Лаханов Асроржон Олимқуловичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Бўлмачалар фибрилляцияси пароксизмал шакли бор беморларда миокард реваскуляризатсиясини клиник ва гемодинамик жиҳатлари», 14.00.06-Кардиология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: №В2022.1.PhD/Tib2418.
Илмий раҳбар: Ташкенбаева Элеонора Негматовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат тиббиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Республика ихтисослаштирилган кардиология илмий – амалий тиббиёт маркази, DSc.04/30.12.2019.Tib.64.01.
Расмий оппонентлар: Зокиров Нодир Узуевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор. Авезов Давлат Курбанбаевич, тиббиёт фанлари доктори;
Етакчи ташкилот: Республика шошилинч тиббий ёрдам  илмий  маркази.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ўткир миокард инфаркти (ЎМИ) фонида ривожланадиган бўлмачалар фибрилляциясида калий ион каналлари генларининг полиморфизмларини инобатга олган ҳолда, салбий кардиоваскуляр ҳодисаларни ташхислашни такомиллаштириш ва даволаш ёндашувларини оптималлаштиришдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўткир миокард инфаркти фонида илк марта ривожланган бўлмачалар фибрилляциясининг пароксизмал бўлмачалар фибрилляцияси бўлган беморларга нисбатан клиник ва гемодинамик юрак қисқариши тезлиги сезиларли даражада юқори, систолик ва диастолик қон босими кўрсаткичлари эса паст эканлиги аниқланган;
ўткир миокард инфаркти фонида бўлмачалар фибрилляциясининг шаклланишига ва беморларнинг ҳаёт прогнозига таъсир қилувчи омил сифатида ўнг коронар артериянинг ва коронар артерияларнинг  кўп томирли шикастланишининг аҳамияти аниқланган;
илк бор калий каналлари генларининг А аллелини ташувчанлиги илк марта ривожланган бўлмачалар фибрилляцияси билан оғриган беморларда сезиларли даражада кўпроқ эканлиги, А аллелининг мавжудлиги юрак-қон томир асоратларининг юқори частотаси билан боғлиқлиги аниқланган;
илк бор ўткир миокард инфаркти ва бўлмачалар фибрилляцияси билан оғриган беморларда тери орқали коронар аралашув ва тромболитик терапияни бўлмачалар фибрилляциясининг қайталаниши частотасини пасайишига, стационарга такрорий мурожат қилиш заруратининг камайишига олиб келиши асосланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Ўзбекистон Республикаси соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги илмий техник кенгашнинг Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгашининг 2025 йил 15 январдаги 11 сонли йиғилиш баённомасига асосан илмий тадқиқот ишлари натижаларини амалиётга тадбиқи бўйича №11/17 сонли хулосасига биноан:
биринчи илмий янгилик: ўткир миокард инфаркти фонида илк марта ривожланган бўлмачалар фибрилляциясининг пароксизмал бўлмачалар фибрилляцияси бўлган беморларга нисбатан клиник ва гемодинамик юрак қисқариши тезлиги сезиларли даражада юқори, систолик ва диастолик қон босими кўрсаткичлари эса паст эканлиги аниқланган. Ушбу хулосалар Самарқанд давлат тиббиёт университети ҳузуридаги Эксперт кенгашининг 2024 йил 23 мартдаги 50-сон "Ўткир миокард инфарктида бўлмачалар пароксизмал фибрилляцияси бўлган беморларнинг ҳаёт сифатини ва даволанишга мойиллигини баҳолаш" ва 2024 йил 23 мартдаги 51-сон "Миокард инфаркти ва бўлмачалар фибрилляцияси бўлган беморларда коронар артерияларнинг гемодинамик ҳолатини баҳолаш" услубий тавсияларига киритилди. Мазкур услубий тавсиялар Самарқанд вилояти Тайлоқ тумани тиббиёт бирлашмасининг 14.05.2024 йилдаги 2155-7-104-ТБ/2024-сон буйруғига асосан ва Республика ихтисослаштирилган кардиология илмий-амалий тиббиёт маркази Сурхондарё филиалининг 21.05.2024 йилдаги 22-Т-сон буйруғига асосан амалиётга жорий этилди. Ижтимоий самарадорлик: миокард инфарктининг турли шакллари ва коронар томирлар шикастланиши бўлган беморларда коронар артерияларни тери орқали стентлашдан фойдаланган ҳолда даволаш усулларини қўллаш натижасида беморларнинг ҳаёт сифати ва асосий касалликнинг кечиши яхшиланди ҳамда юрак-қон томир асоратлари ривожланиш частотаси камайди. Иқтисодий самарадорлик: миокард инфарктининг турли шакллари ва коронар артериялар зарарланиши бўлган беморларда стентлаш ўтказилгандан сўнг юрак етишмовчилиги функционал синфларининг пасайиши ва стенокардия хуружлари сонининг камайиши кузатилди. Бу беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилашга, ангиотензин айлантирувчи фермент ингибиторлари ва гиполипидемик дори воситалари каби препаратлар дозасини камайтириш орқали дори-дармонларга кетадиган харажатларни қисқартиришга ҳамда ойига ўртача 790000 сўмни тежашга имкон берган.
иккинчи илмий янгилик: ўткир миокард инфаркти фонида бўлмачалар фибрилляциясининг шаклланишига ва беморларнинг ҳаёт прогнозига таъсир қилувчи омил сифатида ўнг коронар артериянинг ва коронар артерияларнинг  кўп томирли шикастланишининг аҳамияти аниқланган. Ушбу хулосалар Самарқанд давлат тиббиёт университети ҳузуридаги Эксперт кенгашининг 2024 йил 23 мартдаги 50-сон "Ўткир миокард инфарктида бўлмачалар пароксизмал фибрилляцияси бўлган беморларнинг ҳаёт сифатини ва даволанишга мойиллигини баҳолаш" ва 2024 йил 23 мартдаги 51-сон "Миокард инфаркти ва бўлмачалар фибрилляцияси бўлган беморларда коронар артерияларнинг гемодинамик ҳолатини баҳолаш" услубий тавсияларига киритилди. Мазкур услубий тавсиялар Самарқанд вилояти Тайлоқ тумани тиббиёт бирлашмасининг 14.05.2024 йилдаги 2155-7-104-ТБ/2024-сон буйруғига асосан ва Республика ихтисослаштирилган кардиология илмий-амалий тиббиёт маркази Сурхондарё филиалининг 21.05.2024 йилдаги 22-Т-сон буйруғига асосан амалиётга жорий этилди. Ижтимоий самарадорлик: миокард инфарктининг турли шакллари билан оғриган беморларда миокард реваскуляризатсиясининг (тери орқали коронар аралашув) йиллик натижаларини таҳлил қилиш бўлмачалар фибрилляциясининг такрорий қайталаниши каби салбий оқибатларнинг олдини олишга қаратилган кейинги даволаш тактикасини оптималлаштириш имконини берди. Бу эса ўз навбатида беморлар яшовчанлигини яхшилаш ва ўлим кўрсаткичини камайтиришга хизмат қилди. Иқтисодий самарадорлик: миокард реваскуляризатсиясидан сўнг коронар артериялар шикастланиши бўлган беморларда клиник кўрсаткичларнинг сезиларли яхшиланиши натижасида дори воситаларига сарфланадиган харажатларни ойига 189000 сўмга камайтириш мумкин бўлди.
учинчи илмий янгилик: илк бор калий каналлари генларининг А аллелини ташувчанлиги илк марта ривожланган бўлмачалар фибрилляцияси билан оғриган беморларда сезиларли даражада кўпроқ эканлиги, А аллелининг мавжудлиги юрак-қон томир асоратларининг юқори частотаси билан боғлиқлиги аниқланганган. Ушбу хулосалар Самарқанд давлат тиббиёт университети ҳузуридаги Эксперт кенгашининг 2024 йил 23 мартдаги 50-сонли "Ўткир миокард инфарктида бўлмачалар пароксизмал фибрилляцияси бўлган беморларнинг ҳаёт сифати ва даволанишга мойиллигини баҳолаш" ҳамда 51-сонли "Миокард инфаркти ва бўлмачалар фибрилляцияси бўлган беморларда коронар артерияларнинг гемодинамик ҳолатини баҳолаш" услубий тавсияларига киритилган. Мазкур услубий тавсиялар Самарқанд вилояти Тайлоқ тумани тиббиёт бирлашмасининг 2024 йил 14 майдаги 2155-7-104-ТБ/2024-сонли буйруғига асосан ва Республика ихтисослаштирилган кардиология илмий-амалий тиббиёт маркази Сурхондарё филиалининг 2024 йил 21 майдаги 22-Т-сонли буйруғига асосан амалиётга жорий этилган. Ижтимоий самарадорлиги: миокард инфаркти билан оғриган беморларда юрак ритми бузилиши ривожланишининг ўзига хос хавф омилларини аниқлаш қисқа муддатда инфаркт асоратлари ва бўлмачалар фибрилляцияси қайталанишининг олдини олиш имконини беради. Бу миокард инфаркти билан оғриган беморларнинг ҳаёт сифатини ва турмуш даражасини яхшилашга ёрдам беради. Ушбу ҳолат муаммонинг ижтимоий аҳамиятини таъкидлайди. Иқтисодий самарадорлик қуйидагилардан иборат: Инсульт ва тромбоэмболиялар хавфининг ортиши, гемодинамиканинг ёмонлашуви, юрак етишмовчилигининг зўрайиши, шифохона ичидаги ва узоқ муддатли ўлим кўрсаткичларининг кўпайиши, шунингдек такрорий инфаркт ва касалхонага ётқизиш ҳолатлари сонининг ошиши билан боғлиқ салбий оқибатлар частотасини камайтиришдан иборат. Бу эса, ўз навбатида, миокард инфаркти фонида оғир юрак-қон томир асоратлари, жумладан бўлмачалар фибрилляцияси билан асоратланган ўткир миокард инфаркти ривожланишининг олдини олиш орқали харажатларни сезиларли даражада камайтириш имконини беради.
тўртинчи илмий янгилик: илк бор ўткир миокард инфаркти ва бўлмачалар фибрилляцияси билан оғриган беморларда тери орқали коронар аралашув ва тромболитик терапияни бўлмачалар фибрилляциясининг қайталаниши частотасини пасайишига, стационарга такрорий мурожат қилиш заруратининг камайишига олиб келиши асосланган. Ушбу хулосалар Самарқанд давлат тиббиёт университети ҳузуридаги Эксперт кенгашининг 2024 йил 23 мартдаги 50-сонли "Ўткир миокард инфарктида бўлмачалар пароксизмал фибрилляцияси бўлган беморларнинг ҳаёт сифати ва даволанишга мойиллигини баҳолаш" ҳамда 51-сонли "Миокард инфаркти ва бўлмачалар фибрилляцияси бўлган беморларда коронар артерияларнинг гемодинамик ҳолатини баҳолаш" услубий тавсияларига киритилган. Мазкур услубий тавсиялар Самарқанд вилояти Тайлоқ тумани тиббиёт бирлашмасининг 2024 йил 14 майдаги 2155-7-104-ТБ/2024-сонли буйруғига асосан ва Республика ихтисослаштирилган кардиология илмий-амалий тиббиёт маркази Сурхондарё филиалининг 2024 йил 21 майдаги 22-Т-сонли буйруғига асосан амалиётга жорий этилган. Ижтимоий самарадорлиги: коронар артериялар реваскуляризатсиясини ўтказган миокард инфарктининг турли шакллари билан оғриган беморларда стенокардия кечишига ижобий таъсир кўрсатиши, ҳаёт сифатини яхшилаши ва жисмоний фаолликни ошириши, оғриқ хуружлари давомийлигини камайтириши аниқланган. Иқтисодий самарадорлик: коронар артериялар шикастланиши бўлган беморларда, салбий башорат омилларини ҳисобга олган ҳолда, даволашнинг самарали усуллари таклиф этилган. Бу терапия самарадорлигини оширишга, қўшимча дори-дармонларга бўлган эҳтиёжни камайтиришга, касалхонада бўлиш муддатини қисқартиришга ва қўшимча даволанишга бўлган эҳтиёжни пасайтиришга ёрдам беради. Бу эса оптимал даволаш усулини танлашда ҳар бир бемор учун ўртача 3100000 сўмни тежаш имконини берган.