Шоназарова Севара Рашидовнанинг
педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD)
диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Бошланғич синф ўқувчиларида аксиологик ёндашув асосида фалсафий тушунчаларни шакллантириш методикаси”, 13.00.02-Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган В2024.4.PhD/Ped4224
Илмий раҳбар: Норбўтаев Хушбоқ Бобоназарович, Термиз давлат педагогика институти профессори, педагогика фанлари доктори (DSc).
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат педагогика институти.
Илмий кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса номи Термиз давлат педагогика институти, Илмий кенгаш рақами: PhD.03/30.07.2024.Ped.180.01
Расмий оппонентлар:
биринчи оппонент - Султонова Ўғилой Набиевна - Термиз давлат педагогика институти профессори, педагогика фанлари доктори (DSc).
иккинчи оппонент - Бабамуратов Эркин Хаитович - Термиз давлат университети профессори, фалсафа фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Шаҳрисабз давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади бошланғич синф ўқувчиларида аксиологик ёндашув асосида фалсафий тушунчаларни шакллантириш методикасини такомиллаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
бошланғич таълимда ўқувчиларнинг ўқув-билиш фаолияти мазмунини эмпирик, индивидуал ва рефлексив таҳлил қилиш натижаларига устуворлик бериш орқали хусусийлик ва умумийлик тавсифига эга фалсафий тушунчалар интегратив тузилма асосида шакллантирилган;
бошланғич синф ўқувчиларида хусусий ва умумий тавсифга эга фалсафий тушунчаларни шакллантиришга хизмат қилувчи ташкилий-функсионал моделнинг жараёнли компоненти методик тамойиллар ва инновацион ўқитиш усулларининг ички алоқадорлигини таъминлаш асосида такомиллаштирилган;
бошланғич синф “Тарбия” дарсларида ўқувчиларнинг фаолият натижаларини форматив ва сумматив баҳолаш ҳамда инновацион ўқитиш усулларининг дидактоген имкониятларини оширишга хизмат қилувчи методик муҳитни яратиш орқали ўқувчиларда фалсафий тушунчаларни шакллантиришнинг педагогик имкониятлари аниқлаштирилган;
бошланғич синф ўқувчиларида фалсафий тушунчаларни шакллантиришга оид фаолият самарадорлиги леарнингаппс.орг дастури асосида яратилган ностандарт тестлар ҳамда адаптив-репродуктив ўқув топшириқларидан фойдаланиш орқали аниқлаштирилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бошланғич синф ўқувчиларида аксиологик ёндашув асосида фалсафий тушунчаларни шакллантириш бўйича илмий-тадқиқот натижалари:
бошланғич таълимда ўқувчиларнинг ўқув-билиш фаолияти мазмунини эмпирик, индивидуал ва рефлексив таҳлил қилиш натижаларига устуворлик бериш орқали хусусийлик ва умумийлик тавсифига эга фалсафий тушунчалар интегратив тузилмасини ишлаб чиқишга доир таклиф ва тавсиялардан бошланғич таълим Миллий ўқув дастурини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Мактабгача ва мактаб таълими вазирлигининг 2024-йил 22-ноябр 01/11-1-992-сон маълумотномаси). Натижада, бошланғич синфларда аксиологик ёндашув асосида фалсафий тушунчаларни шакллантиришга хизмат қилган;
бошланғич синф ўқувчиларида хусусий ва умумий тавсифга эга фалсафий тушунчаларни шакллантиришга хизмат қилувчи ташкилий-функсионал моделнинг жараёнли компоненти методик тамойиллар ва инновацион ўқитиш усулларининг ички алоқадорлигини таъминлаш асосида такомиллаштиришга оид амалий таклиф ва тавсиялардан Қори Ниёзий номидаги Тарбия педагогикаси миллий институти Қорақалпоғистон филиалида 2020-2021-йилларда бажарилган И1-ХТ-0-17222 рақамли “Қорақалпоқ миллий менталитетини ўқувчи ёшларга сингдиришда халқ педагогикаси имкониятларидан фойдаланиш” мавзусидаги инновацион лойҳасини бажаришда фойдаланилган (Қори Ниёзий номидаги Тарбия педагогикаси миллий институти Қорақалпоғистон филиалининг 2025-йил 2-май № 200 - сонли маълумотномаси). Натижада, ўқув жараёнида аксиологик ёндашув асосида фалсафий тушунчаларни такомиллаштиришга хизмат қилган;
бошланғич синф “Тарбия” дарсларида ўқувчиларнинг фаолият натижаларини форматив ва сумматив баҳолаш ҳамда инновацион ўқитиш усулларининг дидактоген имкониятларини оширишга хизмат қилувчи методик муҳитни яратиш орқали ўқувчиларда фалсафий тушунчаларни шакллантиришнинг педагогик имкониятларини аниқлаштиришга қаратилган тавсиялардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Оʻзбекистон-24” ижодий бирлашмаси томонидан тайёрланган “Болалар ва биз”, “Таълим ва тараққиёт”, “Болалар учун” каби дастурлар ссенарийларини ишлаб чиқишда фойдаланилган. (Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон 24” ижодий бирлашмаси давлат муассасасининг 19-май 2025-йил 05-09-688-сонли маълумотномаси). Натижада, бошланғич синфларда аксиологик ёндашув асосида фалсафий тушунчаларни шакллантириш фаолияти самарадорлиги ошган;
бошланғич синф ўқувчиларида фалсафий тушунчаларни шакллантиришга оид фаолият самарадорлиги леарнингаппс.орг дастури асосида яратилган ностандарт тестлар ҳамда адаптив-репродуктив ўқув топшириқларидан фойдаланиш орқали аниқлаштиришга доир методик таклиф ва тавсиялардан Қори Ниёзий номидаги Тарбия педагогикаси миллий институти Қорақалпоғистон филиалида 2020-2023-уилларда бажарилган Ал-ХТ-0-92997 рақамли “Ёшларни умуминсоний, миллий ва тарихий қадриятлар уйғунлиги асосида маънавий-ахлоқий тарбиялашнинг муаммолари” мавзусидаги амалий лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Қори Ниёзий номидаги Тарбия педагогикаси миллий институти Қорақалпоғистон филиалининг 2025-йил 27-апрел № 201-сонли маълумотномаси). Натижада, бошланғич синфларда аксиологик ёндашув асосида фалсафий тушунчаларни шакллантириш имкониятларини ривожлантиришга хизмат қилган.