Abdunazarova Zarina Islomovna
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): Zamonaviy axborot texnologiyalari asosida talabalarning nutqiy kompetensiyalarini rivojlantirish metodikasi (Ikkinchi chet tili misolida) 13.00.02 – Ta’lim va tarbiya nazariyasi va metodikasi (ingliz tili).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2021.2.PhD/Ped2520
Ilmiy rahbar: Salieva Zarrina Ilxomovna filologiya fanlari nomzodi, professor v.b.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Samarqand davlat chet tillar instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Samarqand davlat chet tillar instituti, PhD.03/30.12.2019.Fil.83.01
Rasmiy opponentlar: Abdullaeva Lola Tohirovna, pedagogika fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) dotsent, Davronova Fotima Pirnazarovna, pedagogika fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) dotsent.
Yetakchi tashkilot: Guliston davlat pedagogika instituti
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi talabalarning chet til (ingliz tili) ta’limi sifatini oshirish maqsadida nutqiy kompetensiyalarini rivojlantirish uchun innovatsion onlayn texnologiyalardan foydalanish samaradorligini asoslash va axborot-kommunikatsiya texnologiyalari yordamida interaktiv topshiriqlarni ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
til ixtisosligi bo‘yicha tahsil oluvchi talabalarning nutqiy kompetensiyasini rivojlantirishning lingvodidaktik imkoniyatlarini amalga oshirishga xizmat qiluvchi, zamonaviy axborot vositalari yordamida ikkinchi chet tilini o‘qitishga yo‘naltirilgan, samarali auditoriya topshiriqlarini shakllantirishga asoslangan metodik yondashuv takomillashtirilgan;
o‘quv jarayonining uslubiy-axborot ta’minoti, til ta’limi bilan shug‘ullanuvchi oliy ta’lim muassasalarining ingliz tilini ikkinchi til sifatida o‘rganuvchi talabalari layoqati va ehtiyojidan kelib chiqib, og‘zaki nutq ko‘nikmalarini rivojlantirishni nazarda tutadigan axborot texnologiyalar bazasida lisoniy tayyorgarlik jarayonini bosqichma-bosqich optimallashtirish hisobidan ta’lim jarayonining mazmuni mukammallashishi dalillangan;
ikkinchi chet tili sifatidagi ingliz tilining so‘zlashuv ko‘nikmalarini rivojlantirishda “Flipgrid”, “Poll everywhere”, “Miro” kabi axborot dasturlaridan samarali foydalanishga yo‘naltirilgan didaktik imkoniyatlar tizimi ilmiy asoslanib, uning qo‘llanishi talabalarning nutqiy faolligi va kommunikativ kompetensiyasini sezilarli oshirishi bilan isbotlangan;
“Flipgrid”, “Poll everywhere”, “Miro” axborot dasturlarini o‘quv jarayoni va darsdan tashqari faoliyatda qo‘llash orqali mustaqil ta’lim malakalari va lisoniy yo‘nalishdagi bo‘lajak mutaxassislarning kasbiy kompetensiyasini rivojlantiruvchi kommunikativ-interaktiv mashqlar tizimining takomillashtirilishi nazariy va amaliy jihatdan asoslangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Til ta’limi bilan shug‘ullanuvchi oliy ta’lim muassasalari talabalarining nutqiy kompetensiyasini axborot texnologiyalari vositasida rivojlantirishga yo‘naltirilgan nazariy va amaliy takliflar asosida:
til ixtisosligi bo‘yicha tahsil oluvchi talabalarning nutqiy kompetensiyasini rivojlantirishning lingvodidaktik imkoniyatlarini amalga oshirishga xizmat qiluvchi, zamonaviy axborot vositalari yordamida ikkinchi chet tilini o‘qitishga yo‘naltirilgan, samarali auditoriya topshiriqlarini shakllantirishga asoslangan metodik yondashuv takomillashtirilganligi haqidagi xulosalardan “Markaziy Osiyo universitetlarida hisoblash lingvistikasi” №58545-EPP-1-2017-1-ES-EPPKA2-CBHE-JP CLASS loyihasi bajarilishida qo‘llanildi (Samarqand davlat chet tillar institutining 2023-yil 17-fevraldagi № 31803.02.01-sonli ma’lumotnomasi). Natijada, virtual veb-resurslar asosida og‘zaki nutqni rivojlantirish uchun o‘quv materiallari ishlab chiqildi;
o‘quv jarayonining uslubiy-axborot ta’minoti, til ta’limi bilan shug‘ullanuvchi oliy ta’lim muassasalarining ingliz tilini ikkinchi til sifatida o‘rganuvchi talabalari layoqati va ehtiyojidan kelib chiqib, og‘zaki nutq ko‘nikmalarini rivojlantirishni nazarda tutadigan axborot texnologiyalar bazasida lisoniy tayyorgarlik jarayonini bosqichma-bosqich optimallashtirish hisobidan ta’lim jarayonining mazmuni mukammallashishi dalillanganligi haqidagi xulosalardan “O‘zbekiston oliy ta’lim tizimini modernizatsiyalash va baynalmilallashtirish” EPP-1-2015-1-UK-EPPKA2-CBHE-SP-ERASMUS+CBHEIMEP № 561624 amaliy loyihasining bajarilishida foydalanilmoqda (Samarqand davlat chet tillar institutining 2023-yil 7-martdagi №66503.02.01-sonli ma’lumotnomasi). Natijada, ushbu materiallardan foydalanish til ta’limi bilan shug‘ullanuvchi oliy ta’lim muassasalari (holbuki, boshqa ixtisosliklar uchun foydadan holi bo‘lmaganligi ta’kidlangan) talabalarining nutq kompetensiyalari rivojlanishiga va kasbiy malakalarining oshishiga xizmat qildi;
ikkinchi chet tili sifatidagi ingliz tilining so‘zlashuv ko‘nikmalarini rivojlantirishda “Flipgrid”, “Poll everywhere”, “Miro” kabi axborot dasturlaridan samarali foydalanishga yo‘naltirilgan didaktik imkoniyatlar tizimi ilmiy asoslanib, uning qo‘llanishi talabalarning nutqiy faolligi va kommunikativ kompetensiyasini sezilarli oshirishi bilan isbotlanganligi haqidagi xulosalardan “Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari asosida virtual resurs yaratish va tatbiq etish” I-204-4-5 amaliy loyihasini amalga oshirilishida foydalanildi (Samarqand davlat chet tillar institutining 2023-yil 7-martdagi № 666.30.02.01-sonli ma’lumotnomasi). Natijada, ingliz tili darslarida kompyuter texnologiyalaridan foydalanish nutqiy kompetensiyani rivojlantirish imkoniyatlarini shakllantirdi;
o‘quv jarayonining uslubiy-axborot mazmunini takomillashtirishga yo‘naltirilgan tavsiyalardan, til ta’limi bilan shug‘ullanuvchi oliy ta’lim muassasalari talabalarining qobiliyati va ehtiyojlaridan kelib chiqib, og‘zaki nutq ko‘nikmalarini hosil qilishni nazarda tutgan holda, Samarqand viloyat davlat teleradiokompaniyasining “Assalom, Samarqand” teleko‘rsatuvi yaratilishida foydalanilgan (Samarqand viloyat teleradiokompaniyasining 2023-yil 17-fevraldagi №01-07/51-sonli ma’lumotnomasi). Natijada, ingliz tilini chet tili sifatida o‘qitayotgan professor-o‘qituvchilarning chet til o‘qitish metodikasi takomillashtirilgan;