Закирова Муниса Шуҳрат қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи): “Замонавий шаҳарсозликда саноат ҳудудларининг жойлашуви ва экологик асослари”, 18.00.02 – Раёнлаштириш. Шаҳарсозлик. Қишлоқ турар-жойларини режалаштириш. Ландшафт архитектураси. Бино ва иншоотлар архитектураси (архитектура).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.PhD/А150.
Илмий тадқиқот иши бажарилган муассаса номи: Тошкент архитектура-қурилиш университети.
Илмий раҳбар: Адилов Зарифжон Ҳимматович, архитектура фанлари доктори (DSc), профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент архитектура-қурилиш университети, PhD.03/08.05.2024.А.11.02.
Расмий оппонентлар: Салимов Орифжон Муслимович, архитектура фанлари доктори, профессор; Эшатов Икром Қўзиевич, архитектура фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: “Тошкентбошплан ЛИТИ” Бош лойиҳа институти давлат муассасаси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади шаҳар муҳитидаги саноат ҳудудларини экологик талаблар бўйича шакллантириш тамойилларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
шаҳар ҳудудида экологик барқарор саноат зоналарини табиий-географик, антропоген, ижтимоий-иқтисодий, шаҳарсозлик жиҳатдан жойлаштиришни самардор ташкил этиш орқали такомиллаштирилган;
саноат ҳудудларини шаҳар муҳити билан ўзаро боғлиқлиги ишлаб чиқариш корхоналарини жойлаштириш, шовқинни камайтириш, экологик талаблардан келиб чиққан ҳолда комплекс қайта шакллантириш орқали таснифланган;
шаҳар муҳитида саноат зоналари атрофидаги мавжуд санитар муҳофаза ҳудудлари негизида “яшил белбоғ” ларни ташкил қилиш, қурилиш иқлимий ва ишлаб чиқариш турларини инобатга олган ҳолда пост-саноат ҳудудларни эко-реконструксия, эко-реновация ва рекультивация қилиш тамойиллари ишлаб чиқилган;
санитар муҳофаза ҳудудларини визуал жозибадорлиги ландшафт композиция ечимлари, ҳудудга мос кичик архитектуравий шакллар, ҳудуднинг умумий эстетик қиёфасини шакллантириш, саноат ҳудуди ва шаҳар муҳити уйғунлигини таъминлаш орқали “дизайн код” инновацион ёндашувлари ишлаб чиқилган;
саноат ҳудудларини ободонлаштириш ва кўкаламзорлаштиришда манзарали ва ташқи таъсирларга чидамли дарахтлар, бута турлари саноат ишлаб чиариш турларини ҳамда иқлимий минтақаларни инобатга олган ҳолда қўллаш бўйича ўсимликлар ассортименти шакллантирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Замонавий шаҳарсозликда саноат ҳудудларининг жойлашуви ва экологик асослари мавзуси бўйича олинган илмий натижалар асосида:
шаҳар ҳудудида экологик барқарор саноат зоналарини иқлимий, антропоген, ижтимоий-иқтисодий, шаҳарсозлик жиҳатдан жойлаштиришни самарадор ташкил этишни такомиллаштириш орқали шаҳар муҳитида саноат зоналари атрофидаги мавжуд санитар муҳофаза ҳудудлари негизида “яшил белбоғ” ларни ташкил қилиш юзасидан олинган хулосалар “Қишлоққурилишлойиҳа” Бош лойиҳа қидирув институти томонидан ишлаб чиқилган ШНҚ 3.01.05-22 рақамли “Шаҳарсозлик нормалари ва қоидалари. Ишларни бажариш ва қабул қилиш қоидалари. Ҳудудларни ободонлаштириш” номли шаҳарсозлик нормалари ва қоидаларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлиги 2023 йил 27 мартдаги 24-06/2605-сон маълумотномаси). Натижада саноат ҳудудларини шаҳарсозлик нуқтаи назаридан ободонлаштириш ва кўкаламзорлаштириш ишларини бажариш бўйича самарадорлигини оширишга эришилган;
саноат ҳудудларини шаҳар муҳити билан ўзаро боғлиқлиги ишлаб чиқариш корхоналарини жойлаштириш, шовқинни камайтириш, экологик талаблардан келиб чиққан ҳолда комплекс қайта шакллантириш юзасидан олинган хулосалар “Қишлоққурилишлойиҳа” Бош лойиҳа қидирув институти томонидан ишлаб чиқилган ШНҚ 3.01.05-22 рақамли “Шаҳарсозлик нормалари ва қоидалари. Ишларни бажариш ва қабул қилиш қоидалари. Ҳудудларни ободонлаштириш” номли шаҳарсозлик нормалари ва қоидаларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлиги 2023 йил 27 мартдаги 24-06/2605-сон маълумотномаси). Натижада саноат ҳудудларини шаҳарсозлик нуқтаи назаридан ободонлаштириш ва кўкаламзорлаштириш ишларини бажариш бўйича самарадорлигини оширишга эришилган;
санитария-муҳофаза ҳудудларини визуал жозибадорлиги ландшафт композиция ечимлари, ҳудудга мос кичик архитектуравий шакллар, ҳудуднинг умумий эстетик қиёфасини шакллантириш, саноат ҳудуди ва шаҳар муҳити уйғунлигини таъминлаш юзасидан олинган хулосалар Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлиги қошидаги Қурилишда техник меъёрлаш ва стандартлаштириш илмий-тадқиқот институти томонидан ишлаб чиқилган “дизайн код. Умумий талаблар” номли техникавий шартни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлиги 2023 йил 27 март 24-06/2605-сон маълумотномаси). Шаҳар ҳудудида жойлашган саноат зоналари муҳитини ишчи лойиҳаларини тузиш, ҳамда уларни тартибга солиш бўйича самарадорлигини оширишга эришилган;
саноат ҳудудларини ободонлаштириш ва кўкаламзорлаштиришда манзарали ва ташқи таъсирларга чидамли дарахтлар, бута турлари саноат ишлаб чиқариш турларини ҳамда иқлимий минтақаларни инобатга олган ҳолда қўллаш бўйича олинган хулосалар “Қишлоққурилишлойиҳа” Бош лойиҳа қидирув институти томонидан ишлаб чиқилган ШНҚ 3.01.05-22 рақамли “Шаҳарсозлик нормалари ва қоидалари. Ишларни бажариш ва қабул қилиш қоидалари. Ҳудудларни ободонлаштириш” номли шаҳарсозлик нормалари ва қоидаларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлиги 2023 йил 27 мартдаги 24-06/2605-сон маълумотномаси). Натижада саноат ҳудудларини шаҳарсозлик нуқтаи назаридан ободонлаштириш ва кўкаламзорлаштириш ишларини бажариш бўйича самарадорлигини оширишга эришилган.