Маъдиева Адиба Довудовнанинг
Филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Ўзбек ва немис замонавий шеъриятида анъанавий образлар поетикаси” мавзусидаги  10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чогʻиштирма тилшунослик ва таржимашунослик ихтисосликлиги бўйича 
    Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2.PhD/Fil4870
    Илмий раҳбар: Халлиева Гулноз Искандаровна, филология фанлари доктори, профессор 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Исҳоқхон Ибрат номидаги Наманган давлат чет тиллари институти ҳузуридаги филология фанлари бўйича фалсафа доктори илмий даражасини берувчи PhD.03.05.05.2023.Fil.163.01. рақамли Илмий кенгаш 
Расмий оппонентлар:  филология фанлари доктори (DSc) профессор Муҳибова Улфатой Учқуновна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), профессор Турсунов Акмал Ҳамиджонович  
Етакчи ташкилот: Фаргʻона давлат университети          
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади ўзбек ва немис замонавий шеъриятида анъанавий образлар поетикасини бадиийлик мезонлари асосида очиб бериш ва қиёсий таҳлил қилишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий йангилиги қуйидагилардан иборат: 
замонавий ўзбек ва немис шеъриятида фасллар, астрономик ҳодисалар, флора ва фаунага оид анъанавий образларнинг фалсафий ва рамзий талқини гуманизм, эстетик туйғу, чуқур мушоҳада ва мантиқийлик каби бадиийлик мезонлари асосида тизимли таҳлил қилиниб, уларнинг муштарак ва ўзига хос хусусиятлари аниқланган;
тоғ, булут, япроқ, инсон, ҳарфлар ва ошиқ образлари эпитет, метафора, жонлантириш, антитеза ва ўхшатиш каби бадиий тасвир воситалари орқали ғоявий ва поетик жиҳатдан бойитилиб, янги бадиий ифода имкониятлари яратгани ҳамда ҳаёт, инсон тафаккури ва борлиқнинг узвий боғлиқлигини ёритишда муҳим эстетик аҳамият касб этгани тизимли таҳлил асосида исботланган;
анафора, эпифора, градация, аллитерация, ассонанс ва эллипсис каби стилистик фигуралар ватан, гул, қуёш, бургут, булут ва ошиқ каби анъанавий образларнинг янги бадиий шакл ва мазмун касб этишига, уларнинг семантик доирасини кенгайтириш ҳамда нутқий-ҳиссий таъсирчанлигини оширишга хизмат қилганлиги ўзбек ва немис шеъриятининг қиёсий таҳлили асосида очиб берилган;
ўзбек ва немис шоирларининг бетакрор бадиий маҳорати инсон, гул, ёр,  тумор, ер, глобус ва мўйсафид каби анъанавий образлар талқинида замонавий тафаккурнинг теранлиги, интеллектуал ёндашувлар асосида ўзига хос ноанъанавий мазмун ва услубий янгилик яратишда намоён бўлгани мисоллар асосида далилланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек ва немис замонавий шеъриятида анъанавий образлар поетикасини тадқиқ этиш жараёнида олинган илмий натижалар асосида:
Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2020–2023-йилларда бажарилган АМ-Ф3-201908172-сонли “Ўзбек тилининг таълимий корпусини яратиш” амалий лойиҳасида диссертацияда илгари сурилган анъанавий образларнинг поетик-фалсафий хусусиятлари, уларнинг адабий жараёндаги ўрни ва турли маданий контекстлардаги семантик юкламалари асосида турли ижодий йўналишлардаги бадиий материалларнинг тавсифи ва таснифига оид методик асослар ишлаб чиқилди (04/1-466-сонли маълумотнома, 06.02.2025). Натижада, лойиҳа корпусидаги поетик матнлар поетик тафаккур, образ турлари ва бадиий инновациялар нуқтайи назаридан бойитилди ва лойиҳада фойдаланилган назарий асослар диссертациядаги қиёсий поетик таҳлил билан тўлдирилди; 
мазкур университетда 2021–2023-йилларда амалга оширилган ПФ-201912258-рақамли “Ўзбек адабиётининг кўп тилли (ўзбек, рус, инглиз тилларида) электрон платформасини яратиш” амалий лойиҳаси доирасида тадқиқотда аниқланган фасллар, астрономик ҳодисалар, флора ва фауна образларининг бадиий талқини ва рамзий-эстетик юки электрон платформанинг поетик матнлар таҳлилига бағишланган бўлимларини шакллантиришда қўлланилди (04/1-449-сонли маълумотнома, 05.02.2025). Натижада, платформадаги бадиий матнлар қиёсий поетик компонентлар, образлар эволюцияси ва семантик дифференциаллик мезонлари асосида бойитилди, диссертацияда ишлаб чиқилган илмий хулосалар электрон материалларни тизимлаштиришда асос бўлди;
2023–2025-йилларда Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетида амалга оширилган ИЛ-27-4722022413-сонли “Компаративистика” электрон платформасини яратиш” инновацион лойиҳасида А.Маъдиеванинг диссертация асосида тайёрланган “Нора Гомрингер шеъриятида бадиий тасвир ва услуб масалалари” сарлавҳали мақоласи эълон қилинди. Мазкур мақолада анъанавий образларнинг стилистик шаклланиши, поетик модернизм билан уйғунлашуви тадқиқ этилган(04-04-1/1894-сонли маълумотнома, 19.04.2025). Натижада, мақола асосида электрон платформанинг “замонавий немис шеърияти”га доир таҳлилий базаси кенгайтирилди, шунингдек, поетик образлар таснифи, стилистик фигура ва услубий инновациялар ҳақидаги тавсифлар мазкур илмий-ресурснинг таркибий қисмига киритилди;
Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси томонидан тақдим этилган расмий маълумотномага кўра, диссертацияда илгари сурилган анъанавий образларнинг замонавий талқини, уларнинг миллий-эстетик тафаккурдаги ўрни, поетик тасвир воситалари ва стилистик фигуралар орқали шаклланиши уюшманинг адабий-маърифий фаолияти, ижодий йўналишларни аниқлаш ва устувор концепцияларни ишлаб чиқишда фойдаланилган (01-01/250-сонли маълумотнома, 04.06.2025). Натижада, диссертация асосидаги қарашлар уюшманинг йўл хариталари, адабий дастурлари, тарғибот ишлари ва семинар-тренингларида амалий-методик асос сифатида қўлланилиб, замонавий адабий жараёнга илмий ёндашувни чуқурлаштиришга хизмат қилган.