойдаланилади. Графит материали моʻртлиги учун коʻп ячейкали графит плиталарни йигʻиш жараёнида графит плитани синиш эҳтимоли юқори. Шу сабабли ушбу патентда графит плита материалини оʻрнига арзон, ишлов бериш қулай мустаҳкам материаллардан фойдаланиш таклиф этилган.
Қайта тикланувчи энергия манбаларидан олинадиган энергияни сақлаш ва истемолга йўқотишларсиз етказиб беришда, катта ҳажмли энергия сақлаш технологияларнинг улиши катта. Қайта тикланувчи энергия манбаларидан фойдаланишда яқин келажакда энг истиқболи технологиялардан бири ҳисобланаётган ванадий оқим аккумуляторларини имконияти мавзусидаги мақоламизга: “Солвинг тҳе Проблем оф Энергй Стораге фор Солар Пҳотоволтаиc Планц (Ревиеw)” қуйдаги хорижий тадқиқотчилар (Пҳйсиcал Ревиеw Леттерс. 2020. В.124. №19. п.196402, ИФ=9.185; Апплиед Солар Энергй. 2024. В.60. п.357–369, ИФ=1.6; Мембранес. 2021. В.11. №11. п.867, ИФ=4.2; Апплиед Солар Энергй. 2022. В.58. п.444–457, ИФ=1.6) ҳар хил турдаги катта ҳажмли энергия сақлаш аккумуляторларининг ютуқ ва камчиликларини таққослашда кенг фойдаланган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish