Хусанова Гулaсал Шуҳратжон қизининг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

    I. Умумий маълумотлар. 
    Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Инглиз ва ўзбек тилларида болалар ўйинлари номларининг социолингвокультурологик тадқиқи”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик.
    Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.1.PhD/Fil4495.
    Илмий раҳбар: Зокиров Мухторали Турдалиевич, филология фанлари номзоди, профессор.
    Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
    ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.05.02 рақамли Илмий кенгаш.
    Расмий оппонентлар: Воситов Валижон Абдуваҳобович, филология фанлари доктори (DSc), профессор; Тожиева Гулбаҳор Номозовна, филология фанлари доктори (DSc), профессор.
    Етакчи ташкилот: Қўқон давлат университети.
    Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
    II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларидаги болалар ўйин номларининг қиёсий тадқиқидан иборат.
    III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
    социолингвокультурология атамаси “социолингвистика” ва “лингвокультурология” фан тармоқларининг бирлашувидан ҳосил қилинган фанлараро тадқиқот соҳаси эканлиги илмий асослаб берилган. Социолинвокультурология доирасида “game” ва “ўйин” тушунчаларининг дифференциал ўзига хосликлар касб қилиши далилланган; болалар ўйин номлари ономастиканинг мустақил объекти сифатида лингвистик ва ономастик хусусиятлари очиб берилиб, мазкур бирликларни “Геймоним”лар сифатида номлаш асосланган.
    чоғиштирилаётган тиллардаги болалар ўйинлари функционал жиҳатдан таснифланган; ўйин номи халқларнинг ижтимоий-маданий турмуш тарзи, дунёқараши, миллий руҳияти, тарихий ўтмиши орқали воқеланиши ҳамда ушбу бирликларнинг структур жиҳатдан содда, қўшма, такрор, жуфт, сўз бирикмаси, тенг боғланишли сўз қўшилмаси, гап каби кўринишлари аниқланган; қўшма сўз кўринишидаги геймонимларнинг икки асосли номлари [от+от], [сифат+от], [от+феъл], [феъл+от], [сон+от], [феъл+феъл] сингари структур моделлари далилланган.
    инглиз ва ўзбек тилларидаги болалар ўйин номларининг лексик хусусиятлари очиб берилиб, улардаги антропоним, топоним, ойкодоним, фитоним, зооним, прагмоним, карпорониМ, библионим каби ономастик бирликлар асосида ҳосил бўлиши кўрсатиб берилган; геймонимларнинг шакл ва маъно муносабатларига кўра синонимия, антонимия, градуонимия, гипонимия ҳодисаларининг намоён бўлиши аниқланган.
    инглиз ва ўзбек тилларидаги болалар ўйин номларида миллий-маданий ҳамда этноспецифик хусусиятларининг воқеланиши ҳамда уларнинг болалар ўйинларида акс этиши “Red Rover” – “Оқ теракми, кўк терак”, “Sand Castle” – “Тандирпиш”, “Tip cat” – “Чиллак”, “Tug of War” – “Тортишмачоқ”, “Red light, green light” – “Қадам-қадам”, “Fish and fisherman” – “Қопқон”, “Hacky sack” – “Ланка”, “Buck, buck” – “Эшак минди” каби ўйин номлари мисолида исботланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларида болалар ўйинлари номларининг социолингвокультурологик тадқиқи асосида:
    болалар ўйин номларининг социолингвокультурология доирасида ўрганилиши, “game” ва “ўйин” тушунчаларининг “play” ва “рақс” тушунчаларидан дифференциал ўзига хосликлар касб қилиши далилланганлиги, улар болаларни нафақат ўйин фаолиятига жалб қилади, балки уларга ижтимоий кўникмаларни, маданий меросни ва тилнинг бойлигини ўзлаштиришга ёрдам бериши; болалар ўйинлари номлари муайян халқнинг миллий ўзига хослиги, урф-одатлари, маданияти ва турмуш тарзини ифодаловчи тил тизимидаги муҳим луғавий восита ҳисобланиши ҳамда ономастиканинг назарий қоидаларидан келиб чиққан ҳолда халқ оғзаки ижоди намунаси бўлган номоддий мерос эканлиги, болалар ўйинларининг маданиятлар ўртасидаги ўхшаш ва ўзига хос жиҳатлари таҳлил қилинган, тадқиқотнинг “Геймоним” деб аталган янги фан соҳаси қўшиш каби илмий янгилиги натижаларидан Ўзбекистон давлат хореография академиясида амалга оширилган “Мусиқа ва санъат муассасалари учун “Болалар рақслари” фанидан интерактив ўқув методик қўлланмалар яратиш” мавзусидаги F3-2019081773-рақамли фундаментал лойиҳани бажаришда, хусусан, “Ўзбек болалар рақслари, рақс либослари ва тақинчоқлари номларининг ўзбекча-русча-инглизча-французча қисқача изоҳли луғати”ни яратишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлиги Ўзбекистон давлат хореография академиясининг 2025-йил 10-мартдаги 1/04-194-сон маълумотномаси). Натижаларни жорий қилиниши болаларнинг ижтимоий-маданий компетентлигини оширишнинг ўқув-услубий таъминотини такомиллаштиришга хизмат қилади.
    инглиз ва ўзбек тилларидаги болалар ўйин номларида миллий-маданий ҳамда этноспецифик хусусиятларининг воқеланиши ҳамда уларнинг болалар ўйинларида акс этиши “Red Rover” – “Оқ теракми, кўк терак”, “Sand Castle” – “Тандирпиш”, “Tip cat” – “Чиллак”, “Tug of War” – “Тортишмачоқ”, “Red light, green light” – “Қадам-қадам”, “Fish and fisherman” – “Қопқон”, “Hacky sack” – “Ланка”, “Buck, buck” – “Эшак минди” каби ўйинлар мисолида исботланганлиги ҳамда болалар ўйинларининг номланиш жараёнидаги фарқли томонларига доир илмий хулоса ва натижалардан Фарғона давлат университетида 2021-2022 йилларга мўлжалланган SUZ80021GR3149 “American Drama” халқаро лойиҳасининг назарий асосини мустаҳкамлашда фойдаланилди (Фарғона давлат университети 2025-йил 9-апрелдаги 04/3119-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа доирасида ташкил этилган America Drama театри намойишларининг оммабоплиги ҳамда илмийлиги ошишига хизмат қилган.
    чоғиштирилаётган тиллардаги болалар ўйинлари функционал жиҳатдан таснифланганлиги, ўйин номи халқларнинг ижтимоий-маданий турмуш тарзи, дунёқараши, миллий руҳияти, тарихий ўтмиши орқали воқеланиши ҳамда ушбу бирликларнинг структур жиҳатдан содда, қўшма, такрор, жуфт, сўз бирикмаси, тенг боғланишли сўз қўшилмаси, гап каби кўринишлари аниқланганлиги ҳамда қўшма сўз кўринишидаги геймонимларнинг икки асосли номлари [от+от], [сифат+от], [от+феъл], [феъл+от], [сон+от], [феъл+феъл] сингари структур моделлари далилланганлиги бўйича илмий қарашлар ва хулосаларидан 2024-2025-йилларда Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телерадиоканалининг “Таълим ва тараққиёт”, “Миллат ва маънавият”, “Ижод завқи”, “Бедорлик” эшиттиришлари сценарийсини ёзишда фойдаланилди (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон телерадиоканали” давлат муассасасининг 2025-йил 7-мартдаги 26-36-957-сон маълумотномаси) ва натижада таълимда маданий хилма-хилликни тарғиб этишга мўлжалланган амалий машғулотларни ташкил этишни такомиллаштиришга хизмат қилган. Радиодастурларда берилган мазкур илмий натижалар тил тарихи фанининг лексикология соҳаси учун муҳим илмий-назарий маълумотлар бериши, шунингдек, семасиология, терминология, лексикография, лингвопоэтика бўйича яратиладиган дарслик ва ўқув қўлланмаларнинг мукаммаллашувига хизмат қилиши, бир қанча ўқув фанлари бўйича яратиладиган дарслик ва қўлланмаларнинг, ҳозирги терминологик, ўқув луғатларининг янада мукаммаллашувига хизмат қилишида амалий ёрдам бериши билан алоҳида аҳамият касб этди.