Baymuratova Xosiyat Atabaevnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I.Umumiy ma’lumotlar.
Munis va Ogahiyning “Firdavs ul-iqbol” asari onomastikasi, 10.00.01 – O‘zbek tili    
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.3.PhD/Fil3998.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Urganch davlat universiteti.
Ilmiy rahbar: Primov Azamat Iskandarovich, filologiya fanlari doktori, professor.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Urganch davlat universiteti, PhD.03/30.12.2019.Fil.55.02. 
Rasmiy opponentlar: Kurboniyozov Gulmirza Allamberganovich, filologiya fanlari doktori, professor; Maxmudov Raufjon Baxodirovich, filologiya fanlari doktori (DSc).
Yetakchi tashkilot: Qoraqalpoq davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik. 
II. Tadqiqotning maqsadi Shermuhammad Munis va Muhammadrizo Ogahiylarning “Firdavs ul-iqbol” asari tarkibida qo‘llangan onomastik birliklarining lug‘aviy xususiyatlarini asoslashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi: 
“Firdavs ul-iqbol” asaridagi Darband, Daragiz qo‘rg‘oni, Pirnaxos, Shayx Jalil ota kabi atoqli otlarning stratigrafik tahlili asosida asar onomastik ko‘lami turkiy, arabiy, eroniy, shuningdek, boshqa tillarga oid apellyativlardan shakllangani asoslangan;
asar tarkibidagi Jurjon, Namrud, Badr, Xizreli, Sho‘rbuloq, Tangriyorboshi kabi atoqli otlar apellyativ tarkibiga ko‘ra bir yoki ko‘p morfemali; Safar, Barlos, Chibiqli, Yilg‘inli kabi  birliklar yasalish asosiga ko‘ra tub yoki yasama apellyativli bo‘lishi, shu bilan birga, Qiniqli, Qo‘shtamg‘ali, Ochamayli, Dorug‘an, Sirchali kabi atoqli otlar bugungi kun onomastik birliklaridan semantik, derivatsion va struktur xususiyatlari bilan farq qilishi  isbotlangan;
asardagi Berka sulton,  Qurbon hoji kabi antroponimlar, Yorti qum, Abu Qabis tog‘i kabi toponimlar, Mehr, Moh, Zuhal, Surayyo, Zuhra kabi kosmonimlar, olosha, qizilbosh, to‘rtqaro kabi etnonimlar, Anqo, Semurg‘ kabi zoonimlarning presedent nom sifatida allyuziv nom, intertekstuallik, o‘xshatish etaloni, madaniy kod singari xususiyatlarga ega bo‘lishi matnning lisoniy tahlili asosida dalillangan; 
asardagi Biyik qir, Ishqobod kabi toponimlar, Yusuf, Masih, Foruq kabi antroponimlar, Zamon quduqi, Soribiy nahri kabi gidronimlar, Qaroxo‘ja, Ko‘ko‘zakli kabi etnonimlarning ekspressiv,  affektiv, vokativ, volyutativ, diskurs, indikator, ajratish (farqlash) kabi funksional o‘ziga xosliklari tahlili, shuningdek, onomastik birliklar trop va uslubiy figuralarning asar matnini shakllantirishdagi o‘rni ochib berilgan.  
IV.Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Munis va Ogahiyning “Firdavs ul-iqbol” asari onomastikasini o‘rganish asosida:
“Firdavs ul-iqbol” asaridagi Darband, Daragiz qo‘rg‘oni, Pirnaxos, Shayx Jalil ota kabi atoqli otlarning stratigrafik tahlili asosida asar onomastik ko‘lami turkiy, arabiy, eroniy, shuningdek, boshqa tillarga oid apellyativlardan shakllangani asoslangani, asar tarkibidagi Jurjon, Namrud, Badr, Xizreli, Sho‘rbuloq, Tangriyorboshi kabi atoqli otlar apellyativ tarkibiga ko‘ra bir yoki ko‘p morfemali; Safar, Barlos, Chibiqli, Yilg‘inli kabi  birliklar yasalish asosiga ko‘ra tub yoki yasama apellyativli bo‘lishi, shu bilan birga, Qiniqli, Qo‘shtamg‘ali, Ochamayli, Dorug‘an, Sirchali kabi atoqli otlar bugungi kun onomastik birliklaridan semantik, derivatsion va struktur xususiyatlari bilan farq qilishi  isbotlanganiga doir xulosalardan  Xorazm Ma’mun akademiyasida faoliyat olib borayotgan A-FA-2019-9 shifrli “Qadimiy noyob qo‘lyozma va manbalarni tadqiq qilish, ularning raqamlashtirilgan bibliotekasini yaratish” amaliy loyihasida dissertatsiya ilmiy natijalaridan keng foydalanilgan (Xorazm Ma’mun akademiyasining 2024-yil 15-avgustdagi 136/2-24-son maʼlumotnomasi). Natijada mazkur tadqiqot materiallari fondda saqlanayotgan qator qo‘lyozma manbalarni tabdil qilish jarayonida uchragan atoqli otlarni joriy alifbolarga o‘tkazish hamda tahlil qilishga xizmat qilgan;
asardagi Berka sulton,  Qurbon hoji kabi antroponimlar, Yorti qum, Abu Qabis tog‘i kabi toponimlar, Mehr, Moh, Zuhal, Surayyo, Zuhra kabi kosmonimlar, olosha, qizilbosh, to‘rtqaro kabi etnonimlar, Anqo, Semurg‘ kabi zoonimlarning presedent nom sifatida allyuziv nom, intertekstuallik, o‘xshatish etaloni, madaniy kod singari xususiyatlarga ega bo‘lishi matnning lisoniy tahlili asosida dalillangani, asardagi Biyik qir, Ishqobod kabi toponimlar, Yusuf, Masih, Foruq kabi antroponimlar, Zamon quduqi, Soribiy nahri kabi gidronimlar, Qaroxo‘ja, Ko‘ko‘zakli kabi etnonimlarning ekspressiv,  affektiv, vokativ, volyutativ, diskurs, indikator, ajratish (farqlash) kabi funksional o‘ziga xosliklari tahlili, shuningdek, onomastik birliklar trop va uslubiy figuralarning asar matnini shakllantirishdagi o‘rni ochib berilgani bilan bog‘liq xulosalardan O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Qoraqalpog‘iston bo‘limi Qoraqalpoq gumanitar fanlar ilmiy tadqiqot institutida 2017–2020-yillarda amalga oshirilgan FA-Fl-OO5 “Qoraqalpoq folklorshunosligi va adabiyotshunosligi tarixini tadqiq etish” mavzusidagi fundamental ilmiy loyihada foydalanilgan (Qoraqalpoq gumanitar fanlar ilmiy-tadqiqot institutining 2024-yil 26-iyundagi 250/1-son ma’lumotnomasi). Natijada turkiy tilda, eski turkiy tilda, eski o‘zbek adabiy tilida qo‘llangan onomastik birliklarda sodir bo‘ladigan lisoniy o‘zgarishlar va ularni yuzaga keltiruvchi omillar haqidagi ilmiy qarashlar yanada boyigan.