Bazarbaeva Ayjamal Kdirbaevnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar. Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): “Bo‘lajak tarbiyachilarning kognitiv qobiliyatlarini rivojlantirish metodikasini takomillashtirish”, 13.00.08 - Maktabgacha ta’lim va tarbiya nazariyasi va metodikasi (pedagogika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2025.1.PhD/Ped9741
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: O‘zbekiston milliy pedagogika universiteti.
Ilmiy rahbar: Chorieva Durdona Anvarovna, pedagogika fanlari doktori (PhD), dotsent
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: O‘zbekiston milliy pedagogika universiteti, DSc.03/30.01.2020.Ped.26.01.
Rasmiy opponentlar: Abduraximova Dilfuza Alievna pedagogika fanlari doktori (DSc), professor; Allaberdieva Kumri Xamraevna, pedagogika fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD), dosent.
Yetakchi tashkilot: Urgench davlat pedagogika instituti
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi. bo‘lajak tarbiyachilarning kognitiv qobiliyatlarini rivojlantirish metodikasini takomillashtirish bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
bo‘lajak tarbiyachilarning kognitiv qobiliyatlarini rivojlantirishning pedagogik imkoniyatlari kognitiv qobiliyatning tarkibiy qismlari bo‘lgan motivatsion-rag‘batlovchi, mazmunli-faoliyatli, emotsional-baholovchi komponentlarga doimiy integratsiyasilash hamda ijodiy, mustaqillik, o‘z-o‘zini namoyon etish funksiyalarni uyg‘unligini ta’minlash asosida aniqlashtirilgan;
bo‘lajak tarbiyachilarning kognitiv qobiliyatlarini rivojlantirish modeli amaliy faoliyat tajribasini tarkib toptirish, muntazam harakat orqali o‘z-o‘zini namoyon etish, shaxsiy ijobiy tasavvurini oshirishga intiluvchan tarbiyalanuvchining shaxsiy salohiyatini integratsiyalash hamda bolalarda ta’limga qobiliyatni shakllantirish vositasi sifatida o‘zaro hamkorlikdagi faoliyat tuzilmasini bosqichma-bosqish aniqlash asosida takomilashtirilgan;
bo‘lajak tarbiyachilarning kognitiv qobiliyatlarini rivojlantirish metodikasi intellektni rivojlantirish, ijodiy emotsiyani barqarorlashtirish va savodxonlikni oshirish hamda individual, harakatlanuvchi, shakllar uyg‘unligini tahlil va baholash, kreativ masalalar, pedagogik tavsiyalar, interfaol o‘qitish, shahsiy rivojlanishga yo‘naltirilgan metodlar orqali bosqichma-bosqich jadallashtirish algoritmini kiritish asosida takomillashtirilgan;
bo‘lajak tarbiyachilarning kognitiv qobiliyatlarini rivojlantirish metodikasini samaradorligi shaxsiy va hayotiy vaziyatli muammolarni, tarbiyalanuvchilarning faolligini oshirishga yo‘naltirish, do‘stona munosabatlarni frontal shakllarda olib borish hamda bolalarga teatrlashtirilgan faoliyatni tashkil etishning tarkibiy qismlarini aniqlash asosida takomillashtirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Bo‘lajak tarbiyachilarning kognitiv qobiliyatlarini rivojlantirish metodikasini shakllantirish texnologiyasini takomillashtirishga doir tadqiqot natijalari asosida:
bo‘lajak tarbiyachilarning kognitiv qobiliyatlarini rivojlantirishning pedagogik imkoniyatlari kognitiv qobiliyatning tarkibiy qismlari bo‘lgan motivatsion-rag‘batlovchi, mazmunli-faoliyatli, emotsional-baholovchi komponentlarga doimiy integratsiyasilash hamda ijodiy, mustaqillik, o‘z-o‘zini namoyon etish funksiyalarni uyg‘unligini ta’minlash asosida aniqlashtirishga doir takliflar “Mektepke shekemgi tálim hám tárbiyanı shólkemlestiriw” nomli o‘quv qo‘llanma mazmuniga singdirilgan (Toshkent davlat pedagogika universitetining 2025-yil 15-martdagi 11-05-1639/04-son dalolatnomasi). Natijada, bo‘lajak tarbiyachilarning kognitiv qobiliyatlarini rivojlantirish metodikasini shakllantirishning metodik jihatlarini takomillashtirishga xizmat qilgan;
bo‘lajak tarbiyachilarning kognitiv qobiliyatlarini rivojlantirish modeli amaliy faoliyat tajribasini tarkib toptirish, muntazam harakat orqali o‘z-o‘zini namoyon etish, shaxsiy ijobiy tasavvurini oshirishga intiluvchan tarbiyalanuvchining shaxsiy salohiyatini integratsiyalash hamda bolalarda ta’limga qobiliyatni shakllantirish vositasi sifatida o‘zaro hamkorlikdagi faoliyat tuzilmasini bosqichma-bosqish aniqlash asosida takomillashtirishga doir takliflar PZ-2017-0927124. “Ta’lim muassasalarida hamkorlik asosida pedagogik faoliyatni rivojlantirish” amaliy loyihasini bajarishda foydalanilgan (Toshkent davlat pedagogika universitetining 2025-yil 15-martdagi 11-05-1639/04-son dalolatnomasi) chop etilgan. Natijada, bo‘lajak tarbiyachilarning kognitiv qobiliyatlarini rivojlantirish metodikasini shakllantirishda interaktiv vositalardan foydalanish samaradorligini oshirishga xizmat qilgan;
bo‘lajak tarbiyachilarning kognitiv qobiliyatlarini rivojlantirish metodikasi intellektni rivojlantirish, ijodiy emotsiyani barqarorlashtirish va savodxonlikni oshirish hamda individual, harakatlanuvchi, shakllar uyg‘unligini tahlil va baholash, kreativ masalalar, pedagogik tavsiyalar, interfaol o‘qitish, shahsiy rivojlanishga yo‘naltirilgan metodlar orqali bosqichma-bosqich jadallashtirish algoritmini kiritish asosida takomillashtirishga doir takliflar “Mektepke shekemgi tálim hám tárbiyanı shólkemlestiriw” nomli o‘quv qo‘llanma mazmuniga singdirilgan (Toshkent davlat pedagogika universitetining 2025-yil 15-martdagi 11-05-1639/04-son dalolatnomasi). Natijada, maktabgacha ta’lim tashkilotlarida kognitiv texnologiyalarni qo‘llash samaradorligini oshirishga erishilgan.
bo‘lajak tarbiyachilarning kognitiv qobiliyatlarini rivojlantirish metodikasini samaradorligi shaxsiy va hayotiy vaziyatli muammolarni, tarbiyalanuvchilarning faolligini oshirishga yo‘naltirish, do‘stona munosabatlarni frontal shakllarda olib borish hamda bolalarga teatrlashtirilgan faoliyatni tashkil etishning tarkibiy qismlarini aniqlash asosida takomillashtirishga oid takliflar “Mektepke shekemgi tálim hám tárbiyanı shólkemlestiriw” o‘quv qo‘llanma mazmuniga singdirilgan (Toshkent davlat pedagogika universitetining 2025-yil 15-martdagi 11-05-1639/04-son dalolatnomasi). Natijada bo‘lajak tarbiyachilarning kognitiv qobiliyatini rivojlantirish metodikasini takomillashtirish samaradorligi oshgan.