Исмагилов Дамир Кангановичнинг 
педагогика фанлари доктори (DSc) 
диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Футболчиларнинг кўп йиллик тайёргарлигида юксак илмий технологиялардан фойдаланишни илмий-педагогик асослаш” 13.00.04 - Жисмоний тарбия, спорт машғулотлари, соғломлаштириш ва адаптив жисмоний тарбия назарияси ва методикаси, педагогика фанлари.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.1.DSc/Ped676.
Илмий маслаҳатчи: Кошбахтиев Илдар Ахмедович педагогика фанлари доктори, профессор .
Диссертация бажарилган муассаса номи: Оʻзбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети.
Илмий Кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети, DSc.03/30.12.2019.Ped.28.01.
Расмий оппонентлар: Холмухамедов Рустам Деканович педагогика фанлари доктори, профессор; Керимов Фикрат Азизович педагогика фанлари доктори, профессор; Югай Лев Павлович физика-математика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Абу Райҳон Беруний номидаги Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади спорт маҳоратини шакллантиришнинг турли босқичларида футболчиларни тайёрлашнинг илмий технологияларидан фойдаланишни илмий-педагогик жиҳатдан асослаш бўйича тавсия ва таклифлар ишлаб чиқиш.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
замонавий футбол талаблари билан боғлиқ ҳолда спорт маҳоратини шакллантириш кўп йиллик тайёргарликнинг барча босқичларида замонавий тадқиқот усулларидан иборат бўлган юксак технологиялардан фойдаланиш орқали мураббийларнинг машғулот жараёнларини оқилона ташкил этиш имкониятлари кенгайтирилган;
спорт маҳоратини шакллантириш босқичида футболчиларни муваффақиятли тайёрлаш учун тананинг композицион таркиби, функсионал ҳолатни белгиловчи маълумотлардан (жисмоний юкламаларга мослашиш даражаси, машқланганлик даражаси, жисмоний ҳолати, спорт формаси, организм захираси, тананинг ёғ массаси, психоемоционал ҳолат) фойдаланиш орқали юкламаларни индивидуаллаштириш жараёни оптималлаштирилган;
ҳимояда, ҳужумда бир тайм ичидаги вақт бўлакларида ўйинчиларда юрак уриши маълумотларини назорат қилиш билан ўйин фаолиятини баҳолаш ҳамда мусобақа фаолиятини комплекс таҳлил қилиш орқали футболчиларнинг ўқув-машғулот ва мусобақа фаолиятидаги ўйин самарадорлигини ошириш имконияти кенгайтирилган; 
футболчиларнинг кўп йиллик тайёргарлик босқичларида  ўйин фаолиятидаги ҳужум ҳаракатларини ривожлантириш мақсадида сакровчанлик қобилиятини ривожлантириш,  А,Б,C моделларнинг махсус машқлари таснифини ишлаб чиқиш ҳисобига анаероб шароитларда техник-тактик ҳаракатларни такомиллаштирилган;
ҳар бир футболчининг психологик тайёргарлигини ошириш учун алоҳида иқтидорини инобатга олган ҳолда индивидуаллаштирилган ёндашувни қўллаш орқали  ўйин жараёнида юзага келадиган стрессли вазиятларда тўпни юқори самарадорлик билан бошқариш кўникмалари ривожлантирилган;
кўп йиллик тайёргарликнинг ҳар бир босқичида жисмоний ривожланиш, жисмоний ва махсус жисмоний тайёргарлик, тана таркиби  маълумотлари ва мусобақа фаолияти кўрсаткичларидан иборат ишлаб чиқилган модел тавсифлар мониторинг базисини қўллаш ҳисобига футболчиларнинг ҳар бир босқичда тегишли нормативларни бажариш қобилиятларини назорат қилиш имкониятлари кенгайтирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. спорт маҳоратини шакллантиришнинг турли босқичларида футболчиларни тайёрлашнинг илмий технологияларидан фойдаланишни илмий-педагогик жиҳатдан асослаш бўйича амалий тавсияларни жорий этиш юзасидан ўтказилган педагогик тажриба-синов ишлари давомида олинган илмий натижалар асосида:
замонавий футбол талаблари билан боғлиқ ҳолда спорт маҳоратини шакллантириш кўп йиллик тайёргарликнинг барча босқичларида замонавий тадқиқот усулларидан иборат бўлган юксак технологиялардан фойдаланиш бўйича тавсиялар Тошкент тумани спорт мактаби ўқув-машғулот гуруҳи спортчиларининг машғулот жараёнларига татбиқ қилинган (Ўзбекистон Республикаси Ёшлар сиёсати ва спорт вазирлигининг 6.03.2023-йилдаги № 04-01/04/20/1993 рақамли маълумотномаси). Натижада, мусобақа фаолияти жараёнида анаероб режим ҳаракатларни бажариш кўрсаткичлари 10-17% га яхшиланган;
спорт маҳоратини шакллантириш босқичида футболчиларни муваффақиятли тайёрлаш учун тананинг композицион таркиби, функсионал ҳолатни белгиловчи маълумотлардан (жисмоний юкламаларга мослашиш даражаси, машқланганлик даражаси, жисмоний ҳолати, спорт формаси, организм захираси, тананинг ёғ массаси, психоемоционал ҳолат) фойдаланиш Тошкент тумани спорт мактаби ўқув-машғулот гуруҳлари футболчиларининг машғулотларига татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Ёшлар сиёсати ва спорт вазирлигининг 6.03.2023-йилдаги № 04-01/04/20/1993 рақамли маълумотномаси). Натижада, 13 ёшли футболчиларнинг тана тузилиши маълумотлари таҳлили ёғ компонентининг 11-12 % га яхшиланган; 
ҳимояда, ҳужумда бир тайм ичидаги вақт бўлакларида ўйинчиларда юрак уриши маълумотларини назорат қилиш билан ўйин фаолиятини баҳолаш ҳамда мусобақа фаолиятини комплекс таҳлил қилиш “Пахтакор” жамоасининг машғулот жараёнларига татбиқ қилинган (Ўзбекистон Республикаси Ёшлар сиёсати ва спорт вазирлигининг 6.03.2023-йилдаги № 04-01/04/20/1993 рақамли маълумотномаси). Натижада, тўпни узатиш самарадорлиги 16 % га ошган;
футболчиларнинг кўп йиллик тайёргарлик босқичларида  ўйин фаолиятидаги ҳужум ҳаракатларини ривожлантириш мақсадида сакровчанлик қобилиятини ривожлантириш,  А,Б,C моделларнинг махсус машқлари таснифи бўйича таклифлар «Пахтакор» ПФК футбол жамоасига ҳамда Тошкент тумани спорт мактаби футбол жамоасига татбиқ қилинган (Ўзбекистон Республикаси Ёшлар сиёсати ва спорт вазирлигининг 6.03.2023-йилдаги № 04-01/04/20/1993 рақамли маълумотномаси). Натижада, ўз ёш тоифасида Ўзбекистон Республикаси чемпиони, «Пахтакор» ПФК 2019-2022-йилги Ўзбекистон Республикаси чемпионатининг Суперлигаси чемпионига айланган;
ҳар бир футболчининг психологик тайёргарлигини ошириш учун алоҳида иқтидорини инобатга олган ҳолда индивидуаллаштирилган ёндашувни қўллаш бўйича тавсиялар «Металлург» жамоаси, «Пахтакор» ПФК футбол жамоасига ҳамда Тошкент тумани спорт мактаби футбол жамоаси ўтказилган (Ўзбекистон Республикаси Ёшлар сиёсати ва спорт вазирлигининг 6.03.2023-йилдаги № 04-01/04/20/1993 рақамли маълумотномаси). Натижада, Я.Стреляунинг сўровномаси асосида «Металлург» жамоасида 15 нафар футболчидан олтитаси (40%) Гиппократнинг типлар таснифига кўра флегматик, учтаси холерик (20%), тўрттаси сангвиник (26,6%) ва иккитаси меланхолик (13,4%) типига мансублиги аниқланди, шахслаштирилган ёндашувни қўллашга ёрдам берган;
кўп йиллик тайёргарликнинг ҳар бир босқичида жисмоний ривожланиш, жисмоний ва махсус жисмоний тайёргарлик, тана таркиби  маълумотлари ва мусобақа фаолияти кўрсаткичларидан иборат ишлаб чиқилган модел тавсифлар мониторинг базисини қўллаш бўйича тавсиялар Тошкент тумани спорт мактаби ўқув-машғулотлар жараёнига жорий қилинди (Ўзбекистон Республикаси Ёшлар сиёсати ва спорт вазирлигининг 6.03.2023-йилдаги № 04-01/04/20/1993 рақамли маълумотномаси). Натижада, А, Б, С махсус машқларни қўллаш натижасида қуйидаги кўрсаткичлар яхшилангани кузатилди: тўп билан 30 метрга югуриш вақти 8,67 % га қисқарди, устунларни айланиб ўтиш муддати 8,34 % га камайди; 10 метрга югуриш тезлиги 16,07 % га, жойида туриб узунликка сакраш натижаси эса 11,78 % га яхшиланган.
 

Yangiliklarga obuna bo‘lish