Хайдарова Дилдора Жахонгир қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Акциядорлик жамиятларида корпоратив ҳисобни такомиллаштириш», 08.00.08 - “Бухгалтерия ҳисоби, иқтисодий таҳлил ва аудит” (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.3.PhD/Iqt2247 
Илмий раҳбар: Абдусаломова Нодира Баходировна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/10.12.2019.I.16.01.
Расмий оппонентлар: Ризаев Нурбек Кадирович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Бабахалов Норбўта Эшназарович, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Г.В.Плеханов номидаги Россия иқтисодиёт университетининг Тошкент филиали.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади акциядорлик жамиятларида корпоратив ҳисоб тизимини такомиллаштириш бўйича илмий таклифлар ва амалий тавсиялар ишлаб чиқиш ҳисобланади.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
услубий ёндашувга кўра “корпоратив ҳисоб” тушунчасининг иқтисодий мазмуни корхонанинг молиявий-хўжалик операциялари, активлари ва мажбуриятлари ҳолати, капитал ўзгариши ҳамда иқтисодий натижаларини халқаро стандартлар ва миллий қонунчилик талаблари асосида тизимли равишда йиғиш, таснифлаш, қайта ишлаш ва таҳлил қилиш орқали компания раҳбарияти ҳамда манфаатдор шахсларнинг самарали бошқарув қарорларини қабул қилишини таъминлаш жиҳатидан такомиллаштирилган;
корпоратив тузилмаларда транзаксион харажатларни ҳисобга олишда 9470 – “Транзаксион харажатлар” счётини танлаш ва тузилган харажатларни ҳисобга олиш бухгалтерия тизимларида бошқарув ёки операцион харажатларни ифодалашнинг аниқлигини ошириш мақсадида 9410 ва 9420 ишчи счётлардан фойдаланиш орқали аксионерлик жамиятларида корпоратив ҳисобни такомиллаштириш асосланган;
корпорация эгаларининг манфаатларини инобатга олган ҳолда, молиявий маълумотларнинг шаффофлиги, аниқлиги ва тўғри қарор қабул қилишдаги фойдалилигини таъминлашга қаратилган ёндашув асосида корпоратив молиявий ҳисоботи ишончлилигининг 20-25% га ошиши ва бошқарув қарорларининг самарадорлиги сезиларли даражада яхшиланиши асосланган;
“Ўзкимёсаноат” акциядорлик жамиятининг даромадлари ва соф фойдасининг узоқ муддатли даврдаги ўзгаришига таъсир этувчи омилларнинг эконометрик модели асосида 2028-йилга қадар молиявий ҳолатининг прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Акциядорлик жамиятларида корпоратив ҳисобни такомиллаштириш боʻйича олинган илмий натижалар асосида: 
услубий ёндашувга кўра “корпоратив ҳисоб” тушунчасининг иқтисодий мазмунини корхонанинг молиявий-хўжалик операциялари, активлари ва мажбуриятлари ҳолати, капитал ўзгариши ҳамда иқтисодий натижаларини халқаро стандартлар ва миллий қонунчилик талаблари асосида тизимли равишда йиғиш, таснифлаш, қайта ишлаш ва таҳлил қилиш орқали компания раҳбарияти ҳамда манфаатдор шахсларнинг самарали бошқарув қарорларини қабул қилишини таъминлаш жиҳатидан такомиллаштириш билан боғлиқ назарий-услубий ишланмалардан олий ўқув юртлари талабалари учун тавсия этилган “Финансовая отчетность” номли ўқув қўлланмани тайёрлашда фойдаланилган (ТДИУ 2022 – йил “24” октябрдаги “328” – сони буйруғига асосан). Ушбу таклифни амалиётга жорий этиш натижасида талабаларда компания раҳбарияти ҳамда манфаатдор шахсларнинг самарали бошқарув қарорларини қабул қилишини таъминлаш жиҳатидан такомиллаштирилган корпоратив ҳисоб тушунчаси юзасидан назарий билимларни кенгайтириш имкони яратилган;
корпоратив тузилмаларда транзаксион харажатларни ҳисобга олишда 9470 – “Транзаксион харажатлар” счётини танлаш ва тузилган харажатларни ҳисобга олиш бухгалтерия тизимларида бошқарув ёки операцион харажатларни ифодалашнинг аниқлигини ошириш мақсадида 9410 ва 9420 ишчи счётлардан фойдаланиш орқали аксионерлик жамиятларида корпоратив ҳисобни такомиллаштириш таклифи “Ўзкимёсаноат” АЖнинг ҳисоб сиёсатига киритилган ("Ўзкимёсаноат" АЖнинг 2025-йил 20-июндаги 03-1779-сонли маълумотномаси). Ушбу таклифни амалиётга жорий этиш натижасида компания харажатларни бошқаришни такомиллаштириш ва корпоратив фаолият самарадорлигини ошириш имкони яратилган;
корпорация эгаларининг манфаатларини инобатга олган ҳолда, молиявий маълумотларнинг шаффофлиги, аниқлиги ва тўғри қарор қабул қилишдаги фойдалилигини таъминлашга қаратилган ёндашув асосида корпоратив молиявий ҳисоботи ишончлилигининг 20-25% га ошиши ва бошқарув қарорларининг самарадорлиги сезиларли даражада яхшиланишига оид таклифи “Ўзкимёсаноат” АЖнинг ҳисоб сиёсатига киритилган (“Ўзкимёсаноат” АЖнинг 2025-йил 20-июндаги 03-1779-сонли маълумотномаси). Ушбу таклифни амалиётга жорий этиш натижасида корпоратив мақсадни аниқлаш, корпорация ходимларини сафарбар қилиш, корпоратив тузилишга тегишли бўлишнинг аниқ мезонларини аниқлаш, ташкилотнинг қадриятлар тизимини шакллантириш, инновацион тадбиркорлик ғояларини илгари суриш, корпоратив тузилма самарадорлигини ошириш имкони яратилган;
“Ўзкимёсаноат” акциядорлик жамиятининг даромадлари ва соф фойдасининг узоқ муддатли даврдаги ўзгаришига таъсир этувчи омилларнинг эконометрик модели асосида 2028-йилга қадар ишлаб чиқилган молиявий ҳолатининг прогноз кўрсаткичлари “Ўзкимёсаноат” АЖ фаолиятига жорий этилган (“Ўзкимёсаноат” АЖнинг 2025-йил 20-июндаги 03-1779-сонли маълумотномаси). Ушбу таклифни амалиётга жорий этиш натижасида акциядорлик жамияти даромадлари ва соф фойдасининг узоқ муддатли даврдаги ижобий молиявий ҳолатини таъминлашга таъсир кўрсатувчи асосий иқтисодий кўрсаткичлар ўртасидаги ўзаро мувофиқлик аниқланган.