G‘anieva Dilafruz Xasanboy qizining 
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): “O‘zbek va ingliz tillarida “ta’lim” mikromaydoni: semantik va lingvokulturologik tadqiqi”; 10.00.06 – Qiyosiy adabiyotshunoslik, chog‘ishtirma tilshunoslik va tarjimashunoslik (filologiya fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.3.PhD/Fil3962     
Ilmiy rahbar: Iskandarova Sharifa Madalievna, filologiya fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Qo‘qon davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Qo‘qon davlat universiteti, PhD.03/04.06.2021.Fil.132.01
Rasmiy opponentlar: Xoshimov G‘anijon Mirzaahmedovich, filologiya fanlari doktori, professor; Ziyaev Avazbek Ixtiyarovich, filologiya fanlari doktori, professor 
Yetakchi tashkilot: Namangan davlat shet tillari instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi turli tizimga mansub o‘zbek va ingliz tillari misolida “ta’lim” mikromaydoniga xos lisoniy vositalarni semantik va lingvokulturologik jihatdan tadqiq  etishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi: 
tilshunoslikda terminologiyaning mustaqil fan sifatidagi maqomi, ta’lim sohasiga oid terminlarning lingvistik xususiyatlari, “ta’lim” mikromaydoni lisoniy vositalarini yuzaga chiqaruvchi ichki va tashqi omillar, ularning terminosistemadagi o‘rni hamda yadro, periferiy, tarkibiy qismlari, terminosferasi aniqlangan;
o‘zbek va ingliz tillaridagi “ta’lim” mikromaydoni lisoniy vositalari yaxlit bir sistema sifatida olinib, ularning integral va differensial semalari, terminosistemadagi lisoniy birliklarning umumilmiy, xususiylik va tizimlilik kabi  belgilari, shuningdek, nomenlar, professionalizmlar, jargonlar kabi nominativ birliklar leksik-semantik, assotsiativ-mantiqiy jihatdan asoslangan;
“ta’lim” mikromaydoni murakkab tuzilishga ega bo‘lib, uning ichki tuzilishiga ko‘ra mikro va supermikroguruhlarga bo‘linishi, bu guruhlarni tashkil etuvchi birliklar ierarxiya, antonimiya, giper-giponimiya, partonimiya, sinonimiya, graduonimiya hodisalari asosida yuzaga chiqishi dalillangan; 
“ta’lim” mikromaydoni lug‘aviy birliklari semantik jihatdan “ta’lim muassasalari”, “ta’lim jarayoni qatnashchilari”, “ta’lim jarayoni” kabi guruhlarga ajralib, ularning o‘zbek va ingliz tillari lug‘at tarkibida faol qatlamni tashkil etishi, bu birliklar tasviriy ifodalar, metaforalar, paremiologik birliklar orqali milliy-madaniy va lingvokulturologik xususiyatlarni ifodalashi isbotlangan hamda badiiy matndagi ifoda imkoniyatlari qiyosiy aspektda ochib berilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. O‘zbek va ingliz tillaridagi “ta’lim” mikromaydoni doirasidagi leksik birliklarning semantik va lingvokulturologik tadqiqi  yuzasidan olingan ilmiy natijalar asosida:
tilshunoslikda terminologiyaning mustaqil fan sifatidagi maqomi, ta’lim sohasiga oid terminlarning lingvistik xususiyatlari, “ta’lim” mikromaydoni lisoniy vositalarini yuzaga chiqaruvchi ichki va tashqi omillar, ularning terminosistemadagi o’rni hamda yadro, periferiy, tarkibiy qismlari, terminosferasi haqidagi ilmiy xulosalardan O’zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Qoraqalpog‘iston bo’limi Qoraqalpoq gumanitar fanlar ilmiy-tadqiqot instituti  tomonidan FA-F1-G003 “Hozirgi qoraqalpoq tilida funksional so’z yasalishi” mavzusidagi fundamental ilmiy loyihada foydalanilgan (Qoraqalpoq gumanitar fanlar ilmiy-tadqiqot institutining 2024-yil 8-iyuldagi 263/1-sonli ma’lumotnomasi). Natijada “ta’lim” mikromaydoni lisoniy vositalarining soha terminologiyasi sifatida hozirgi bosqichdagi holati, ichki va tashqi omillar hisobiga boyib borish yo’llari, terminlik xususiyatlari haqidagi nazariy fikrlar loyihaning ilmiy dalillar bilan boyishiga xizmat qilgan, loyiha dasturi ilmiy-nazariy jihatdan mukammallashgan;
“ta’lim” mikromaydoni lug‘aviy birliklari semantik jihatdan “ta’lim muassasalari”, “ta’lim jarayoni qatnashchilari”, “ta’lim  jarayoni” kabi maydoniy guruhlarga ajralib, ular o‘zbek va ingliz tillari lug‘at tarkibida faol qatlamni tashkil etishi, bu birliklar tasviriy ifodalar, metaforalar, paremiologik birliklar, diniy til birliklari orqali milliy-madaniy va lingvokulturologik xususiyatlarni ifodalashiga oid xulosalardan Yoshlar  ishlari  agentligi  faoliyatida   o’zbek tilining mavqeyini ko’tarishga qaratilgan chora-tadbirlar rejasini ishlab chiqishda, targ‘ibot-tashviqot  ishlari  uchun  ma’ruzalar  tayyorlash  hamda  ijodkor  yoshlar uchun turli seminarlar va tadbirlar tashkil qilishda foydalanilgan (Yoshlar  ishlari  agentligi  Farg‘ona  viloyat Yoshlar  ishlari  boshqarmasining  2024-yil  2-iyuldagi  02-22/483-son ma’lumotnomasi). Natijada o’zbek tilining yoshlar orasidagi ahamiyati, yoshlarning tilga munosabati, shuningdek, milliy-madaniy tushunchalarini yuksaltirishga erishilgan;
o’zbek va ingliz tillaridagi “ta’lim” mikromaydoni lisoniy vositalarining integral va differensial semalari, terminosistemadagi lisoniy birliklarning umumiylik, xususiylik va tizimlilik kabi  belgilari, shuningdek, nominativ birliklar: nomenlar, professionalizmlar, jargonlarning leksik-semantik, assotsiativ-mantiqiy xususiyatlari hamda dissertatsiya doirasida e’lon qilingan “Lexical Semantic Analysis of  “Educational Establishmens” In The English And Uzbek Languages” nomli maqola xulosalari 2019-2021-yillarga mo’ljallangan Farg‘ona davlat universiteti “EMI (English as a Medium of Instruction)” xalqaro loyiha doirasida chop etilgan (Farg‘ona davlat universitetining 2024-yil 2-iyuldagi 04/3566-son  ma’lumotnomasi). Natijada ushbu materiallardan samarali va keng foydalanilib loyihaning ilmiy dalillarga boy bo’lishi ta’minlangan.
“ta’lim” mikromaydoni murakkab tuzilishga egaligi, uning ichki tuzilishiga ko‘ra mikro va supermikroguruhlarga bo‘linishi, bu guruhlarni tashkil etuvchi birliklar ierarxiya, antonimiya, giper-giponimiya, partonimiya, sinonimiya, graduonimiya hodisalari asosida yuzaga chiqishiga oid dalillaridan Farg‘ona viloyati teleradiokompaniyasining “Ochiq muloqot”, “Dolzarb mavzu”, “Zamondosh”, “Qadriyat”, “Ma’naviyat – qalb ko‘zgusi”, “Kun mavzusi”,  “Farg‘ona 24” ko‘rsatuvlarida keng foydalanilgan. Farg‘ona viloyat  teleradiokompaniyasining 2024-yil 8-oktyabrdagi №01-12/157-son ma’lumotnomasi). Natijada ushbu teleko‘rsatuv dasturlari uchun tayyorlangan materiallarning ta’sirchanligi ortib, mazmunan mukammallashgan, ilmiy dalillar bilan to‘ldirilgan.
 

Yangiliklarga obuna bo‘lish