Салижонова Шахнозахон Дилмуродовнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Инулинли гидрогеллар иштирокида маргарин маҳсулотлари олишнинг илмий асосланган технологиясини ишлаб чиқиш», 02.00.17 – Қишлоқ хўжалик ва озиқ-овқат маҳсулотларига ишлов бериш, сақлаш ҳамда қайта ишлаш технологиялари ва биотехнологиялари (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2025.2.DSc/Т782.
Илмий маслаҳатчи: Абдураҳимов Аҳрор Анварович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент кимё-технология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент кимё-технология институти, DSc.03/30.12.2019.Т.04.01.
Расмий оппонентлар: Исабаев Исмоил Бабаджанович, техника фанлари доктори, профессор; Ахмедов Азимжон Нормўминович, техника фанлари доктори, профессор; Йўлчиев Аслбек Бахтиёрбекович, техника фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат техника университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: маҳаллий топинамбур тугунагидан инулинли экстракт олиш ва уни ёғ тақлидчиси сифатида қўллаб, ёғдорлиги камайтирилган маргарин рецептини шакллантириш ҳамда ишлаб чиқариш технологиясини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
топинамбур тугунагидан сифатли инулинли экстракт олиниб, ультратовуш тўлқинларида жараён давомийлиги анъанавийга нисбатан 1,5 мартагача қисқариши исботланган;
инулинли эритма ва экстрактлар асосида олинган гидрогелларнинг реологик хоссалари аниқланиб, маргарин рецептларида ёғ тақлидчиси сифатида қўллаш ёғ сарфини 12 - 20 % гача камайтириши асосланган;
инулинли гидрогелларни маргаринларнинг физик-кимёвий ва органолептик хусусиятларига таъсир қонуниятлари аниқланиб, уларни ёғ тақлидчиси сифатида қўллаб олинган маргарин эмульсияларни совутиш жараёнларини анъанавийга нисбатан 3-4 ℃ паст ҳароратларда олиб бориш самарали эканлиги асосланган;
инулинли экстракт асосида олинган ёғ тақлидчили маргариннинг сақлаш муддати 1,3-1,5 марта узайиши исботланган ва микробиологик ва токсикологик кўрсаткичлари бўйича хавфсизлиги асосланган; 
маҳаллий топинамбур тугунагидан инулинли экстракт олиш ва уни ёғ тақлидчиси сифатида қўллаб ёғдорлиги камайтирилган маргарин олиш технологияси такомиллаштирилган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Маҳаллий топинамбур тугунагидан инулинли экстракт олиш ва уни ёғ тақлидчиси сифатида қўллаб, ёғдорлиги камайтирилган маргарин рецептини шакллантириш, ишлаб чиқариш технологиясини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
топинамбур туганагидан интенсив усулда оч рангли инулинли экстракт олиш технологияси «Best Tastes Technology» МЧЖ корхонасида амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Ёғ-мой саноат корхоналари уюшмасининг 2025 йил 3 январдаги КС/3-4-сон маълумотномаси). Натижада, органолептик хусусиятлари яхшиланган, юқори сифатли инулинли экстракт олиш имконини берган;
маҳаллий топинамбур туганагидан инулин экстракти олиш технологияси «Best Tastes Technology» МЧЖ корхонасида амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Ёғ-мой саноат корхоналари уюшмасининг 2025 йил 3 январдаги КС/3-4-сон маълумотномаси). Натижада, анъанавий усулга нисбатан инулин миқдори юқори бўлган экстракт олиш имконини берган;
ёғ тақлидчиларини қўллаб, ёғдорлиги камайтирилган, янги турдаги маргарин ишлаб чиқариш технологияси Ўзбекистон Республикаси Ёғ-мой саноат корхоналари уюшмасининг «2024-2026 йилларда амалиётга жорий этиш бўйича истиқболли ишланмалар рўйхати»га киритилган (Ўзбекистон Республикаси Ёғ-мой саноат корхоналари уюшмасининг 2025 йил 3 январдаги КС/3-4-сон маълумотномаси). Натижада, 80 ва 60 % ли маргарин ёғли асоси миқдорини мос равишда 60 ва 45 % гача камайтириш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish