Бозоров Лутфулла Убайдуллаевичнинг 
фан доктори (DSc) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Иккиламчи полимерларни модификасиялаш асосида иссиқликка чидамли ва ионалмашинувчи органик материаллар олиш технологиясини яратиш», 02.00.14 - Органик моддалар ва улар асосидаги материаллар технологияси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2025.1.DSc/Т886. 
Илмий маслаҳатчи: Тўраев Хайит Худайназарович, кимё фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Навоий давлат кончилик ва технологиялар университети, DSc.17/7.06.2024.К/Т.06.03.
Расмий оппонентлар: Аманов Мухтор Рахматович, техника фанлари доктори, профессор; Камолов Луқмон Сирожиддинович, кимё фанлари доктори, профессор; Қиёмов Шариф Нозимович, техника фанлари доктори. 
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: иккиламчи полимерларни таркибида азот ва олтингугурт бўлган органик бирикмалар билан модификасиялаш асосида ион алмашинувчи ва комплекс ҳосил қилувчи сорбентлар ҳамда иссиқликка чидамли органик материаллар олиш технологиясини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
поливинилхлоридни моноетаноламин, диетаноламин, карбамид, тиокарбамид билан модификациялаб ПМЕ, ПДЕ, ПКЕ ва  ПТЕ маркали ион алмашинувчи ва комплекс ҳосил қилувчи сорбентлар олинган;
поливинилхлоридни моноетаноламин, диетаноламин, карбамид, тиокарбамиднинг билан модификациялаш натижасида ПМЕ, ПДЕ, ПКЕ ва  ПТЕ маркали сорбентлар олишнинг мақбул шароитлари аниқланган; 
синтез қилинган янги ПМЕ, ПДЕ, ПКЕ ва  ПТЕ маркали сорбентларнинг статик ва динамик шароитларда индивидуал ҳамда аралаш эритмалардан Cу (ИИ), Ни (ИИ), Зн (ИИ) ионларига нисбатан сорбсион сиғимлари аниқланган; 
дифференциал-термик таҳлил асосида сорбентларнинг термик барқарорлиги ПКЕ < ПМЕ < ПТЕ < ПДЕ қаторида ортиб бориши аниқланган;
иккиламчи полимерларни моноетаноламин, диетаноламин, карбамид, тиокарбамид ва эпоксид смоласи ёрдамида модификасиялаб ПМЕ, ПДЕ, ПКЕ ва  ПТЕ маркали сорбентлар олиш технологияси ишлаб чиқилган;
Иккиламчи полимерларни  МЕ, ДЕ, КЕ ва  ТЕ таркибли олигомерлар билан модификациялаш натижасида паст ҳароратга ва ултрабинафша нурлар таъсирига чидамлилиги дастлабки полимерларга нисбатан 20% га яхшиланган полимер органик материаллар олинган;
Иккиламчи полимерларни  МЕ, ДЕ, КЕ ва  ТЕ таркибли  олигомерлар билан модификациялаш натижасида олинган полимер органик материалининг иссиқликка чидамлилик ҳарорати юқори зичликли полиетилен Ф-0220да 110 0Cдан 130 0Cгача, полипропилен ЖМ -375да 160 0Cдан 190 0Cгача ошиши исботланган;
Иккиламчи полимерларни  МЕ, ДЕ, КЕ ва  ТЕ таркибли олигомерлар билан модификациялаш натижасида  олинган полимер органик материалининг ёниш вақти  ва кислород индекси полиетиленда 48 мм /мин дан 26 мм /мин га, полипропиленда 44 мм /мин дан 22 мм /мин га камайган,  кислород индекси полиетиленда 19%дан 26%гача, полипропиленда эса,  19%дан 32%гача ошгани аниқланган;
иккиламчи полимерларни модификасиялаш асосида иссиқликка чидамли органик материллар олиш технологиясини ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Иккиламчи полимерларни модификасиялаш асосида иссиқликка чидамли ва ионалмашинувчи органик материаллар олиш технологиясини яратиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
иккиламчи полимерларни моноетаноламин, диетаноламин, карбамид, тиокарбамид ва эпоксид смоласи билан модификасиялаб сорбентлар олиш технологияси “Муборак газни қайта ишлаш заводи”да амалиётга жорий қилинган (“Муборак газни қайта ишлаш заводи”нинг 2025 йил 24 январдаги 37/ЎК-01-сон маълумотномаси). Натижада, чиқинди сувларини металл ионларидан тозалаш учун импорт ўрнини босувчи самарали сорбентлар олиш имконини берган;
иккиламчи полимерларни модификасиялаш ёрдамида олинган ПМЕ, ПДЕ, ПКЕ, ПТЕ маркали сорбентлар ёрдамида ишлаб чиқаришдаги чиқинди сувларини металл ионларидан тозалаш ва технологик эритмалардан қимматли компонентларни ажратиб олиш усули “Муборак газни қайта ишлаш заводи”да амалиётга жорий қилинган (“Муборак газни қайта ишлаш заводи”нинг 2025 йил 24 январдаги 37/ЎК-01- сон маълумотномаси). Натижада, оқова сувларни мис (ИИ), никел (ИИ), рух (ИИ), кумуш (И) металл ионларидан тозалаш имконини берган;
иккиламчи полимерларни модификасиялаш асосида олинган органик материаллар “Гиссарнефтгаз” Ўзбекистон-Швейсария қўшма корхонасида амалиётга жорий қилинган.(“Гиссарнефтгаз” Ўзбекистон-Швейсария қўшма корхонасининг 2025 йил 16 апрелдаги 253/04/04/ГНГ- сон маълумотномаси). Натижада, электр симлари учун ултрабинафша нурлар таъсирига чидамли ва термик барқарор полимер қопламалар ишлаб чиқариш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish