Мусаева Зумрад Мухитдин қизининг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи): “Шаҳарларни реконструксия қилишда болалар таълим муассасалари жойлашувининг шаҳарсозлик ва экологик масалалари”, 18.00.02 – Раёнлаштириш. Шаҳарсозлик. Қишлоқ турар-жойларини режалаштириш. Ландшафт архитектураси. Бино ва иншоотлар архитектураси (архитектура).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.PhD/А154. 
Илмий тадқиқот иши бажарилган муассаса номи: Тошкент архитектура-қурилиш университети.
Илмий раҳбар: Адилов Зарифжон Ҳимматович, архитектура фанлари доктори (DSc), профессор. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент архитектура-қурилиш университети, PhD.03/08.05.2024А.11.02 
Расмий оппонентлар: Дурдиева Гавҳар Салаевна, архитектура фанлари доктори, профессор; Қосимов Илхом Марибович, архитектура фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: “Тошкентбошплан ЛИТИ” Бош лойиҳа институти давлат муассасаси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади шаҳарлар реконструксияси жараёнида болалар таълим муассасаларини шаҳарсозлик ва экологик жиҳатдан жойлашуви таклифларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
мактабгача таълим ташкилотлари ҳолатини комплекс баҳолашнинг шаҳарсозлик ёндашуви, жойлашув тамойили, ҳажмий-фазовий ечим, қурилиш материаллари, табиий ёритилиш, шамоллатиш, кўкаламзорлаштириш, ўйин майдончалари, ички макон функсионаллиги, энергия тежамкорлик, санитария-гигиена ҳолати ва реконструксия имконияти мезонлари асосида таҳлилий матрица ишлаб чиқилиб, ушбу матрица асосида МТТ ҳолатини баҳолаш, жойлаштириш муаммоларини аниқлаш ва қарорлар қабул қилишни илмий асослаш учун ахборотлар базасини шакллантириш модели ишлаб чиқилган;
МТТ етишмовчилигини бартараф этиш бўйича мавжуд МТТ биноларида қўшимча гуруҳлар ташкил этиш ёки қўшимча бино қуриш, мактаб биноларида мактабгача тайёрлов гуруҳларини жорий этиш, идоравий боғчаларни тиклаш, янги обектлар қуриш, ренновация қилинган эски боғчаларни қайта ишга тушириш, оилавий болалар боғчалари турларини очиш ва хусусий боғчаларни ривожлантириш каби комплекс амалий чоралар модели, уни амалга ошириш бўйича МТТлари жойлашувининг амалий ҳолатлари асосида учта – мустақил бино, мавжуд биноларга қўшилган ва вертикал (кўп қаватли) боғча тамойиллари тизимлаштирилган ҳамда улар асосида қайта қуриш, тўлдириш ва комплекс ривожлантириш усуллари ишлаб чиқилган;
МТТларини ҳудудий ва функсионал жиҳатдан тўғри режалаштириш мақсадида уларнинг тури, сиғими, жойлашуви ва архитектура қулайлигига асосланган классификация модели тизимлаштириллган;
МТТларни экологик жиҳатдан хавфсиз жойлаштириш мақсадида, ҳаво ифлосланиши (автомобил йўлларига яқинлик), шовқин даражасининг юқорилиги, қурилиш материалларининг экологик хавфсизлиги кафолатланмаганлиги, яшил ҳудудлар етишмаслиги, иссиқлик ороллари эффекти, сув ресурсларидан самарасиз фойдаланиш, электромагнит нурланиш манбаларига яқинлик ва радиацион фонни назорат қилмаслик каби омилларни инобатга олган ҳолда комплекс ёндашув модели ишлаб чиқилган;
экодизайннинг мактабгача таълим ташкилотлари учун энергия тежамкорлиги, яшил ҳудуд устуворлиги, чиқиндиларни камайтириш, экологик материаллардан фойдаланиш ҳамда соғлом микроиқлим яратиш каби тамойили биринчи марта тизимлаштирилган ва МТТлари учун экологик барқарорликни таъминлайдиган амалий лойиҳалаш модели таклиф этилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Шаҳарларни реконструксия қилишда болалар таълим муассасаларини жойлашувининг шаҳарсозлик ва экологик муҳити дизайнини комплекс ташкил этиш бўйича олинган илмий натижалар асосида: 
шаҳар ҳудудида мактабгача таълим муассасаларини жойлаштиришда экологик хавфсизлик, функсионал қулайлик ва барқарор ривожланиш тамойилларини инобатга олган ҳолда уларнинг жойлашувини шаҳарсозлик, экологик ва демографик жиҳатдан самарали ташкил этиш, ҳудудий режалаштиришда яшил ҳудудлар улушини ошириш, энергия тежамкор экодизайн ечимларидан фойдаланиш, шунингдек, кўп мезонли баҳолаш асосида МТТлар учун мақбул жойлаштириш вариантларини аниқлаш юзасидан олинган хулосалар “Қишлоққурилишлойиҳа” Бош лойиҳа қидирув институти томонидан ишлаб чиқилган ШНҚ 3.01.05-22 рақамли “Шаҳарсозлик нормалари ва қоидалари. Ишларни бажариш ва қабул қилиш қоидалари. Ҳудудларни ободонлаштириш” номли шаҳарсозлик нормалари ва қоидаларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хоʻжалиги вазирлиги 2023 йил 27 мартдаги 24-06/2609-сон маълумотномаси). Натижада МТТ ҳудудларни ободонлаштириш ва кўкаламзорлаштириш самарадорлигини оширишга эришилган;
мактабгача таълим муассасаларининг ҳудудий режалаштирилиши, ички ва ташқи макон функсионаллиги, табиий ёруғлик ва шамоллатишдан самарали фойдаланиш, экологик материаллар асосида эстетик жиҳатдан қулай архитектура шаклларини яратиш, кўкаламзорлаштирилган майдонларни макон таркибига интеграциялаш, болалар учун хавфсиз ва жозибадор ландшафт муҳитини шакллантириш, шунингдек, экодизайн тамойилларини тизимли қўллаш орқали визуал, функсионал ва экологик уйғунликни таъминлаш юзасидан олинган хулосалар Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлиги қошидаги Қурилишда техник меъёрлаш ва стандартлаштириш илмий-тадқиқот институти томонидан ишлаб чиқилган “Дизайн код. Умумий талаблар” номли техникавий шартни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлиги 2023 йил 27 мартдаги 24-06/2609-сон маълумотномаси). Натижада мактабгача таълим муассасалари ҳудудлари учун архитектура-дизайн ечимлари асосида ишчи лойиҳаларни шакллантириш ҳамда уларни тартибга солиш бўйича самарадорликка эришилган;
шаҳарларни реконструксия қилишда МТТ ҳудудларида экологик муаммоларни яхшилаш юзасидан олинган хулосалар Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлиги қошидаги Қурилишда техник меъёрлаш ва стандартлаштириш илмий-тадқиқот институти томонидан ишлаб чиқилган “Дизайн код. Шаҳар кичик меъморий шакллари” номли техникавий шартни ишлаб чиқишда фойдаланилган (27-сонли далолатнома, Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хоʻжалиги вазирлиги 2023 йил 27 март 24-06/2609-сон маълумотномаси). Натижада шаҳар ҳудудларида, жамоат жойлари, боғ-парк ҳудудлари, маданий мерос обектлари ҳудудларида жойлашган кичик меъморий обектлардан фойдаланиш бўйича самарадорлигини оширишга эришилган; 
мактабгача таълим муассасалари ҳудудларида архитектура-эстетик мувозанатни таъминлаш, болалар учун хавфсиз ва функсионал кичик меъморий шакллар (соя-саройчалар, ўриндиқлар, декоратив элементлар)ни ландшафт композицияси билан уйғунлаштириш, яшил ҳудудлар ва ўйин майдончалари дизайнини мувофиқлаштириш, МТТ атрофи визуал яхлитлигини шакллантиришга қаратилган комплекс экодизайн ёндашуви асосида ишлаб чиқилган илмий хулосалар Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлиги қошидаги Қурилишда техник меъёрлаш ва стандартлаштириш илмий-тадқиқот институти томонидан ишлаб чиқилган “Дизайн код. Шаҳар кичик меъморий шакллари” номли техникавий шартни ишлаб чиқишда фойдаланилган (27-сонли далолатнома, Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хоʻжалиги вазирлиги 2023 йил 27 мартдаги 24-06/2609-сон маълумотномаси). Натижада шаҳар ҳудудларида, жамоат жойлари, боғ-парк ҳудудлари, маданий мерос обектлари ҳудудларида жойлашган кичик меъморий обектлардан фойдаланиш бўйича самарадорликка эришилган;
мактабгача таълим муассасаларини функсионал ва архитектура жиҳатдан тўғри режалаштириш, уларнинг сиғими, жойлашуви, экологик материаллардан фойдаланиш, табиий ёруғлик ва шамоллатиш имкониятларини инобатга олган ҳолда соғлом ва энергия тежамкор муҳит яратиш, шунингдек, бинолар фасадини атроф-муҳитга эстетик уйғунликда шакллантиришга йўналтирилган илмий хулосалар Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлиги қошидаги Қурилишда техник меъёрлаш ва стандартлаштириш илмий-тадқиқот институти томонидан ишлаб чиқилган “Дизайн код. Фасадлар” номли техникавий шартни ишлаб чиқишда фойдаланилган (26-сонли далолатнома, Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хоʻжалиги вазирлигининг 2023 йил 27 мартдаги 24-06/2609-сон маълумотномаси). Натижада шаҳарнинг яхлит меъморий ва эстетик қиёфасини шакллантириш бўйича самарадорликка эришилган.