Комилов Шухратжон Рахимжон ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: 05.06.02–Тўқимачилик материаллари технологияси ва хомашёга дастлабки ишлов бериш - “Чигитдан толани ажратиб олиш жараёнидаги ишчи қисмлар конструксиясини такомиллаштириш орқали тола сифатини сақлаб қолиш”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2025.1.PhD/Т5397
Илмий раҳбар: Мурадов Рустам Мурадович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган давлат техника университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Наманган давлат техника университети, DSc. 03/04.10.2025.Т.174.01
Расмий оппонентлар: Эргашев Жамолиддин Саматович, техника фанлари доктори, профессор; Мамашарипов Абдунаби, техника фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент тўқимачилик ва енгил саноат институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади пахтани дастлабки ишлаш технологик жараёнида аррали жин машинасининг ишчи камерасини такомиллаштириш орқали жинлаш жараёни унумдорлиги ва тола сифатини оширишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
аррали жин машинасининг ишчи камерасига тушаётган пахта ҳисобига ҳосил бўладиган хомашё валиги зичлигини ростлаш мақсадида икки арра орасидаги пахтани арра тишларига илаштириб берувчи, планкалари қия жойлашган тезлаткич-сургич конструксияси ишлаб чиқилган;
ишчи камерага ўрнатилган айлана шаклидаги тезлаткич-сургич планкаларининг ўққа нисбатан вертикал ва қия жойлаштириш натижасида икки арра орасидаги беҳуда айланаётган пахта хомашёсини олиб чиқишнинг такомиллаштирилган усули ишлаб чиқилган;
хомашё валиги тезлигини таъминлагичдан тушувчи пахта массаси ҳисобига ўзгаришини инобатга олган ҳолда тезлаткич-сургич планкаларининг мақбул оралиқ масофаси ҳисоблаб топилган;
кўп омилли тажрибалар асосида хомашё валиги зичлигини камайтирувчи ва ростловчи тезлатгич сургичнинг қиялиги ҳамда планка диаметрининг мақбул қийматларини регрессион математик омил орқали аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ишчи камерадан жинланган чигитларни чиқишини тезлаштириш ва тола ажратиш жараёни иш унумдорлигини ошириш бўйича амалга оширилган тадқиқотлар асосида:
Хомашё валиги зичлигини камайтириш мақсадида тезлаткич-сургич ўрнатилган аррали жин ишчи камераси «Тошбулоқ текс» МЧЖ га қарашли «Пахта тозалаш» корхонасига ишлаб чиқаришга жорий этилган («Ўзтўқимачиликсаноат» уюшмасининг 2025-йил 7-майдаги 03/25-981-сон маълумотномаси). Натижада чигитларнинг ишчи камерадан чиқиб кетиши бирлик вақтда 32 % га ортиши эвазига жин иш унумдорлигини 10-12 % га оширишга эришилган. Иш унумдорлиги (2 та жин учун) толадаги нуқсон ва ифлос аралашмалар миқдорини 0,5% га камайишида оддий ва ўрта синф орасидаги фарқ 1,0% бўлганда, жорий қилинаётган вариантда 3,4% тола ўз синфини кўтариш имконини берган.