Рахимова Мадина Шухрат қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Трансформациялашаётган иқтисодиёт шароитида шаҳарларни ривожлантириш тизимини такомиллаштириш (Қашқадарё вилояти мисолида)», 08.00.12 – Минтақавий иқтисодиёт (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.PhD/Iqt3584.
Илмий раҳбар: Эркаева Гулбахор Панжиевна, иқтисодиёт фанлари номзоди, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши давлат техника университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Абу Райҳон Беруний номидаги Урганч давлат университети, DSc. 03/27.09.2024.I.55.03.
Расмий оппонентлар: Рузметов Бахтияр, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Муллабаев Бахтиёржон Бултурбаевич, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Термиз давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади трансформациялашаётган иқтисодиёт шароитида шаҳарларни ривожлантириш тизимини такомиллаштириш бўйича илмий-амалий таклифлар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
шаҳарларни режалаштириш уч босқичга - шаҳарларни ривожлантириш консепсиясини шакллантириш, стратегия ишлаб чиқиш ва аниқ лойиҳаларни амалга ошириш каби турларга ажратилиб, ҳар бир босқич бўйича фаолият йўналишлари тизимлаштирилган;
иқтисодий оʻсиш суръати суст боʻлган 6 та ҳудудда аҳоли даромадларининг ўсиши иқтисодиёт таркибида қишлоқ хоʻжалиги улушининг кўпайиши натижасида юз бераётганлиги (коеффициент: 0.0389, т қиймат: 2.0305*), тез суръатда ўсаётган 7 та ҳудудларда эса саноат ва хизматлар соҳасида янги корхоналар ҳамда иш оʻринларини яратилиши (коеффициент: -0.0662, т қиймат: - 3.0949**) аҳолида шаҳарлардаги қулай шароитларда яшашга рағбат уйғотиши қатъий таъсир (фихед эффеcт) модели воситасида асосланган;
шаҳарлар кенгайиш интенсивлигини ва фазовий (ҳудудий) ёʻналишини аниқлашда фойдаланилувчи вертикал ўсиш индексини VHG=((〖B^(k+))〗_(t+1))/((〖B^(k-1-))〗_(t+1) )-((〖B^(k+))〗_t)/((〖B^(k-1-))〗_t ) формуласи асосида ҳисоблаш усули, якка тартибдаги ва коʻп квартирали уй-жойлар миқдори кўрсаткичларини киритиш орқали такомиллаштирилган;
Қашқадарё вилоятида урбанизация даражаси ўзгаришининг 2025-2030-йилларга мўлжалланган кўп вариантли прогноз ссенарийлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Трансформациялашаётган иқтисодиёт шароитида шаҳарларни ривожлантириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
шаҳарларни ривожлантириш жараёнида муаллиф томонидан таклиф этилган шаҳарларни ривожлантириш консепсиясини шакллантириш, стратегияни ишлаб чиқиш ва аниқ лойиҳаларни амалга ошириш босқичлари бўйича таклифлар бериш, ҳудудлар мастер-режаларини ишлаб чиқишнинг техник топшириқларини шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хоʻжалиги вазирлигининг 2025-йил 28-январдаги 13-06/1009-сон, Қашқадарё вилояти ҳокимлигининг 2024-йил 30- ноябрдаги 03-03-03/10777-сонли маълумотномаси). Илмий натижанинг амалиётга жорий қилиниши Қарши, Китоб ва Косон туманлари ҳудудлари учун ишлаб чиқиладиган мастер-режаларни шакллантиришга хизмат қилган;
иқтисодий оʻсиш суръати суст боʻлган 6 та ҳудудда аҳоли даромадларининг ўсиши иқтисодиёт таркибида қишлоқ хоʻжалиги улушининг кўпайиши натижасида юз бераётганлиги (коеффициент: 0.0389, т қиймат: 2.0305*), тез суръатда ўсаётган 7 та ҳудудларда эса саноат ва хизматлар соҳасида янги корхоналар ҳамда иш оʻринларини яратилиши (коеффициент: -0.0662, т қиймат: - 3.0949**) аҳолида шаҳарлардаги қулай шароитларда яшашга рағбат уйғотиши қатъий таъсир (фихед эффеcт) модели натижалардан қишлоқ хўжалигига мўлжалланмаган ер участкаларини хусусийлаштириш бўйича маҳаллий ҳокимликлар қарорларини шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хоʻжалиги вазирлигининг 2025 йил 28-январдаги 13-06/1009-сон, Қашқадарё вилояти ҳокимлигининг 2024-йил 30- ноябрдаги 03-03/10777-сонли маълумотномаси). Илмий натижанинг амалиётга жорий қилиниши 2024-йилнинг ИИИ чораги ҳолатига вилоятда 2248 та ер участкаларини ауксион савдоларига чиқариш бўйича чора-тадбирларни амалга оширишга ҳисса қўшган;
шаҳарлар кенгайиш интенсивлигини ва фазовий (ҳудудий) ёʻналишини аниқлашда фойдаланилувчи вертикал ўсиш индексини VHG=((〖B^(k+))〗_(t+1))/((〖B^(k-1-))〗_(t+1) )-((〖B^(k+))〗_t)/((〖B^(k-1-))〗_t ) формуласи асосида ҳисоблаш усули, якка тартибдаги ва коʻп квартирали уй-жойлар миқдори кўрсаткичларини такомиллаштириш бўйича таклиф вилоят ҳудудларида кўп қаватли уйлар қуриш бўйича лойиҳаларни шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хоʻжалиги вазирлигининг 2025-йил 28-январдаги 13-06/1009-сон, Қашқадарё вилояти ҳокимлигининг 2024-йил 30-ноябрдаги 03-03/10777-сонли маълумотномаси). Илмий натижанинг амалиётга жорий қилиниши Нишон туманида 10 та 5 қаватли уйлар қурилиши бўйича лойиҳани шакллантиришга имкон берган;
Қашқадарё вилоятида урбанизация даражаси ўзгаришининг 2025-2030-йилларга мўлжалланган кўп вариантли ссенарийларини амалга ошириш юзасидан рақамли технологияларни жорий қилиш орқали иқтисодиётнинг барча соҳаларида инновацияларни кенгайтириш бўйича ишлаб чиқилган таклифлардан вилоятда рақамлаштириш соҳасини янада ривожлантириш бўйича устувор вазифаларни белгилашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хоʻжалиги вазирлигининг 2025-йил 28-январдаги 13-06/1009-сон, Қашқадарё вилояти ҳокимлигининг 2024-йил 30-ноябрдаги 03-03/10777-сонли маълумотномаси). Илмий натижанинг амалиётга жорий қилиниши Қашқадарё вилояти ҳокимининг 2024-йил 9-январдаги “Қашқадарё вилоятида рақамлаштириш соҳасини янада ривожлантириш бўйича устувор вазифаларни амалга ошириш тўғрисида”ги 6-4-0-Қ/24-сонли қарори лойиҳасини шакллантиришга хизмат қилган.