Шодиева Гулрух Назир қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек ва инглиз тилида сўз туркумлари таснифи ва транспозицияси”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: № B2023.4.PhD/Fil14243  Илмий раҳбар: Дусматов Хикматулло  Хаитбоевич, филология фанлари доктори,  доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.05.02.
Расмий оппонентлар: Воситов Валижон Абдуваҳобович, филология фанлари доктори, профессор; Ахмедова Меҳринигор Баҳодировна, филология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Термиз  давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек ва инглиз тилига оид сўзларни туркумларга ажратишнинг тамойил ҳамда таснифларини қиёслаш, умумий ва фарқли жиҳатларини аниқлаш, ушбу тилларда транспозиция ҳодисасининг намоён бўлишини тадқиқ этиш ва лингвистик асосларини такомиллаштириш бўйича таклиф ва тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
ўзбек ва инглиз тилидаги мустақил, ёрдамчи ва алоҳида олинган сўз туркумлари таснифи ва тасниф тамойиллари (семантик, морфологик, синтактик) ва уларнинг типологик хусусиятлари асослаб берилган;  
ўзбек ва инглиз тилидаги сўз туркумлари гуруҳлари, уларнинг умумий муштарак жиҳатлари, мустақил, алоҳида ва ёрдамчи сўз туркумларининг фарқли томонлари қиёсий тарзда далилланган; 
қиёсланаётган ҳар иккала тилда ҳам транспозиция ҳодисаси лисонийлашган ва лисонийлашмаган кўринишда намоён бўлиши, транспозиция ҳодисаси орасида субстантивация ва лисонийлашмаган – контекстуал тури нисбатан кенг тарқалганлиги лисоний далиллар билан исботланган;
ўзбек ва инглиз тилида сўзларни туркумларга ажратишда лексик-семантик, морфологик, синтактик тамойиллар устувор эканлиги, сўзларни туркумларга ажратишда асосан ушбу тамойилларга таянилиши, ўзбек тилшунослигида сўзларнинг ўзаро бирикишига кўра таснифи тамойили деярли эътиборга олинмаслиги аниқланган; 
ёрдамчи сўз туркумларининг ўзаро (кўмакчининг боғловчига, боғловчининг юкламага, юкламанинг боғловчига) кўчиши лисоний далиллар билан асосланган ва бу бирликларда пресуппозитив ишора (яширин маъно) мавжудлиги изоҳланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек ва инглиз тилларида сўз туркумларининг таснифи ва транспозицияси мавзуси бўйича олинган натижалар асосида:
ўзбек ва инглиз тилидаги мустақил, ёрдамчи ва алоҳида олинган сўз туркумлари таснифи ва тасниф тамойиллари (семантик, морфологик, синтактик) ва уларнинг типологик хусусиятлари тавсифланган диссертацияси натижалари, таклиф ва тавсияларидан Республика тожик миллий-маданий маркази Фарғона вилоят бўлинмасида 2022 йили 20 июндан 20 декабргача амалга оширилган “Дўстлик – осойишталик гарови” мавзусидаги 1-рақамли лойиҳасини бажаришда фойдаланилган. Лойиҳа доирасида тадқиқотнинг ўзбек ва инглиз тилида ҳам транспозиция ҳодисаси лисонийлашган ва лисонийлашмаган кўринишда намоён бўлиши, транспозиция ҳодисаси орасида субстантивация ва лисонийлашмаган – контекстуал тури нисбатан кенг тарганганлиги бўйича асосланган назарий хулосалари жорийланган (Республика тожик миллий маданий маркази Фарғона вилоят бўлинмасининг 2023-йил 16-ноябрдаги 60-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа доирасида олиб борилган тарғибот-ташвиқот ишлари самарадорлиги ошган; 
ўзбек ва инглиз тилидаги сўз туркумлари гуруҳлари, уларнинг умумий муштарак жиҳатлари, мустақил, алоҳида ва ёрдамчи сўз туркумларининг фарқли томонлари қиёсий таҳлиллари, умумий хулоса ва тавсиялардан Юсуфжон қизиқ Шакаржонов номидаги Республика аския ва қизиқчилик санъати марказининг      2023-2024 йилларда ўтказилган тарғибот-ташвиқот ишларида, марказнинг йиғилиш ва семинарларида, аския ва қизиқчилик бўйича ўтказилган республика ва халқаро мақомдаги анжуманларимизда амалиётга татбиқ этилди. Хусусан, диссертациянинг ўзбек ва инглиз тилидаги сўз туркумлари гуруҳлари, уларнинг ўзига хос, умумий муштарак жиҳатлари ва фарқли томонлари юзасидан асосланган илмий таклиф ва тавсиялардан “Маҳорат мактаблари” машғулотларида, вилоятлар бўйлаб уюштирилган гастроль сафарлари доирасида ҳамда “Устоз-шогирд” ишлари доирасида амалий фойдаланилган (Юсуфжон қизиқ Шакаржонов номидаги Республика аския ва қизиқчилик санъати марказининг 2024 йил 
19 августдаги 225-сон маълумотномаси). Натижада Шодиева Гулрух Назир қизининг фикр-мулоҳазалари, хулоса ва тавсиялари асосида ўтказилган тадбирларнинг самарадорлиги ошган;
қиёсланаётган ҳар иккала тилда ҳам транспозиция ҳодисаси лисонийлашган ва лисонийлашмаган кўринишда намоён бўлиши, транспозиция ҳодисаси орасида субстантивация ва лисонийлашмаган – контекстуал тури нисбатан кенг тарқалганлиги ҳақидаги лисоний далиллар ва хулосалардан Бобожон Ғофуров номидаги Хўжанд давлат университети талабаларига ўзбек ва инглиз тиллари бўйича маъруза ва амалий машғулотларда амалиётга татбиқ этилган. Тадқиқотчининг диссертацияси мазмунини қамраган мақола ва тезисларидан қиёсий тилшунослик илми бўйича магистрантлар, аспирантлар ва докторантларнинг илмий тадқиқот ишларида, илмий семинарларда фойдаланиб келинган. Замонавий ўзбек ва инглиз тилларининг морфологиясига оид дарслик ва қўлланмалар, жумладан, ўзлашма сўзлар ўқув луғатини яратиш учун хизмат қилиши исботланган (Тожикистон Республикаси фан ва таълим вазирлоги академик Б.Ғафуров номидаги Хўжанд давлат университетининг 2024 йил 23 сентябрдаги 01/5169-сон маълумотнома). Натижада маъруза, амалий ва семинар машғулотлари мазмундорлиги ва сифати ошган;
ўзбек ва инглиз тилидаги сўзларни туркумларга ажратишда  лексик-семантик, морфологик, синтактик тамойиллар устувор эканлиги, сўзларни туркумларга ажратишда асосан ушбу тамойилларга таянилиши юзасидан билдирилган хулоса ва илмий натижаларидан 2020-2021 йилларда Ўзбекистон давлат хореография академиясида амалга оширилган “Ўзбек миллий рақс санъатини тарғиб этишга бағишланган веб-сайт ва мультимедиа маҳсулотлари (электрон луғатлар) тўпламини яратиш” мавзусидаги 
IZ-2019081663 рақамли фундаментал лойиҳа доирасида “Ўзбек миллий рақс терминларининг қисқача ўзбекча-русча-инглизча-французча изоҳли луғати” ни яратишда фойдаланилди (Ўзбекистон давлат хореография академиясининг 2025-йил 6-мартдаги 1/04-191-сон маълумотномаси). Натижада Шодиева Гулрух Назир қизининг фикр-мулоҳазалари, хулоса ва тавсиялари асосида мазкур луғатнинг илмий-назарий жиҳатлари такомиллашган.