Холиқова Дилдора Боходир қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Кроталария (Crotalaria juncea L.) нинг ўсиши, ривожланиши, дон ҳосили ва сифатига кўчат қалинлиги ҳамда маъдан  ўғит меъёрларининг таъсири”, 06.01.08-Ўсимликшунослик (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.1.PhD/Qx1071.
Илмий раҳбар: Негматова Сурайё Тешаевна, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти, DSc.05/30.12.2019.Qx.42.01.
Расмий оппонентлар: Остонақулов Тоштемир Эшимович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор; Иминов Абдували Абдуманнобович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўсимликлар генетик ресурслари илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Тошкент вилоятининг типик бўз тупроқлари шароитида кроталария (Crotalaria juncea L.) ўсимлигидан юқори ва сифатли дон ҳамда пичан ҳосили етиштиришда мақбул экиш меъёри, кўчат қалинлиги ва маъдан ўғитлар меъёрини ишлаб чиқиш.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Тошкент вилоятининг типик бўз тупроқлари шароитида ноанъанавий дуккакли-дон экини кроталария (Crotalaria juncea L.) ни экиш меъёри, мақбул кўчат қалинлиги ҳамда маъдан ўғит меъёрлари аниқланган;
кроталария уруғлари дала шароитида униб чиқиш даражаси гектарига 18 кг ёки 450 минг дона уруғ экилганда 4-5 % ортган бўлса, минерал ўғитлар билан N120P1180K120 кг/га меъёрда  озиқлантирилганда кўчатлар сақланувчанлиги 0,3-0,6 % ошгани аниқланган;
кроталария уруғи гектарига 18 кг меъёрда экилганда, кўчат қалинлиги 450000 дона бўлганда ва минерал ўғитлар N120P180K120 кг/га қўлланилганда кўчати зич жойлашганлиги ҳисобига экиш меъёри 10 ва 14 кг/га ёки 250000 – 350000 дона уруғ экилганга нисбатан поя баландлиги 15,2-16,3 см баланд бўлиб, экиш меъёри 10-14 кг/га гача камайганда эса кўчат сони мақбуллашиб, ўсиш ва ривожланиши жадаллашган ҳамда ён шохлар сони 3,0-3,4 донага, барглар сони 46,9-76,9 донага кўпроқ шаклланганлиги аниқланган; 
кроталария уруғи гектарига 14 кг меъёрда ёки 350000 дона экилиб, маъдан ўғитлар билан N90 P135 K90 кг/га меъёрида озиқлантирилганда энг юқори 21,2 ц/га дон ҳосили олинган бўлса, ўғитлар меъёрининг N120 P180 K120 кг/га ортиши эса ҳосилдорликни нисбатан ортишига олиб келмаганлиги аниқланган; 
кроталарияни ем-хашак учун етиштиришда уруғ экиш меъёри 18 кг/га, кўчат қалинлиги 450000 туп/га бўлиб, минерал ўғитларнинг N120P180K120 кг/га меъёри қўлланилганда 534,7 ц/га кўк масса ёки 173,2 ц/га пичан ҳосили олиш мумкинлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тошкент вилоятининг типик бўз тупроқлари шароитида кроталариянинг экиш меъёри, кўчат қалинлиги ва маъдан ўғит меъёрларини ишлаб  чиқиш бўйича ўтказилган тадқиқотлар натижалари асосида:
“Тошкент вилояти шароитида кроталария (Crotalaria juncea L.) ўсимлигини парваришлашда экиш меъёри, кўчат қалинлиги, маъдан ўғитлар билан озиқлантириш  бўйича тавсиянома” тасдиқланган (Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар Миллий марказининг 2025 йил 30-майдаги № 05/01-05/02-05/04-03-225-сонли маълумотномаси). Ушбу тавсиянома бугунги кунда кроталария етиштираётган фермер хўжаликларида қўлланма сифатида фойдаланиб келинмоқда;
Кроталариядан дон ҳосили олиш учун уруғини гектарига 14 кг меъёрда экиш ва кўчат сонини 350000 туп/га, маъдан ўғитларни N90P135K90 кг/га меъёрда қўллаш Тошкент вилояти Қибрай тумани, Махмуд-Мурод-Бегзод ф/х да 0,5 га, Жомий Гулсанам агро ф/х да 0,5 га, Қибрай агро барака ф/х да 0,5 га, жами 1,5 га майдонда жорий этилган (Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар Миллий марказининг 2025 йил 30-майдаги № 05/01-05/02-05/04-03-225-сонли маълумотномаси). Бунинг натижасида, кроталариядан 18,7-19,5 ц/га дон ҳосили олиниб, шартли соф фойда гектаридан 1050000 сўм, рентабеллик даражаси 98,5 % ни ташкил этган;
Кроталарияни ем-хашак учун етиштиришда уни 18 кг/га меъёрда экиб, 450000 туп/га кўчат қалинлигида парваришлаб, маъдан ўғитларни N120P180K120 кг/га меъёрда қўллаш технологияси Тошкент вилояти, Қибрай тумани Махмуд-Мурод-Бегзод ф/х да 1,0 га, Жомий Гулсанам агро ф/х да 1,2 га, Қибрай агро барака ф/х да 1,2 га, жами 3,4 га майдонга жорий этилган (Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар Миллий марказининг 2025 йил 30-майдаги № 05/01-05/02-05/04-03-225-сонли маълумотномаси). Натижада, кроталариядан 500,0-511,0 ц/га кўк масса ҳосили олиниб, чорвачилик учун ем-хашак  базаси яратилган ҳамда гектаридан 7120000 сўм даромад олиниб, рентабеллиги 68,4 % ни ташкил этган.