Хатамов Холдоржон Мансуржон ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.  Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ҳомила гемолитик касаллигини ташхислашни ва даволашни иммунологик жиҳатлари”, 14.00.01 – Акушерлик ва гинекология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.4.PhD/Tib5070.
Илмий раҳбарлар: Жабборов Улуғбек Узокович, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти, DSc.04/30.04.2022.Tib.93.02.
Расмий оппонентлар: Ҳамдамова Муҳайёхон Тўхтасиновна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Юсупбаев Рустем Базарбаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Бишкек Ҳалқаро тиббиёт институти (Қирғизистон Республикаси). 
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқоднинг мақсади: гемолитик касалликда фетал технологияларни антенатал қўллашнинг иммунологик самарадорлигини чақалоқларда эрта неонатал даврда ўрганишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
резус иммунизацияли ҳомиладорларда IgG1 ва IgG3 ларни гел микроусуллари ёрдамида аниқлашни қўллаш информативлиги иқтисодий самарадорлик нуқтаи назаридан асосли эканлиги исботланган;
антенатал даврда фетал жаррохлик амалиётлари қўлланган резус иммунизацияли ҳомиладорлардан туғилган чақалоқларнинг туғма гуморал иммунитет кўрсаткичларини яхшиланиши (IgM, IgG, IgA), эрта неонатал даврда чақалоқларнинг яллиғланиш потенциалини пасайиши асосланган; 
резус номутаносиблик ҳолатидаги ҳомиладорларнинг антенатал даврда ҳомила ичи қон қуйиш фетал жаррохлик амалиётлари ўтказилиши, гемолитик касаллиги мавжуд чақалоқларда туғма ҳужайравий иммунитет кўрсаткичлари (CD3+, CD4+, CD8+, CD15+/56+, иммунорегулятор индекс) яхшиланиши, туғма иммун танқис ҳолат ривожланиши пасайиши илк маротаба асосланган;
антенатал даврда ҳомила ичи гемотрансфузияси ўтказилмаган чақалоқларнинг ҳужайравий иммунитет кўрсаткичларида, хусусан, CD3+, CD4+ кўрсаткичларининг пасайиши, CD8+ ва CD16+/56+ кўрсаткичларининг эса кўтарилиши каби жиддий ўзгаришлар юзага келиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
«Резус-иммунизацияли ҳомиладорларда ҳомила гемолитик касаллигини ҳомила ичи даволашнинг иммунологик жиҳатлари» мавзусидаги илмий янгиликни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2025 йил 10 июндаги 19/40-сон хулосаси олинган.   
биринчи илмий янгилик. резус-иммунизацияни ташхишлашни янги гель микроусули ёрдамида G иммуноглобулинларнинг IgG1 ва IgG3 субклассларини аниқлаш диагностик ва прогностик жиҳатдан аҳамиятли эканлиги асосланган. Ижтимоий самарадорлиги: резус-иммунизация ҳолатида ҳомиладорларда антирезус антитаналар титрини аниқлаш диагностик ва прогностик жиҳатдан кам аҳамиятли ҳисобланиб, гел технологиялар ёрдамида резус иммуноглобулинларнинг G субклассларини ўрганиш катта прогностик ва диагностик аҳамиятга эга. Бу ўз навбатида оғир гемолитик касаллик ҳолатларини олдини олишга, ўз вақтида ҳомила ичи амалиётини бошлашга ёрдам берган. Иқтисодий самарадорлиги: нотўлиқ антирезус антитаналарни текшируви учун ўртача 756000 сўм маблағ сарфланади ва ҳомиладорлик даврида бир неча маротаба ўтказилади. Гел технологияси ёрдамида резус иммуноглобулинларнинг G субклассларини текшириш эса ҳомиладорлик даврида фақат бир маротаба ўтказилади ҳамда 135000 маблағ сарфини талаб қилади. Хулоса: диагностик тадбирларни такомиллаштириш ўртача ҳар бир бемордан 621000 сўм иқтисод қилиш имконини берган.
иккинчи илмий янгилик. Чақалоқларда эрта неонатал даврда туғма гуморал иммунитет кўрсаткичларини ўрганиш, уларнинг яллиғланиш потенциали ҳомила ичи қон қуйиш амалиётидан кейин пасайиши асосланган. Ижтимоий самарадорлиги: ҳомила ичи қон қуйиш амалиётининг иқтисодий самарадорлиги гемолитик касаллик билан туғилган чақалоқ даволаниши учун катта сарфларни талаб қиладиган, эрта неонатал даврда катта миқдорларда ва қайта қон алмаштириш амалиётларининг камайиши, реанимацион ўринларда чақалоқларнинг нисбатан кам даволаниши ҳамда касалланиш ва ўлим билан боғлиқ бўлган статистик кўрсаткичларнинг яхшиланиши билан тушунтирилади. Иқтисодий самарадорлиги: ушбу ҳолатлар ҳар бир беморга сарфланган маблағнинг 18 736000 сўмгача тежалишини кўрсатди. Бу эса маблағ тежалиши, мукаммаллаштирилган даволаш жараёнини таъминлади. Хулоса: антенатал даврда фетал амалиёт ўтказилиши ҳомиладорлик муддатларини чўзишга, туғадиган аёл учун психологик жароҳат етказадиган неонатал касалланиш ва перинатал ўлим ҳолатларини камайишига, ва бу ўз ўрнида аёллар ҳаёт сифатини яхшиланишига олиб келиши орқали юқори ижтимоий-иқтисодий самарадорликка эришилган.
учинчи илмий янгилик. Чақалоқларда эрта неонатал даврда туғма ҳужайравий иммунитет кўрсаткичларини ўрганиш, ҳомила ичи қон қуйиш амалиётидан кейин туғма иммунитет етишмовчилиги ҳолатини камайтириши асосланган. Ижтимоий самарадорлиги: гемолитик касаллиги мавжуд чақалоқларнинг туғма иммунитет кўрсаткичларини стационар шароитларда ўрганиш йўли билан уларнинг туғруқдан кейинги адаптив хусусиятларини ва интенсив даво ҳамда реанимацион бўлимларда нисбатан кам даволанишини таъминлаган. Иқтисодий самарадорлиги: госпитализация учун сарфланадиган манбалар иқтисод қилинди – стационарда бир кун ётиш сарфи 223500 сўмни ташкил қилади (умумий иқтисодий самарадорлик 1 нафар бемор учун 447000 сўмни ташкил қилган). Хулоса: гемолитик касалликда туғма ҳужайравий иммунитет кўрсаткичларини ўрганиш 447000 сўм Бюджет маблағларини ва 269000 сўм бюджетдан ташқари маблағларни иқтисод қилишга имкон берди.
тўртинчи илмий янгилик. Гестацион даврда ҳомила ичи гемотрансфузияси ўтказилмаган чақалоқларнинг ҳужайравий иммунитет кўрсаткичларида, хусусан, CD3+, CD4+ кўрсаткичларининг пасайиши, CD8+ ва CD16+/56+ кўрсаткичларининг эса кўтарилиши каби жиддий ўзгаришлар юзага келиши ҳамда туғма иммунтанқислик ҳолати ривожланиши асосланган. Ижтимоий самарадорлиги: антенатал даврда фетал амалиёт ўтказилмаган ҳолатда, эрта неонатал даврда чақалоқларда иммунологик кўрсаткичларни ўрганиш, резус-иммунизация ҳолатидаги ҳомиладорликни олиб бориш стратегиясини тўғри танлашга имкон берган ва шу орқали юқори ижтимоий самарадорликка эришилган. Иқтисодий самарадорлиги: илмий янгилик татбиқ этилгунча ҳомила гемолитик касаллиги мавжуд ҳомиладорларни олиб боришда, барвақт ҳомила гемолитик касаллигининг оғир, хусусан шишли шакллари ривожланиши рўй берган ҳамда ушбу ҳомиладорликлар анча эрта муддатларда тўхтатилган. Бу эса ўз навбатида оғир гемолитик касаллик билан оғриган экстремал кичик вазнли чақалоқлар дунёга келишига олиб келган ва аёлларни туғруқдан кейинги даволаниши ҳамда психологик ҳолатини яхшилашга 5273000 сўмни ташкил қилган бўлса, тавсиянома татбиқ этилгач ҳаражатлар 2564000 сўмгача камайган. Хулоса: ҳомила гемолитик касаллигида ҳомила ичи қон қуйиш фетал жарроҳлик амалиётини ўтказиш, ҳомиладорлик муддатини узайтиришга ва шу билан бирга бирмунча етилган чақалоқларни туғилишига, аёлнинг стационарда нисбатан камроқ қолишига ҳамда ҳаёт сифати яхшиланишига ёрдам беради ҳамда 2709000 сўм маблағларни тежаб иқтисодий самарадорликка эришилган.