Собиров Бекзод Низомбой ўғлининг фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: “Шеърий матн ўзбекча таржимасида бадиий маҳорат масаласи (И.Юсупов ижоди мисолида)”, 10.00.06 – «Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик» (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.2.PhD/Fil1844.
Илмий раҳбарининг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Дуйсенбаев Олимжон Исмаилович, филология фанлари номзоди, доцент. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бердақ номидаги Қорақалпоқ давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қорақалпоқ давлат университети, PhD.03/30.04.2022.Fil.20.07.
Расмий оппонентларнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Нзаматдинов Женисбай Мнажатдинович, филология фанлари номзоди, доцент; Матякупов Садулла Гаипович, филология фанлари доктори (DSc), доцент.
Етакчи ташкилот номи: Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ижодий дунёқараш ўзига хослиги ва шеърий матн таржимаси яхлитлигини Ибройим Юсупов лирикаси тимсолида назарий умумлаштириш, уни таржимада тўғри акс эттиришга оид таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек таржимашунослиги ва эстетикасида қардош тиллар шеърияти таржима назарияси, аслият ва таржима муносабати, шеърий матнни қайта тиклаш ва ифода услуби баъзи қирраларининг ўзига хос жиҳатлари очиб берилган;
матнда аслият ва таржима матнлари ўртасидаги эквивалентлик турли даражаларда намоён бўлиши, тил ва маданиятлар ўртасидаги фарқлар туфайли интралингвистик ва экстралингвистик унсурлар таржимада тенгдай сақланиб қолмаслиги шеърий матнлар тадқиқи асосида аниқланган; 
шеърий матннинг шаклий ва маъно жиҳатидан тузилиши, манбаа тил ва таржима тилининг ўзаро боғлиқлик нисбати, тиллараро маданий кодлар муносабати, тилларнинг ўзига хос грамматикаси ва лексик тузилмаларидаги тафовутлар каби хусусиятлар матнни идрок этишга таъсир кўрсатадиган омил эканлиги, таржимон аслият матнининг функсионал жиҳатдан муҳим элементларини танлаш тамойили асосида белгилаши ва иерархия тамойили асосида мазкур элементларнинг устуворлигини ҳал қилиши лозимлиги исботланган; 
таржимоннинг ўқувчида аслият матнида намоён бўлган эмоционал-эстетик туйғуларни уйғота олиши, таржима матни реципиентига ўтказиладиган эмоционал-эстетик таъсирнинг аслият матнидаги айнан шу таъсирга мутаносиблигини олдиндан кўра билиши бадиий матнлар таржимаси сифатини оширувчи омил бўлиши далилланиб, бадиий таржима жараёнида тил эгалари тафаккуридаги тафовут, тил бирлигини нутқда қоъллашдаги турли тенденсияларининг мавжудлиги лингвомаданий мослашув стратегиясининг энг самарали усул эканлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. И.Юсупов шеърлари ўзбекча таржималарининг қиёсий таҳлили, қардош тиллардан таржима масалалари таҳлили жараёнида олинган натижалар асосида:
ўзбек таржимашунослиги ва эстетикасида қардош тиллар шеърияти таржима назарияси, аслият ва таржима муносабати, шеърий матнни қайта тиклаш ва ифода услуби баъзи қирраларининг ўзига хос жиҳатлари ҳамда матнда аслият ва таржима матнлари ўртасидаги эквивалентлик турли даражаларда намоён бўлиши, тил ва маданиятлар ўртасидаги фарқлар туфайли интралингвистик ва экстралингвистик унсурлар таржимада тенгдай сақланиб қолмаслигига доир илмий назарий хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида  амалга оширилган ФА-043429-рақамли “Қорақалпоқ фолклори ва адабиёти жанрларининг назарий масалаларини тадқиқ этиш” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган  (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар  илмий-тадқиқот институтининг 2025-йил 17-апрелдаги 225/1-сон маълумотномаси). Натижада адабий жараён ва адабий алоқалар, ўзбек таржимашунослиги ва эстетикасида қардош тиллар шеърияти таржима назариясида аслият ва таржима муносабати тадқиқи бойитилган;
шеърий матннинг шаклий  ва маъно жиҳатидан тузилиши, манбаа тил ва таржима тилининг ўзаро боғлиқлик нисбати, тиллараро  маданий  кодлар  муносабати, тилларнинг ўзига хос грамматикаси ва  лексик  тузилмаларидаги тафовутлар каби хусусиятлар матнни идрок этишга таъсир кўрсатадиган омил эканлиги, таржимон  аслият матнининг функсионал жиҳатдан  муҳим элементларини танлаш тамойили  асосида белгилаши ва иерархия тамойили асосида мазкур элементларнинг устуворлигини ҳал қилиши лозимлигига оид хулосалар телевидение кўрсатувларини  тайёрлашда фойдаланилган (Қорақалпоғистон Республикаси  телерадиоканалининг  2025-йил 15-апрелдаги            05-22/215-сон маълумотномаси). Натижада бадиий таржима ва унинг аҳамиятига доир туркум кўрсатувларни тайёрлаш самарадорлиги ошган;
таржимоннинг ўқувчида аслият матнида намоён бўлган эмоционал-эстетик туйғуларни уйғота  олиши, таржима  матни  реципиентига ўтказиладиган эмоционал-эстетик  таъсирнинг  аслият  матнидаги айнан  шу таъсирга мутаносиблигини олдиндан кўра  билиши бадиий матнлар  таржимаси сифатини оширувчи омил  эканлигига, бадиий таржима  жараёнида  тил  эгалари тафаккуридаги тафовут, тил бирлигини  нутқда  қоъллашдаги турли  тенденсияларининг мавжудлиги  лингвомаданий  мослашув  стратегиясининг  энг самарали  усул  эканлигига  доир  илмий  хулосалардан  Бердақ  номидаги Қорақалпоқ адабиёти  тарихи  давлат  музейининг  экспозициялари  таржималари  адабий қийматини аниқлашда фойдаланилган (Бердақ номидаги Қорақалпоқ адабиёти тарихи давлат музейининг 2025-йил 21-май кунги 01-02/03-116-сон маълумотномаси). Натижада Ибрайим Юсупов шеърияти ва ўзбек-қорақалпоқ адабий алоқалари, адабий жараён ва қиёсий таржимашуносликка доир илмий назарий хулосалар ишлаб чиқилган.