Сафарова Фарида Нормуротовнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Инглиз ва ўзбек тилларида қандолатчилик лексикасининг чоғиштирма тадқиқи” мавзусидаги  10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик  ихтисосликлиги  бўйича
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: 
Илмий раҳбар: Бакиров Поян Уралович, Филология фанлари доктори, профессор 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат университети 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Исҳоқхон Ибрат номидаги Наманган давлат чет тиллари институти ҳузуридаги филология фанлари бўйича фалсафа доктори илмий даражасини берувчи PhD.03.05.05.2023.Fil.163.01. рақамли Илмий кенгаш. 
Расмий оппонентлар:  филология фанлари доктори, профессор А.И.Зияев; филология фанлари доктори (DSc) доцент Х.А.Саримсоқов.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади қандолатчиликка оид лексикани қиёсий- чоғиштирма план асосида тадқиқ этиш ҳамда таҳлилга тортилган лексикани  маъновий, културологик, парадигматик хусусиятларини, ясалиш тамойилларини ўрганишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий йангилиги қуйидагилардан иборат:
ўзбек тилида префиксация усулида ясалган қандолат номлари бошқа сўз ясалиш усулларига қараганда салмоқ жиҳатдан озчиликни ташкил қилиши, инглиз тилида қандолат номларининг ясалишида суффиксация усулда ясалган қандолат номлар нисбатан кўпчиликни ташкил қилиши, шунингдек, инглиз тилида префикс қўшиш орқали ясалган қандолат номларига    қўшимча қўшиш натижасида,  ўз маъносидан бошқа маъноларни ҳам англатиши аниқланган;
чоғиштирилаётган тилларда қандолатчиликка оид лексиканинг структур-деривацион таҳлили этилиб, уларнинг лексик-семантик, морфологик, композицион деривацион моделларининг фарқли ва ўхшаш томонлари аниқланган;
изоморфик хусусиятларига кўра овқатланиш жараёнини ифодаловчи гастрономик лексемалар икки тилда ҳам умумийлик касб этиши, бу тилларда ишлатиладиган лексемалар аксариятининг бир-бирига эквивалентлари мавжудлиги, алломорфик хусусиятларига кўра қандолат номлари борасида инглиз тилида атоқли отлар салмоғи кўплиги, ўзбек тилида эса аксарият лексикалар турдош отлар асосида ясалиши асосланган;
инглиз тилида қандолат номлари таркибида антропонимлар салмоғи катта эканлиги, ўзбек тилида эса қандолат номлашда метафорик, метонимик маъноларнинг етакчи эканлиги далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларида “қандолатчилик” лексикасининг чоғиштирма тадқиқи таҳлили юзасидан олинган илмий натижалар асосида:
ўзбек тилида префиксация усулида ясалган қандолат номлари бошқа сўз ясалиш усулларига қараганда салмоқ жиҳатдан озчиликни ташкил қилиши, инглиз тилида қандолат номларининг ясалишида суффиксация усулда ясалган қандолат номлар нисбатан кўпчиликни ташкил қилиши, шунингдек, инглиз тилида префикс қўшиш орқали ясалган қандолат номларига    қўшимча қўшиш натижасида,  ўз маъносидан бошқа маъноларни ҳам англатиши тўғрисидаги мулоҳазалардан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида бажарилган Ф3- 201912258,  “Давлат илмий-техник дастурлари доирасидаги “Ўзбек адабиётининг кўп тилли (ўзбек, рус, инглиз тилларида) электрон платформасини яратиш” номли амалий грант лойиҳасида фойдаланилган. (Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 9-октябр № 01/10-2050-сон маълумотномаси). Натижаларнинг жорий қилиниши соҳа вакилларининг нутқини ўстиришга ҳамда қандолатчиликка доир луғат ва электрон иловасини ишлаб чиқишга хизмат қилган;
изоморфик хусусиятларига кўра овқатланиш жараёнини ифодаловчи гастрономик лексемалар икки тилда ҳам умумийлик касб этиши, бу тилларда ишлатиладиган лексемалар аксариятининг бир-бирига эквивалентлари мавжудлиги, алломорфик хусусиятларига кўра қандолат номлари борасида инглиз тилида атоқли отлар салмоғи кўплиги, ўзбек тилида эса аксарият лексикалар турдош отлар асосида ясалишига доир тавсия ва илмий янгиликларидан Ўзбекистон Миллий университетида 2018-2021-йиллар давомида бажарилган ПЗ-201709134-сонли “Филология йўналиши бўйича инглиз тили ўрганишни баҳолаш сифатининг шакл ва тамойиллари” мавзусидаги амалий тадқиқот лойиҳаси доирасида вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган ва юқоридаги тавсиялар ушбу лойиҳа доирасида нашр этилган ишларда ўз аксини топган. (Ўзбекистон Миллий университетининг 2024-йил 23-февралдаги 04/11-1438-сон маълумотномаси). Натижаларнинг жорий қилиниши инглиз ва ўзбек тилларида қандолатчилик лексикасининг семантикаси ва лингвомаданиятини таҳлил қилиш учун ишлаб чиқилган методиканинг қардош ва қардош бўлмаган тилларга хос бошқа типдаги лексикаларни тадқиқ қилишда фойдаланиш мумкинлигини далиллашга хизмат қилган;
инглиз ва ўзбек тиллари қандолатчилик лексикаларни лексик-семантик таҳлил қилиш асосида уларнинг парадигматик муносабатларини, соҳага оид лексиканинг мавзуий гуруҳларини, уларнинг этимологик таснифи ҳамда ўз ва ўзлашма қатлам бирликларига мансублиги, шунингдек инглиз ва ўзбек тиллари қандолатчилик лексикаси номинантларининг ўзаро алломорфик ва изоморфик хусусиятларини аниқлаш ва шу орқали чоғиштирилаётган тиллардаги қандолатчилик номларининг лингвокултурологик жиҳатларига доир фикрларидан Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “ Ўзбекистон телерадиоканали” давлат муассасасида “Таълим ва тараққиёт”, “Ўсмирлар учун” номли эшиттиришларни тайёрлашда фойдаланилган. (“Ўзбекистон” телерадиоканали ДМ “Маданий-маърифий ва бадиий эшиттиришлар” муҳарририятининг 2024-йил 19-январ 04-36-96-сон маълумотномаси);
қандолатчилик номлари ва уларнинг мавзуий гуруҳларини ўрганиш, ушбу йўналишда изоҳли ва электрон луғатлар яратиш, яратилган электрон луғатларни wеб-дастур ёки мобил илова шаклида Play market иловалар омбори ҳамда бошқа wеб-дастурлар орқали истеъмолчиларга фойдаланиш учун тақдим этиш, шу билан биргаликда уларнинг бепул ёки пуллик вариантини юклаб олиш жараёнларини босқичма-босқич шакллантириш ва амалга оширишга бағишланган мавзуларда, ТРИГГЕР лойиҳаси доирасида Термиз давлат университети Хорижий филология факултети битирувчи талабаларига семинар-тренинглар ташкил этиб, талабаларда тадбиркорлик кўникмасини шакллантириш, яратилган электрон луғатларни таълим бозорида сотиш ва сотиб олиш ҳақидаги молиявий саводхонлигини ривожлантириш бўйича ўз тавсияларини ишлаб чиққан. (Термиз давлат университетида 2021-2025 йилларда амалга оширилган 617309- EPP-1-2020-1-EPPKA2-CBHE-JP рақамли “Triggering innovative approaches and entrepreneurial skills for studens through creating conditions for graduate’s employability in Central Asia – TRIGGER” мавзусидаги халқаро лойиҳа доирасида амалиётга тадбиқ этилган. 2025 йил 9-июн №06/12-2444 маълумотномаси). Натижада, илмий изланувчиларга,  талабаларга  ўзбек ва инглиз  халқининг анъаналари, урф-одатлари, турмуш тарзини қиёслаш имкони пайдо бўлган  ва маънавий қадриятлар тизимида алоҳида ўрин эгаллаган маросимлар, маданият, халқ оғзаки ижоди ҳақидаги матнлар бўйича лингвокултурология, этнолингвистика каби йўналишлар бўйича олиб борилаётган илмий тадқиқотлар ҳажми кўпайгани  ҳақида хорижий  тил профессор-ўқитувчилари ва талабаларга маълумот берилган.