Мараимова Камола Шухратовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармогʻи номи): Саноат корхоналарида маҳсулотларни диверсификациялаш асосида иқтисодий самарадорликни ошириш (Қурилиш материаллари саноати мисолида), 08.00.03 – Саноат иқтисодиёти.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.1.PhD/Iqt2487
Илмий раҳбар: Режапов Хайрилло Хикматуллаевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: Мирзо Улугʻбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат техника университети,
DSc.03/30.12.2019.I.03.05
Расмий оппонентлар: Қосимова Дилором Собировна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Ибрагимова Саодат Абдумуминовна, иқтисодиёт фанлари номзоди, профессор
Етакчи ташкилот: Андижон давлат университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: саноат корхоналари маҳсулотини диверсифика-сиялашуга кўра иқтисодий самарадорликка эришишга қаратилган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
қурилиш материаллари саноати корхоналари маҳсулоти диверсификацияси ҳисобига яратилаётган қўшилган қиймат ҳажмини ЯИМ ҳажмига мустақил ўзгарувчи омилларга кўра натижавий кўрсаткичлар ўртасидаги богʻлиқликнинг эластиклик даражаси асослаб берилган;
қурилиш материаллари саноати корхоналарининг диверсификациялашув даражасини баҳолашга кўра «қуйи» (0,001-0,333), «ўрта» (0,334-0,554), «сезиларли» (0,555-0,700), «кучли» (0,701-0,900) ва «сезиларли даражада кучли» (0,900-1,000) рейтинг даражалари асослаб берилган;
қурилиш материаллари саноати корхоналарида ишлаб чиқариладиган маҳсулотларни халқаро стандартларга мослаштиришда “Узбекистан Буилдинг Cоде (УБС)” техник меъёрлаш ва стандартлаштириш тизимини жорий қилиш-нинг мақсадга мувофиқлиги асосланган;
2025-2030-йилларда маҳаллий қурилиш материаллари саноати маҳсулоти диверсификацияси ҳисобига эришиладиган иқтисодий самарадорлик бўйича инерсион, пессимистик ва оптимистик прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Саноат корхоналари маҳсулотини диверсификациялаш асосида иқтисодий самарадорликка эришиш борасида ишлаб чиқилган таклифлар асосида:
қурилиш материаллари саноати корхоналари маҳсулоти диверсификацияси ҳисобига яратилаётган қўшилган қиймат ҳажмини ЯИМ ҳажмига мустақил ўзгарувчи омилларга кўра натижавий кўрсаткичлар ўртасидаги богʻлиқликнинг эластиклик даражаси бўйича таклифдан Қурилиш материаллари саноати корхо-налари уюшмаси томонидан “Қурилиш материаллари саноатида янги турдаги қурилиш материал-ларини ишлаб чиқаришни ташкил этиш”га оид ҳужжатларни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Қурилиш материаллари саноати корхоналари уюшмасининг 2024-йил 23-октябрдаги 04/09-3135-сон маълумот-номаси). Таклиф маҳсулотлар диверсификацияси ҳисобига яратилаётган қўшил-ган қиймат ҳажмини мавжуд имкниятдарда самаралироқ фойдаланишга кўра янада оширишга муайян даражада хизмат қилган;
қурилиш материаллари саноати корхоналарининг диверсификациялашув даражасини баҳолашга кўра «қуйи» (0,001-0,333), «ўрта» (0,334-0,554), «сезиларли» (0,555-0,700), «кучли» (0,701-0,900) ва «сезиларли даражада кучли» (0,900-1,000) рейтинг даражалари Қурилиш материаллари саноати корхоналари уюшмаси томонидан “Дурабле ЖБИ Cомпанй” МЧЖ ва “Дурабле Стоне” МЧЖ корхоналари фаолиятига жорий қилинган (Ўзбекистон Қурилиш материаллари саноати корхоналари уюшмасининг 2024-йил 23-октябрдаги 04/09-3135-сон, “Дурабле ЖБИ Cомпанй” МЧЖнинг 2024-йил 4-октябрдаги 1-09/33-сон, “Дурабле Стоне” МЧЖнинг 2024-йил 15-октябрдаги 1-09/35-сон маълумотномалари). Таклиф корхоналар диверсификациялашув даражасини баҳолаш аниқлигини ошришга ҳамда унга кўра мавжуд имкониятларни ишлаб чиқаришга жалб қилиш имкониятларини кенгайтиришга муайян даражада хизмат қилган;
қурилиш материаллари саноати корхоналарида ишлаб чиқариладиган маҳсулотларни халқаро стандартларга мослаштиришда “Узбекистан Буилдинг Cоде (УБС)” техник меъёрлаш ва стандартлаштириш тизимини жорий қилиш-нинг мақсадга мувофиқлиги бўйича таклиф Қурилиш материаллари саноати корхоналари уюшмаси томонидан “Дурабле ЖБИ Cомпанй” МЧЖ ва “Дурабле Стоне” МЧЖ корхоналари фаолиятига жорий этилган (Ўзбекистон Қурилиш материаллари саноати корхоналари уюшмасининг 2024-йил 23-октябрдаги 04/09-3135-сон, Дурабле ЖБИ Cомпанй” МЧЖнинг 2024-йил 4-октябрдаги 1-09/33-сон, “Дурабле Стоне” МЧЖнинг 2024-йил 15-октябрдаги 1-09/35-сон маълумотномалари). Ушбу таклиф қурилиш материаллари саноатида ишлаб чиқариладиган маҳсулотларни халқаро стандартлар талабларига мослаштириш, маҳсулотларни халқаро бозорларга экспорт қилиш имконини кенгайтиришга муайян даражада хизмат қилган;
2025-2030-йилларда маҳаллий қурилиш саноати корхоналарида маҳсулот диверсификацияси ҳисобига эришиладиган иқтисодий самарадорлик бўйича инерсион, пессимистик ва оптимистик прогноз кўрсаткичларидан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022-йил 28-январдаги ПФ-60-сон “2022-2026-йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг Тараққиёт стратегияси тўгʻриси-да”ги Фармонининг 1-иловаси 22-мақсадни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Қурилиш материаллари саноати корхоналари уюшмасининг 2024-йил 23-октябрдаги 04/09-3135-сонли маълумотномаси). Ушбу таклиф соҳадаги мавжуд ички имкониятлардан самарали фойдаланиш ва диверсификациялаш самарадорлигини оширишга муайян даражада хизмат қилган.